ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΔΕΙΧΘΕΙ Η ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ;
Ομότιμος Καθηγητής Γενετικής και Γενετικής του Ανθρώπου, Τμήμα Βιολογίας, Α.Π.Θ.
Στην εφημερίδα «Καθημερινή» δημοσιεύτηκε (21/9/2018, βλέπε το κείμενο στην ηλεκτρονική διεύθυνσηhttp://www.kathimerini.gr/986019/article/epikairothta/politikh/apoyh-apo-toys-arxaioys-makedones-sto-makedoniko) άρθρο με τίτλο: «Από τους αρχαίους Μακεδόνες στο «Μακεδονικό» – μια αναδρομή στην ιστορία» του κ. Σάββα Κονταράτου Ομότιμου Καθηγητή της Θεωρίας του Χώρου και Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.Σε αυτό υποστήριζε «Καταγωγή από τους αρχαίους Μακεδόνες κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει στα σοβαρά. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι έπειτα από δυο χιλιάδες χρόνια κάποια γονιδιακά ίχνη τους έχουν διατηρηθεί σε σημερινούς πληθυσμούς, μεγαλύτερες πιθανότητες θα είχαν να βρεθούν στο DNA λαών της Ασίας παρά σε αυτό των κατοίκων της π.Γ.Δ.Μ. ή της ελληνικής Μακεδονίας». Διάβασα το άρθρο με ενδιαφέρον και σέβομαι την άποψη του και τις γνώσεις του στο Τομέα της Ιστορίας.
Στην Καθημερινή δημοσιεύτηκε (15/10/2018) και το άρθρο του Άγγελου Χανιώτη, Καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας, στο Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών του Πρίνστον και αντεπιστέλλον μέλος τηςΑκαδημίας Αθηνών, με τίτλο: «Παλιές πληγές, νέα λάθη» (Βλέπε το κείμενο στην ηλεκτρονική διεύθυνσηhttp://www.kathimerini.gr/989798/article/epikairothta/politikh/apoyh-palies-plhges-nea-la8h). Το άρθρο του κυρίου Χανιώτη θεωρώ ότι είναι πολύ αξιόλογο. Ειδικά στην επισήμανση: “Η επιπολαιότητα συνεχίζεται. Ανακοινώθηκαν τα μέλη της Μεικτής Διεπιστημονικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Ελλάδας και ΠΓΔΜ. Αποστολή τους είναι η εξέταση του σχολικού υλικού με βάση «αυθεντικές, στοιχειοθετημένες και επιστημονικά στέρεες ιστορικές πηγές και αρχαιολογικά ευρήματα». Στην επιτροπή δεν συμμετέχει ούτε ένας αρχαίος ιστορικός, ούτε ένας αρχαιολόγος, ούτε ένας βυζαντινολόγος. Η Ελλάδα εκπροσωπείται από σλαβολόγους και βαλκανολόγους, καθ’ όλα σεβαστούς επιστήμονες στον τομέα τους. Με ποιες γνώσεις όμως θα εξετάσουν τις προ του 19ου αιώνα ιστορικές πηγές και τα αρχαιολογικά ευρήματα; Ζητείται επειγόντως σοβαρότητα. Τα περιθώρια για άστοχες ενέργειες έχουν εξαντληθεί”.
Γράφει όμως “Αμιγείς πληθυσμοί και φυλετικές συνέχειες δεν υπάρχουν στα Βαλκάνια”. Είναι ορθή η άποψη ότι κανένας ανθρώπινος πληθυσμός πάνω στη τη γη δεν μπορεί να θεωρηθεί απόλυτα “αμιγείς”. Στην ιστορική διαδρομή όλων των ανθρώπινων πληθυσμών συνέβησαν επιμειξίες. Απλώς τα ποσοστά των επιμειξιών διαφέρουν από ανθρώπινο πληθυσμό σε ανθρώπινο πληθυσμό.
Σχετικά, συνεπώς, με τα όσα περιγράφονται στα δύο άρθρα για την γενετική τεκμηρίωση της συνέχειας ή ασυνέχειας ενός ανθρώπινου πληθυσμού, ας μου επιτραπεί να πληροφορήσω τους φίλους μου ότι με την πρόοδο της γενετικής και το πλήθος των πληθυσμιακών μελετών που έχουν δημοσιευτεί για δεκάδες ανθρώπινους πληθυσμούς τα δεδομένα έχουν αλλάξει άρδην.
Πρώτον, η τεράστια πρόοδος της ανάλυσης DNA από σύγχρονους πληθυσμούς ανθρώπου, αλλά και αρχαϊκά λείψανα επιτρέπει να απαντηθούν ποικίλα ερωτήματα, όπως: Ποια είναι η γενετική σχέση των Σλάβων της π.Γ.Δ.Μ. με εκείνη των Ελλήνων, αλλά και άλλων Ευρασιατικών λαών; Είναι οι Σλάβοι της π.Γ.Δ.Μ. εκσλαβισμένοι απόγονοι αρχαίων Μακεδόνων; Ας δούμε τι δείχνουν τα αποτελέσματα των γενετικών αναλύσεων πάνω στα θέματα αυτά:
Εργασίες που βασίζονται σε πλήθος γενετικών στοιχείων (π.χ. https://youtu.be/oAq9-WSNF0Qκαι file:///C:/Users/WIN7USER/Downloads/17-1-55-1-10-20180330.pdf) έχουν δείξει ότι οι Σέρβοι, οι Βούλγαροι, οι Σλάβοι από τα Σκόπια και οι Βόσνιοι είναι πάρα πολύ συγγενικοί πληθυσμοί, είναι ουσιαστικά αδέλφια. Αντίθετα, οι Έλληνες απέχουν από αυτούς και πλησιάζουν προς τον Ιταλικό πληθυσμό. Τα προηγούμενα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι γενετικά οι Σλάβοι της π.Γ.Δ.Μ. εντάσσονται μεταξύ των Σλαβικών λαών, ενώ τα όσα ισχυρίζονται περί της καταγωγής τους, ότι δηλ. είναι απόγονοι αρχαίων Μακεδόνων, απορρίπτονται από έρευνες που έκαναν Σλάβοι Γενετιστές.
Δεύτερον, όπως περιγράφει ο κύριος Κονταράτος: “Ο Μέγας Αλέξανδρος (βλέπε Εικόνα) ηγήθηκε της περίλαμπρης πανελλήνιας εκστρατείας με την οποία κατέλυσε την κραταιά Περσική αυτοκρατορία.” Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι Μακεδόνες αναχώρησαν για την Ανατολή, εξάλλου αρκετοί επέστρεψαν στα πάτρια εδάφη, όπου παρέμειναν και οι μητέρες, οι γυναίκες και οι αδελφές των Μακεδόνων στρατιωτών. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι σε κάθε σωματικό κύτταρό μας, το 99% του DNA μας βρίσκεται στον πυρήνα του κυττάρου, ενώ το 1% στα μιτοχόνδρια του κυττάρου. Το μιτοχονδριακό DNA των παιδιών προέρχεται αποκλειστικά από τη μητέρα τους και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμη και στη μελέτη αρχαϊκών λειψάνων, λόγω του υψηλού αριθμού αντιγράφων ανά κύτταρο. Ως εκ τούτου μελετώντας το μιτοχονδριακό DNA από κατάλληλα πληθυσμιακά δείγματα, γενετιστές μπορεί να εξετάσουν και να αποδείξουν κατά πόσον γονιδιακά ίχνη αρχαίων πληθυσμών έχουν διατηρηθεί σε σημερινούς πληθυσμούς. Έτσι πρόσφατα αποδείχθηκε ότι οι μητροπλευρικές βιολογικές ρίζες των κατοίκων της Τοσκάνης (Am. J. Phys. Anthropol., 14/9/2018) εντοπίζονται στη γενετική σύσταση γυναικών που ζούσαν στην ίδια περιοχή πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια, παρά τα διάφορα κύματα των κατακτητών (π.χ. Ρωμαίων, Λομβαρδών και Γάλλων) που γνώρισε η περιοχή. Οι ξένοι δηλ. κατακτητές που έφθασαν στην Τοσκάνη επηρέασαν μόνο οριακά τις μητρικές γενεαλογίες. Ταυτόχρονα, τα αποτελέσματά δείχνουν ότι η μακροχρόνια γενεαλογική συνέχεια δεν συνδέεται απαραίτητα με γεωγραφική απομόνωση, αλλά τεκμηριώνεται και στην περίπτωση της περιοχής της Τοσκάνης, που αποτελούσε διάδρομο πολιτιστικών ανταλλαγών κατά τη διάρκεια της ιστορίας. Επιπρόσθετα, υπενθυμίζω στους αναγνώστες σας ότι η μελέτη του DNA των Μυκηναίων και των Μινωιτών παρουσιάστηκε στην Καθημερινή (3/8/2917) με τίτλο: “Nature: Οι σημερινοί ΄Ελληνες είναι γενετικά παρόμοιοι με τους Μυκηναίους.”(Βλέπε: The Greeks really do have near-mythical origins, ancient DNA reveals, Science, 2 Αυγούστου 2018).
Συνεπώς, με συνεργασία αρχαιολόγων, ιστορικών και γενετιστών, κάλλιστα θα μπορούσε και στη Μακεδονία (ή σε οποιονδήποτε ανθρώπινο πληθυσμό, όπως έγινε στον Καναδά, βλέπε εικόνα) να αναλυθεί το μιτοχονδριακό DNA από δείγματα της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, των πρώτων χρόνων της Ρωμαϊκής εποχής, του Μεσαίωνα και σημερινών κατοίκων και να αποδειχθεί αν η γενετική κληρονομιά γυναικών που ζούσαν στην περιοχή την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποτελούν τις βιολογικές ρίζες των σημερινών κατοίκων της Μακεδονίας.
Πηγή INTERNATIONAL HELLENIC ASSOCIATION