Η παραβολή του Τελώνου και Φαρισαίου που ακούμε κάθε χρόνο στην αρχή του Τριωδίου και από το ευαγγέλιο του Λουκά, έχει διαχρονική αξία και στη σημερινή εποχή αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα και σημασία.
Ο εγωισμός του ανθρώπου αποτελεί την αιτία της φθοράς και της πτώσης του. Το εγώ μας, ο εαυτούλης μας, η πλεονεξία, η υποκρισία, η εγωιστική αυτάρκεια, μας έχουν καταδυναστεύσει και δεν τολμούμε να υπερβούμε τα πάθη που μας αλλοίωσαν τη ζωή.
Δυστυχώς, στις μέρες μας, η ταπείνωση θεωρείται μειονέκτημα και αδυναμία του ανθρώπου. Πολλοί θεωρούν τον εαυτό τους δυνατό και ολοκληρωμένο, αναμάρτητο και δίκαιο. Στην πράξη όμως είναι σκληροί και απόμακροι, ζουν χωρίς οίκτο και μέτρο, δεν μετανοούν ποτέ ειλικρινά, δεν συγχωρούν, δεν υποχωρούν. Είναι γνώστες των πάντων, δεν δέχονται κριτική, δεν αναγνωρίζουν τα λάθη και τα παραπτώματα τους, θεωρούν τον εαυτό τους καλόψυχο και καταλογίζουν την ευθύνη για τα κακώς κείμενα πάντα σε τρίτους.
Φιλαυτία είναι η αρρώστια που κληροδότησε το ανθρώπινο γένος εδώ και αιώνες και βοηθά να καλλιεργηθεί και να αναπτυχθεί το κακό. Η πάλη μεταξύ καλού και κακού είναι ένας αγώνας διαρκείας. Μέσα σ’ αυτήν την πάλη η αυταπάρνηση και το φιλότιμο μοιάζουν ως τα αδύνατα σημεία που εύκολα μπορεί να νικήσει η κακία και το μίσος. Για τους στεγνούς και ανέκφραστους υπερόπτες της, κατά τα’ άλλα, ανθρώπινης κοινωνίας μας, ο καλός και ταπεινός στρατιώτης της ζωής δεν έχει περιθώρια να επιβιώσει, δεν έχει με άλλα λόγια «πέραση».
Αν νικούσαμε τον εγωισμό μας θα κατακτούσαμε πολλές και ουσιώδεις νίκες στη ζωή μας χωρίς αίμα, πόνο και δάκρυα.
Αν προσφέραμε απλόχερα στον διπλανό μας αγάπη και στοργή, μια μικρή βοήθεια απ’ το υστέρημα μας, θα γινόμασταν πλουσιότεροι ακόμη κι από τους οικονομικούς κολοσσούς της υφηλίου.
Αν αναζητούμε λίγο φως στο σκοτάδι της ζωής μας δεν θα το βρούμε ποτέ στην φαντασιόπληκτη εγωπάθεια μας.
Η ταπείνωση είναι ζωή, είναι βίωμα. Δεν χτίζεται απότομα στην ψυχή του ανθρώπου. Τίποτε όμως δεν είναι απόλυτο. Πάντοτε θα υπάρχουν και Τελώνες. Και ίσως κάποτε οπισθοχωρήσει το εγώ μας για να δώσει, κι ας μη λάβει, όλα αυτά τα ιδιοτελή στοιχεία που μένουν μέσα μας αδρανή και ανέκφραστα στο κοινωνικό σύνολο, που μπορεί να τα έχει ανάγκη.
Ως τότε όμως ας μείνουμε προσηλωμένοι στην εγωπάθεια μας, στην ψευδαίσθηση της αυταρέσκειας και της πληρότητας.
Ας μείνουμε υπνωτισμένοι, ναρκωμένοι σε ένα βαθύ ύπνο, απομονωμένοι και απαθείς στα προβλήματα των συνανθρώπων, νομίζοντας πως έτσι θα κατακτήσουμε την αιωνιότητα.
Ίσως κάποτε αντιληφθούμε πόσο μικροί και πρόσκαιροι είμαστε, πόσο φθαρτοί και άψυχοι.
Γιάννης Τσαπουρνιώτης