Ο ελληνικός τουρισμός φέρνει στη χώρα μας 27,5 εκατ. επισκέπτες το χρόνο με αυξανόμενες τάσεις, συμβάλλει στο 27,3% του ΑΕΠ μας με έσοδα πολύ πάνω από τα 15 δισ. ευρώ και απασχολεί το 24,8% του συνόλου των απασχολουμένων μας. Αποτελεί την ενεργειακή μηχανή της χώρας.
Άρα η χώρα μας πουλάει. Θα συνεχίσει όμως στο ίδιο μοτίβο; Η γύρω περιοχή και η γεωπολιτική της αστάθεια προτρέπουν σε εγρήγορση και ετοιμότητα. Το τουριστικό ΑΕΠ είναι ευαίσθητο και υπόκειται σε διακυμάνσεις που σχετίζονται με τις αφίξεις, τα έσοδα από τον κάθε επισκέπτη, το βαλάντιο των επισκεπτών. Σε τι από αυτά κυρίως στοχεύουμε;
Στις πρόσφατες προγραμματικές δηλώσεις του υπουργού Τουρισμού Χάρη Θεοχάρη, κυριάρχησε η λογική της αύξησης του τουριστικού ΑΕΠ με παράλληλη συγκράτηση του αριθμού των αφίξεων. Ουκ εν τω πολλώ το ευ; Είναι μία διαφορετική προσέγγιση από αυτή της προηγούμενης υπουργού.
Ανατρέχοντας στα διάφορα διαφημιστικά σποτ που προβάλλουν τουριστικά την Ελλάδα διαπιστώνεται οτι η χώρα μας παραμένει ένας σχεδόν μονοθεματικός προορισμός με κυρίαρχα τα στοιχεία της θάλασσας, του ήλιου, των ακτών και των νησιών μας.
Η μονοθεματική αυτή προσέγγιση του «ήλιος και θάλασσα» περιορίζει τη δυναμική του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και επηρεάζει τη χρονική του διάρκεια. Μία περίοδος τεσσάρων το πολύ μηνών για τις περισσότερες περιοχές της χώρας, περιορίζει σημαντικά τα έσοδα που θα μπορούσαν να προκύψουν από την ανάπτυξη νέων τουριστικών προϊόντων και δράσεων. Η συσσώρευση εκατομμυρίων τουριστών σε περιορισμένο χρονικό διάστημα επιβαρύνει τις υποδομές που πολλές φορές λειτουργούν στα όρια, και φτάνει τελικά να ταλαιπωρεί και τους ίδιους τους επισκέπτες αλλά και τους εντόπιους.
Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε αλλιώς; Με τα σημαντικότερα συγκριτικά πλεονέκτημα της χώρας να είναι η απαράμιλλη φυσική της ομορφιά και ο μοναδικός πολιτιστικός της πλούτος, η σύζευξη τουρισμού – πολιτισμού αποτελεί μονόδρομο.
Παραδείγματα η χώρα μας προσφέρει πολλά. Ο Όλυμπος, ισχυρότατο παγκόσμιο brand και η γύρω περιοχής του είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά. Ένα βουνό με παγκόσμια φήμη και μία παρολύμπια πολυθεματική τουριστική περιοχή σε κομβικό χωροταξικά σημείο, αποτελούν πρόκληση για έναν κεντρικό σχεδιασμό βασισμένο στη σύνδεση πολιτισμού-τουρισμού.
Η ανάπτυξη θεματικών πάρκων με απόλυτο σεβασμό στη «πράσινη ατζέντα» και στα δικά μας μέτρα, θα μπορούσε να είναι μία άλλη προσέγγιση για τουρισμό 12 μήνες το χρόνο. Το ίδιο και η προσέλκυση ηλικιωμένων τουρίστων που θα περνούν τα χρόνια της συνταξιοδότησής τους στην χώρα μας, οι ασθενείς τουρίστες που θέλουν να συνδυάσουν τη θεραπεία τους με διακοπές, ή οι τουρίστες που αναζητούν υπηρεσίες ευεξίας και υγείας.
Τι χρειάζεται; Ένα συγκροτημένο εθνικό πλέον σχέδιο που θα βασίζεται σε μια σύμπλευση θεσμών και δομών κεντρικά και τοπικά και θα δημιουργεί νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης και αειφορίας με σεβασμό στο τοπίο.
Το rebranding της χώρας αυτή τη φορά θα πρέπει, πέρα από θάλασσα και ήλιο, νησιά και καραβάκια, να εχει κυρίως σοβαρότητα και κεντρικό σχεδιασμό, για να μπορεί να πουλάει εις το διηνεκές...
*Η Έφη Μπάσδρα είναι καθηγήτρια στο παν/μιο Αθηνών
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Φιλελεύθερος