Τι είναι οι Νευρογενείς Κινητικές Διαταραχές της Ομιλίας;
Ο όρος «Νευρογενείς Κινητικές Διαταραχές της Ομιλίας» περιγράφει τις διαταραχές της ομιλίας που προέρχονται από νευρολογικές βλάβες, οι οποίες επηρεάζουν τον κινητικό σχεδιασμό και προγραμματισμό της ομιλίας.
· Δυσαρθρία
· Απραξία
Απραξία
Τι είναι η Απραξία;
Με τον όρο «Απραξία» περιγράφουμε την απουσία της ικανότητας εκτέλεσης εκούσιων κινήσεων μετά από λεκτική εντολή, χωρίς να οφείλεται σε διαταραχή της κατανόησης του λόγου.
Με τον όρο «Λεκτική Απραξία» περιγράφουμε τη νευρολογική διαταραχή λόγου, κατά την οποία απουσιάζει η ικανότητα σχεδιασμού ή προγραμματισμού των αισθητικοκινητικών εντολών, οι οποίες είναι αναγκαίες ώστε να κατευθυνθούν οι κινήσεις, που παράγουν ένα φωνητικά και προσωδιακά φυσιολογικά λόγο.
Με ποιες διαταραχές συνυπάρχει η απραξία;
Όταν αναφερόμαστε στην απραξία, πρόκειται για διαταραχή κυρίως στο επίπεδο του κινητικού σχεδιασμού και δεν οφείλεται σε αισθητηριακά ή κινητικά ελλείματα. Η απραξία είτε παρατηρείται μόνη της είτε συνυπάρχει με κάποια από τα παρακάτω:
· Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές
· Μαθησιακές Δυσκολίες
· Ειδική Γλωσσική Διαταραχή
· Κρανιοεγκεφαλική κάκωση
· Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
· Νευροεκφυλιστικά νοσήματα
Χαρακτηριστικά ομιλίας ατόμων με απραξία
Όπως σε κάθε άλλη διαταραχή έτσι και στην απραξία ο βαθμός σοβαρότητας και τα χαρακτηριστικά ομιλίας ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Ωστόσο, τα συνηθέστερα χαρακτηριστικά των ατόμων με απραξία λόγου είναι τα εξής:
· Περιορισμένο «βάβισμα» στη βρεφική ηλικία.
· Σημαντική καθυστέρηση στην παραγωγή των πρώτων λέξεων (οι οποίες μπορεί να παρατηρηθούν στην ηλικία των 2,5 ή 3 ετών).
· Περιορισμένο φωνολογικό ρεπερτόριο (λιγότερους φθόγγους από το αναμενόμενο για την ηλικία του).
· Δυσκολία μίμησης ήχων ή φθόγγων.
· Ασταθή αρθρωτικά /φωνολογικά λάθη.
· Υπερ-απλουστευμένη ομιλία με συχνές παραλείψεις συλλαβών.
· Παραγωγή μεμονωμένων φωνημάτων ή σε συγκεκριμένους συνδυασμούς (π.χ. το παιδί μπορεί να προφέρει το φώνημα /p/ στην αρχή μιας λέξης, εφόσον μετά το /p/ ακολουθεί το /a/, παρόλα αυτά να μην μπορεί να το προφέρει εάν ακολουθεί το /e/).
· Δυσκολία στην τοποθέτηση των αρθρωτών στη σωστή σειρά (με αποτέλεσμα την ορατή αναζήτηση της σωστής αρθρωτικής θέσης για την παραγωγή των λέξεων).
· Διαταραχές προσωδίας: αργός ρυθμός, πολλαπλές παύσεις, δυσκολία στη χρήση κατάλληλου επιτονισμού στις λέξεις.
· Δυσκολία στην εκφορά του λόγου σε αντίθεση με την κατανόηση.
· Δυσκολία στην εκκίνηση φράσης.
· Δυσκολία στην ελεύθερη αφήγηση.
· Λιγότερα λάθη στον αυτόματο λόγο.
· Δυσκολία στην εκούσια επιτέλεση της ομιλίας παρά την καλή μυϊκή λειτουργία (π.χ. το παιδί αδυνατεί να μιμηθεί, ενώ αυθόρμητα έχει κατονομάσει μια συγκεκριμένη λέξη).
Απραξία και Λογοθεραπεία
Η αξιολόγηση της απραξίας σε μία συνεδρία λογοθεραπείας ξεκινά με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού, για να προσδιοριστεί ο βαθμός της σοβαρότητας της απραξίας και να αποκλίσει ή να εντοπίσει άλλες διαταραχές που μπορεί να επηρεάζουν την ομιλία. Στη συνέχεια, ο λογοθεραπευτής εξετάζει τη στοματοπροσωπική δομή του παιδιού για να παρατηρήσει πως το παιδί τοποθετεί τους αρθρωτές για την παραγωγή φωνημάτων, συλλαβών, λέξεων και φράσεων. Τέλος, αξιολογεί και τη γλωσσική ανάπτυξη όπως το λεξιλόγιο, τη δομή προτάσεων, την κατανόηση λόγου κ.α.
Με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης ο λογοθεραπευτής σχεδιάζει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα βασισμένο στις ανάγκες του παιδιού. Κύριος στόχος της λογοθεραπείας στην απραξία είναι η εστίαση της προσοχής του παιδιού στο φώνημα- στόχο και την αίσθηση των κινήσεων των αρθρωτών κατά την παραγωγή της ομιλίας.
Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση και αντιμετώπιση της απραξίας μειώνει τον κίνδυνο μακροχρόνιας εμμονής της διαταραχής. Εάν υπάρχει υποψία για κάποια δυσκολία στο λόγο του παιδιού, καλό θα ήταν να απευθυνθείτε σ’ έναν ειδικό για μία αξιολόγηση λόγου και ομιλίας.
« Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»
