Στην πρόσφατη συνάντηση της υπουργού Παιδείας με τον πρέσβη των ΗΠΑ συζητήθηκε η διερεύνηση περαιτέρω τρόπων συνεργασίας και αμοιβαίας αξιοποίησης των πλούσιων δυνατοτήτων των δύο χωρών, προς όφελος της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Τρόποι όπως η διεύρυνση των ανταλλαγών υποτρόφων και φοιτητών μεταξύ πανεπιστημιακών ιδρυμάτων αλλά και η δυνατότητα συμμετοχής Αμερικανών σε εκπαιδευτικά προγράμματα στην Ελλάδα.
Το 2016 «έτρεξε» το Greek Diaspora Fellowship Program ISNF, ένα πρότυπο πρόγραμμα συμμετοχής σε εκπαιδευτικά προγράμματα ελληνικών πανεπιστημίων διακεκριμμένων καθηγητών πανεπιστημίων των ΗΠΑ και του Καναδά ελληνικής καταγωγής.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό, διακεκριμένοι καθηγητές πανεπιστημίων των ΗΠΑ και του Καναδά ελληνικής καταγωγής διδάσκουν σε ελληνικά ανώτατα ιδρύματα, αναπτύσσουν συνεργασίες σε ερευνητικά πρωτόκολλα και επιβλέπουν φοιτητές.
Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε χάρις στην καταλυτικά ευεργετική χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και την τεχνική υποστήριξη του Ιδρύματος Fulbright στην Ελλάδα. Πάνω από 40 ακαδημαϊκοί από τις ΗΠΑ και τον Καναδά δίδαξαν σε ελληνικά ανώτατα ιδρύματα, δημιούργησαν ερευνητικά πρωτόκολλα αναπτύσσοντας γέφυρες συνεργασίας και επανασύνδεσης με την ακμάζουσα ελληνική διασπορά της επιστήμης. Μετά τη λήξη του προγράμματος, η περαιτέρω συνέχιση της συνεργασίας επαφίεται στους ερευνητές.
Το πρόγραμμα σήμερα διανύει τον τρίτο του κύκλο και αποτελεί μία βέλτιστη πρακτική, η δε λειτουργική του εμπειρία θα πρέπει να αποτελέσει το πρόπλασμα για τον σχεδιασμό και υλοποίηση ενός μεγάλου προγράμματος ανταλλαγών του υπουργείου παιδείας με μεγάλη διάρκεια και με άξονα την ελληνική διασπορά της επιστήμης. Έλληνες από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια των ΗΠΑ και του Καναδά αλλά και άλλων χωρών θα μπορούν για χρονικά διαστήματα να έρχονται και να συμβάλλουν στη διδακτική διαδικασία τμημάτων των ελληνικών ανωτάτων ιδρυμάτων. Ο σχεδιασμός τέτοιας φιλοσοφίας ερευνητικών πρωτοκόλλων θα μπορούσε να αποτελέσει και ένα πρώτο βήμα για τον οριστικό επαναπατρισμό επιστημόνων. Οι Έλληνες της διασποράς ήταν και παραμένουν πάντα ένα από τα σημαντικότερα περιουσιακά στοιχεία της χώρας. Αν και οι περισσότεροι από αυτούς έχουν διατηρήσει πνευματικούς δεσμούς με την πατρίδα, μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει κάποια προσπάθεια οργανωμένης συμμετοχής τους σε διδασκαλία και έρευνα με συστηματικό τρόπο. Η σύσφιξη των άρρηκτων δεσμών των Ελλήνων της διασποράς της επιστήμης μέσα από την υλοποίηση αναλόγων προγραμμάτων επιστημονικής και ακαδημαϊκής συνεργασίας είναι μία κατεύθυνση προς την οποία πρέπει να κινηθεί ο σχεδιασμός προγραμμάτων ερευνητικής συνεργασίας του υπουργείου παιδείας.
*Η Έφη Κ. Μπάσδρα είναι καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, πρώην Πρόεδρος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών και μέλος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Greek Diaspora Fellowship Program ISNF.
