Ενώ στην Ελλάδα τα μετρητά βρίσκονται υπό διωγμό με την ανεξήγητη φρενίτιδα των ψηφιακών συναλλαγών και των αδικαιολόγητων περιορισμών χρήσης τους, έρχεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (παράδοξο...) και με μία έκθεση-ανάλυση της, επισημαίνει την αξία των μετρητών, την ανάγκη να έχουμε στην άκρη για ώρα ανάγκης μετρητά, αλλά και τα προβλήματα που υπάρχουν στις ηλεκτρονικές συναλλαγές.
Εδώ στην πατρίδα μας βλέπουμε το απίστευτο, να αγοράζεις καφέ των 2-3 ευρώ και να πληρώνεις με κάρτα ή το χειρότερο με κινητό! Προχθές είδαμε στο σούπερ μάρκετ ένα νεαρό παιδί να πληρώνει με το κινητό του στο ταμείο ένα μικρό μπουκαλάκι νερό!
Βλέπουμε την κυβέρνηση να επιβάλλει πρόστιμα αν δεν κάνεις ένα συγκεκριμένο όριο αγορών με κάρτα ή να σου απαγορεύει αγορές με μετρητά πάνω από κάποιο ποσό, συνήθως είναι στα 500 ευρώ.
Χώρια τις εκατοντάδες ψηφιακές εφαρμογές που αντικαθιστούν την χρήση μετρητών και φυσικά ότι πληροφορία διακινείται στο διαδίκτυο ή ηλεκτρονικά-ψηφιακά, υποβάλλεται σε κίνδυνο χακαρίσματος, απάτης ή εκμετάλλευσης από τρίτα πρόσωπα.
Τι αναφέρει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τα μετρητά:
Η διαρκής ζήτηση για μετρητά, παρά τον πολλαπλασιασμό των εναλλακτικών λύσεων ψηφιακών πληρωμών, υποδηλώνει την ξεχωριστή χρησιμότητά τους και την ατελή υποκατάστασή τους.
Η διαρκής ζήτηση για τραπεζογραμμάτια έχει ενισχυθεί από τις απότομες αυξήσεις της δημόσιας ζήτησης κατά τη διάρκεια μεγάλων κρίσεων, γεγονός που υπογραμμίζει τον μοναδικό ρόλο και τα χαρακτηριστικά του φυσικού νομίσματος. Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι τα μοναδικά χαρακτηριστικά των μετρητών - το γεγονός ότι είναι απτά, ανθεκτικά, μη διαδικτυακά και ευρέως αποδεκτά - καθίστανται πρωταρχικής σημασίας κατά τη διάρκεια κρίσεων και μπορούν επίσης να αξιοποιηθούν για την ετοιμότητα για κρίσεις. Συνεπώς, αρκετές ευρωπαϊκές και εθνικές αρχές έχουν εκδώσει συστάσεις προς το ευρύ κοινό για τη διατήρηση ορισμένων ταμειακών αποθεμάτων σε περίπτωση αιφνίδιων και απρόβλεπτων περιστατικών. Αυτά τα ποικίλα επεισόδια κρίσης καταδεικνύουν ότι η χρησιμότητα των μετρητών εντείνεται σημαντικά όταν απειλείται η σταθερότητα - ανεξάρτητα από τη συγκεκριμένη φύση ή το γεωγραφικό εύρος του υποκείμενου σοκ ή τον βαθμό ψηφιοποίησης.
Το μπλακάουτ στην Ισπανία, ο πόλεμος Ουκρανίας Ρωσίας, ακόμα και η κρίση στην Ελλάδα ανέδειξαν την πραγματική αξία των μετρητών και την τάση των πολιτών να στρέφονται σε αυτά για ασφάλεια. Σε περιπτώσεις οξείας πίεσης, το κοινό συχνά στρέφεται στο φυσικό νόμισμα ως αξιόπιστο μέσο αποθήκευσης αξίας και ως ανθεκτικό μέσο πληρωμής, υπογραμμίζοντας τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει πέρα από την καθημερινή συναλλακτική ευκολία.
Αυτή η ζήτηση για μετρητά που οφείλεται στην κρίση πηγάζει από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά τους: προσφέρουν ξεχωριστή ψυχολογική και πρακτική χρησιμότητα, εξηγώντας την καλά τεκμηριωμένη παγκόσμια αντοχή τους. Ωστόσο, η ελκυστικότητα των μετρητών ενισχύεται από την απτική τους φύση, παρέχοντας άνεση και έλεγχο, και την offline λειτουργικότητά τους που καθίσταται πρωταρχικής σημασίας κατά τη διάρκεια βλαβών του ψηφιακού συστήματος. Τα μετρητά προσφέρουν βεβαιότητα σχετικά με την ονομαστική τους αξία, άμεση πρόσβαση και ιδιωτικότητα.
Πέρα από αυτούς τους μεμονωμένους παράγοντες, η ανθεκτικότητα των μετρητών υποδηλώνει ότι έχουν ευρύτερα πλεονεκτήματα σε ολόκληρο το σύστημα, τα οποία είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν. Από την οπτική γωνία της θεωρίας συστημάτων, ενώ οι ψηφιακές γραμμές πληρωμών βελτιστοποιούνται για αποτελεσματικότητα (μεγιστοποιώντας τον «μέσο χρόνο μεταξύ βλαβών»), τα μετρητά παρέχουν ουσιαστική πλεονάζουσα ικανότητα – μια «ρεζέρβα» – για το σύστημα πληρωμών.Αυτή η πλεονάζουσα ικανότητα είναι ζωτικής σημασίας για κάθε σύστημα, καθώς κανένα σύστημα δεν είναι αλάνθαστο. Σχετικά, η εκτεταμένη κατοχή ατομικών μετρητών δημιουργεί ένα κοινωνικό όφελος ή «θετική εξωτερικότητα»: ένα κατανεμημένο δίκτυο ρευστότητας για την κοινότητα της ζώνης του ευρώ όταν τα κεντρικά συστήματα αποτυγχάνουν – ένα χαρακτηριστικό που τα αποκλειστικά ψηφιακά καθεστώτα δεν μπορούν να αναπαράγουν. Αυτό καθιστά τα μετρητά ένα είδος κοινωνικής ασφάλισης, μια χαμηλού κόστους προστασία έναντι της σημαντικής συστημικής αστάθειας. Τέλος, τα μετρητά μπορούν να λειτουργήσουν ως κρίσιμο αντίβαρο στη συγκεντρωμένη δύναμη εντός των συστημάτων πληρωμών, ενισχύοντας τον ανταγωνισμό της αγοράς (Lagos και Zhang, 2022) και ενδυναμώνοντας τους χρήστες παρέχοντας την επιλογή να πραγματοποιούν μη καταγεγραμμένες συναλλαγές. Αυτό υποδηλώνει ότι τα λανθάνοντα κοινωνικά οφέλη τους μπορεί να είναι μεγαλύτερα από ό,τι εκτιμάται παραδοσιακά (Rösl και Seitz, 2022 και 2024).
Αυτά τα ευρήματα και οι σκέψεις υποστηρίζουν την αυξανόμενη αναγνώριση μεταξύ των αρχών ότι τα μετρητά αποτελούν κρίσιμο στοιχείο της εθνικής ετοιμότητας για κρίσεις. Οι κεντρικές τράπεζες, τα υπουργεία οικονομικών και οι υπηρεσίες πολιτικής προστασίας σε αρκετές χώρες συνιστούν πλέον στα νοικοκυριά να διατηρούν ένα πολυήμερο απόθεμα μετρητών για βασικές αγορές. Για παράδειγμα, οι αρχές στην Ολλανδία, την Αυστρία και τη Φινλανδία προτείνουν τη διατήρηση ποσών που κυμαίνονται από περίπου 70 έως 100 ευρώ ανά μέλος του νοικοκυριού ή αρκετά για να καλύψουν βασικές ανάγκες για περίπου 72 ώρες.
Ορισμένες δικαιοδοσίες, όπως η Φινλανδία, διερευνούν ακόμη και τη χρήση «ανθεκτικών σε διακοπές» ΑΤΜ για να διασφαλίσουν την πρόσβαση κατά τη διάρκεια ψηφιακών βλαβών. Αυτό ευθυγραμμίζεται με την κατανόηση ότι το φυσικό νόμισμα όχι μόνο εξυπηρετεί την κάλυψη των ατομικών αναγκών, αλλά συμβάλλει και στην ευρύτερη συστημική ανθεκτικότητα.
Αυτό διασφαλίζει ότι τα μετρητά, ως η μόνη υποχρέωση της κεντρικής τράπεζας που είναι άμεσα διαθέσιμη σε όλους, μπορούν να εκπληρώσουν τον ρόλο τους - όχι μόνο στις καθημερινές συναλλαγές αλλά και ως θεμελιώδης πυλώνας οικονομικής σταθερότητας και εμπιστοσύνης του κοινού, ιδίως όταν χρειάζονται περισσότερο. Αυτές οι επιταγές αναγνωρίζονται στη στρατηγική του Ευρωσυστήματος για τα μετρητά, η οποία στοχεύει στη διασφάλιση της συνεχούς διαθεσιμότητας, πρόσβασης και αποδοχής μετρητών στη ζώνη του ευρώ.
Πηγή: www.ecb.europa.eu
