To βιβλίο αυτό
είναι μια προσφορά και συμμετοχή στη μνήμη του Πόντου και της τραγικής
εμπειρίας που βίωσε ο ποντιακός λαός. Όλα τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν στη
δραματική κατάληξη του ξεριζωμού αυτού του λαού από την πατρογονική του γη,
ξετυλίγονται μέσα από τις σελίδες του.
Με τη
μυθιστορηματική απόδοση της αυτοβιογραφίας των νεανικών χρόνων του σημαντικού
για τη Βόρειο Ελλάδα πόντιου δημοσιογράφου Σάββα Ι. Κανταρτζή (1900-1985),
δίνεται μια μαρτυρία ζωής που προσφέρει ένα διαχρονικό μήνυμα ελπίδας.
Απόσπασμα από το
βιβλίο:
«Μπρούμυτα πάνω
στη σκεπή προσπαθούσε ο Σάββας να κρατηθεί από τα υγρά κεραμίδια. Το κρύο τον
διαπερνούσε και τα δάχτυλά του είχαν παγώσει, μα αυτό δεν ήταν τίποτε μπροστά
στην αγωνία που έκανε και την ψυχή του ακόμη να τρέμει. Μάταια πάλευε να
κυριαρχήσει πάνω στο φόβο του. Πόσο ακόμη θα έμενε εκεί πάνω αυτή την παγερή
νύχτα; Πόσο θα άντεχε;
Να, τώρα άκουγε
κάτι ακριβώς από κάτω. Βαριά βήματα στη στενή σκάλα της σοφίτας. Τώρα μέσα στη
σοφίτα. Τώρα πάλι στη σκάλα. Κατεβαίνουν. Τώρα βγήκαν στο δρόμο, τους ακούει.
Φωνές και χτυπήματα σε άλλη πόρτα, σε άλλο σπίτι, παραπάνω. Η κλίση της σκεπής
τον εμποδίζει να δει, μα ούτε και το επιχειρεί. Κρατάει τα μάτια του σφιχτά
κλεισμένα, να μην βλέπει, να μην τον δουν. Αχ, πότε θ’ ακούσει τον αδερφό του
απ’ το παραθυράκι της σοφίτας να του λέει σιγανά, Ελ’ απές! Έφυγαν!»
Στα Κοτύωρα του
Πόντου η ειρηνική ζωή των Ρωμιών έμελλε ν’ αλλάξει δραματικά εξαιτίας των
συγκλονιστικών γεγονότων που τους ξερίζωσαν τελικά από τη γη τους. Μέσα σ’ αυτό
τον ανεμοστρόβιλο της συμφοράς και των κινδύνων, ένας νέος δίνει τη δική του
μάχη για τη ζωή και τα όνειρά του. Το λιμάνι των ελπίδων του γίνεται η Ελλάδα.
Αλλά ο δρόμος ως εκεί δεν είναι εύκολος.
Παίρνοντας σαν
βάση τ’ απομνημονεύματα του Σάββα Κανταρτζή και δημιουργώντας μια πρωτότυπη
μυθιστορηματική απόδοση, ακολουθώντας παράλληλα βήμα προς βήμα τα ιστορικά
γεγονότα, η συγγραφέας προσφέρει στον αναγνώστη με το βιβλίο αυτό μια
συναρπαστική αφήγηση, μια ζωντανή περιήγηση στον Πόντο και σε περιοχές της τότε
νεοσύστατης Σοβιετικής Ένωσης και
ταυτόχρονα μια συνεπή ιστορική εικόνα
της ταραγμένης εκείνης εποχής.
ΚΡΙΤΙΚΕΣ για το
βιβλίο
Με πολύ
ενδιαφέρον διάβασα τυπογραφικά δοκίμια του βιβλίου της προφανώς ταλαντούχου και
δοκίμου συγγραφέως, που αναφέρεται στα πρώτα (εφηβικά-νεανικά) χρόνια του
σεβαστού, πραγματικά αείμνηστου, Σάββα Ι. Κανταρτζή.
Η εντύπωσή μου είναι
ότι επέτυχε αποδίδοντας εναργέστατα τα αναφερόμενα σε σπουδαία
ιστορικά-κοινωνικοπολιτικά γεγονότα στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα,
συνταρακτικά σε ανατροπές,(…) όπως χρειαζόταν και άρμοζε για να πετύχει την
επιδίωξή της, να περισώσει και υποβοηθήσει
τη μνήμη για το παρελθόν…
Γεώργιος Χ.
Χιονίδης, Δικηγόρος, Συγγραφέας Ιστορικός
Μεγάλο
ενδιαφέρον έχει η απόπειρα της εκπαιδευτικού και συγγραφέως Δήμητρας Καπελούζου
να μεταφέρει λογοτεχνικά, σε δική της μυθιστορηματική αφήγηση, την
αυτοβιογραφία του Σάββα Κανταρτζή.(…) Σημαντικές είναι οι περιγραφές του για το
δράμα του Πόντου, τις συνθήκες που δημιουργήθηκαν με το εθνικιστικό κίνημα των
Νεότουρκων, τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την παλιννόστηση στην πατρίδα, την
κεμαλική περίοδο και την ολοκλήρωση της Γενοκτονίας, τον τελικό εκπατρισμό και
την εγκατάσταση ως πρόσφυγας στην Κατερίνη της Πιερίας.
Βλάσης Αγτζίδης,
ιστορικός
Η συγγραφέας
κατάφερε, με ευστροφία και μ’ ένα ευχάριστο και συναρπαστικό ύφος και σε γλώσσα
γλαφυρή, να σκιαγραφήσει την πολυτάραχη ζωή του πρωταγωνιστή, όπως προσωπικά
είχα την τιμή να τον γνωρίσω. Στόχος της είναι παράλληλα με τις περιπέτειες του
ήρωά της, να δώσει μια ιστορική γεύση των κοσμοϊστορικών γεγονότων που έλαβαν
χώρα την περίοδο εκείνη. Ο αναγνώστης γοητεύεται τόσο από την πλοκή της
ιστορίας, που δεν θέλει να αφήσει το διάβασμα ως ότου φτάσει στην τελευταία
σελίδα.
Δημήτριος
Δημηνάς, Δικηγόρος- Επιμελητής Ανηλίκων
Η συγγραφέας
Δήμητρα Καπελούζου χειρίζεται με άνεση το πρωτότυπο υλικό του Σάββα Κανταρτζή,
μυθιστορηματοποιεί ρεαλιστικά και χωρίς ακρότητες το πλούσιο ιστορικό και
οικογενειακό υλικό του παλαίμαχου δημοσιογράφου,(…) δίνοντάς μας μιαν εικόνα
της μοίρας του ποντιακού ελληνισμού μέχρι την μικρασιατική καταστροφή.
Αντώνης Κάλφας,
ποιητής, φιλόλογος
Το βιβλίο με
συναρπαστικό τρόπο περιγράφει την ταραχώδη ζωή του Σ. Κανταρτζή που έζησε σε
ταραγμένες χρονικές περιόδους της νεότερης ιστορίας μας: στον Πόντο της
γενοκτονίας και στη σοβιετική Ρωσία των πρώτων επαναστατικών χρόνων.
Γιάννης
Καζταρίδης, Φιλόλογος-Ιστορικός, Δ/ντης Β΄θμιας Εκπαίδευσης
