Ρωτήστε έναν λογοθεραπευτή... Υπάρχει λόγος! Της λογοθεραπεύτριας Ξένιας Ουσάκοβα.

     Ερχόμενη σε επαφή με γονείς και εκπαιδευτικούς παρατήρησα πως υπάρχουν πολλές απορίες γύρω από την επιστήμη της λογοθεραπείας. Παρακάτω θα βρείτε απαντημένες τις πιο συχνές ερωτήσεις που γίνονται σε έναν λογοθεραπευτή.

Σε ποιες περιπτώσεις προβληματιζόμαστε και απευθυνόμαστε σε λογοθεραπευτή;

         Σε κάθε ηλικία ένα παιδί θα πρέπει να έχει κατακτήσει τα βασικά στάδια της φυσιολογικής ανάπτυξης του λόγου και της ομιλίας. Όταν το παιδί δεν κατακτά τα αντίστοιχα της ηλικίας του αναπτυξιακά στάδια, εμφανίζονται κάποια σημάδια που μας προειδοποιούν για προβλήματα στην επικοινωνία, στο λόγο, στην ομιλία και στην άρθρωση. Απευθυνόμαστε για αξιολόγηση σε λογοθεραπευτή όταν παρατηρήσουμε ότι το παιδί

·        δεν αποκρίνεται σε προσπάθειες επικοινωνίας

·        δεν εδραιώνει βλεμματική επαφή με πρόσωπα ή/ και αντικείμενα

·        δυσκολεύεται να κατανοήσει εντολές και προτάσεις (απλές και σύνθετες)

·        παρουσιάζει στερεοτυπικές, επαναλαμβανόμενες, μονότονες κινήσεις σώματος, κεφαλής ή/ και άκρων

·        προσκολλάται σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (παίζει μηχανικά αντί να παίζει λειτουργικά)

·        δυσκολεύεται να μάθει πράγματα καθημερινής ρουτίνας, ακόμα και ύστερα από πολλές επαναλήψεις

·        δίνει άσχετες απαντήσεις σε ερωτήσεις

·        παράγει ακατάληπτη ομιλία ενώ είναι 4 ετών και πάνω

·        δεν καταφέρνει να εκφράσει τις σκέψεις του

·        δεν έχει αντίστοιχο με την ηλικία του λεξιλόγιο

·        δυσκολεύεται να σχηματίσει προτάσεις

·        κάνει εκφραστικά και γραμματικά λάθη

·        μπερδεύει, παραλείπει,  τα φωνήματα σε μία λέξη

·        επαναλαμβάνει, επιμηκύνει τα φωνήματα ή/ και τις συλλαβές σε μία λέξη

·        δυσκολεύεται στον γραπτό λόγο (ανάγνωση και γραφή)

Προσοχή!

     Τα παραπάνω (ένα ή και παραπάνω) αποτελούν προειδοποιητικά σημάδια εφόσον το παιδί βρίσκεται στην αντίστοιχη ηλικία που θα έπρεπε να τα επιτυγχάνει.

     Ποιος μπορεί να μας παραπέμψει σε λογοθεραπευτή;

      Όποιος παρακολουθεί την ανάπτυξη του παιδιού (π.χ. παιδίατρος, αναπτυξιολόγος, νηπιαγωγός, δάσκαλος) και παρατηρήσει κάποια σημαντική δυσκολία στην ανάπτυξη της επικοινωνίας, του λόγου ή της ομιλίας, μπορεί να μας παραπέμψει στο λογοθεραπευτή για αξιολόγηση.

     Πόσο καιρό χρειάζεται να κάνει το παιδί λογοθεραπεία και με ποια συχνότητα;

       Το διάστημα και η συχνότητα των συνεδριών της λογοθεραπείας εξαρτώνται από τη δυσκολία ή/ και τη διαταραχή που έχει διαγνωστεί. Σε περιπτώσεις που οι διαταραχές είναι συγγενείς, όπως σύνδρομο Down, Βαρηκοΐα-Κώφωση, Εγκεφαλική Πάρεση, Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές κ.α. τα παιδιά μπαίνουν σε πρόγραμμα λογοθεραπείας άμεσα μετά τη διάγνωση και συνήθως κάνουν λογοθεραπεία για πάνω από 2 χρόνια. Σε περιπτώσεις που οι δυσκολίες προκύπτουν στην πορεία της ανάπτυξης του παιδιού, όπως δυσκολίες στην άρθρωση, καθυστέρηση λόγου, διαταραχές στη ροή της ομιλίας- τραυλισμός, μαθησιακές δυσκολίες, ο λογοθεραπευτής ύστερα από την αξιολόγηση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων, του λόγου και της ομιλίας κρίνει για πόσο διάστημα θα χρειαστεί το παιδί να κάνει λογοθεραπεία, συνήθως από 3 μήνες έως και πάνω από 1 χρόνο. Η λογοθεραπεία γίνεται σε τακτικές εβδομαδιαίες συνεδρίες.

        Ωστόσο, εκτός από τη διαταραχή και το νοητικό δυναμικό του παιδιού καθοριστικό ρόλο για την επίτευξη των στόχων έχουν οι ικανότητες του θεραπευτή, η σχέση θεραπευτή και παιδιού και η ποιοτική και ποσοτική εμπλοκή των γονιών.

    Γιατί είναι σημαντική η άμεση παρέμβαση; Τι γίνεται αν αργήσουμε να επισκεφτούμε το λογοθεραπευτή;

          Όταν παρατηρούμε κάποια από τις παραπάνω δυσκολίες στην επικοινωνία, το λόγο, την ομιλία, την άρθρωση του παιδιού απευθυνόμαστε στο λογοθεραπευτή για αξιολόγηση. Αν παρατηρηθεί κάποια δυσκολία είναι σημαντικό να ξεκινάμε το θεραπευτικό πρόγραμμα άμεσα για να αποφευχθούν τα συσσωρευμένα προβλήματα. Επίσης, όσο πιο μικρό είναι το παιδί τόσο πιο δεκτικό και εύπλαστο είναι καθώς έχει και περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Πολλές φορές όταν πρόκειται για δυσκολία στην ομιλία υποβαθμίζουμε το πρόβλημα σκεφτόμενοι: «και ο μεγαλύτερος αδερφός του άργησε να μιλήσει και τώρα μιλάει μια χαρά, ντρέπεται γι’ αυτό δε μιλάει ακόμα, και εγώ μικρή δεν έλεγα το /ρ/ και τώρα μια χαρά, είναι μικρό ακόμα, εμείς δεν κάναμε λογοθεραπεία και μιλάμε μια χαρά!» και πολλά άλλα. Έτσι όμως το παιδί μαθαίνει με λανθασμένο πρότυπο και η ραγδαία αύξηση του λεξιλογίου στις μικρές ηλικίες έχει ως αποτέλεσμα η ομιλία να γίνεται όλο και πιο ακατάληπτη. Καθυστερώντας τη θεραπεία μεγαλώνουμε το πρόβλημα και οι δυσκολίες εδραιώνονται. Πολλές φορές οι δυσκολίες στην ομιλία αν δεν αποκατασταθούν εγκαίρως εξελίσσονται σε μαθησιακές δυσκολίες. Παράλληλα, έχει επιπτώσεις στην ψυχολογία του παιδιού καθώς αν η ομιλία του παιδιού δε γίνεται αντιληπτή από τους γύρω, νιώθει μειονεκτικά, νιώθει αμήχανα, ντρέπεται και αρχίζει να κλείνεται στον εαυτό του. Δίνοντας στο παιδί τη δυνατότητα να διορθώσει τις δυσκολίες του στον προφορικό λόγο του δίνουμε τη δυνατότητα να συμμετέχει ενεργά, να αλληλοεπιδρά, να νιώσει αυτοπεποίθηση.

     Τι περιμένω στις πρώτες συνεδρίες; Τι γίνεται κατά τα διάρκεια μιας συνεδρίας; Πόσο διαρκεί μία συνεδρία;

       Συνήθως στις πρώτες δύο συνεδρίες ο λογοθεραπευτής παίρνει ένα ιστορικό από τον κηδεμόνα του παιδιού, κάνει μία στοματοπροσωπική εξέταση των δομών του προσώπου και μία λογοθεραπευτική αξιολόγηση. Κατά τη διάρκεια μίας λογοθεραπευτικής αξιολόγησης, ο λογοθεραπευτής αξιολογεί το φωνολογικό, το σημασιολογικό και το πραγματολογικό σύστημα του παιδιού καθώς και την ικανότητά του για επικοινωνία και σωστή έκφραση. Στη συνέχεια, ο λογοθεραπευτής ανάλογα με τα ευρήματα της αξιολόγησης, το νοητικό δυναμικό του παιδιού και τις απαιτήσεις των γονιών, σχεδιάζει το θεραπευτικό πρόγραμμα. Στην πορεία ενημερώνει συνεχώς τους γονείς για την πρόοδο και ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού αλλάζει τους στόχους. Η συνεδρία διαρκεί συνήθως 45 λεπτά κατά μέσω όρο.

Προσοχή!

    Οι ερωτήσεις για τη συμπλήρωση του ιστορικού γίνονται καθαρά και μόνο για να έχει ο λογοθεραπευτής καλύτερη και πιο ολοκληρωμένη εικόνα του παιδιού. Σε καμία περίπτωση δεν αναπαράγονται καθώς αποτελούν προσωπικά δεδομένα και φυλάσσονται από το λογοθεραπευτή.

Τι καλύπτει το ταμείο μου και ποια είναι η διαδικασία;

         Οι περισσότερες δυσκολίες/ διαταραχές που χρίζουν λογοθεραπεία, καλύπτονται σε μεγάλο ποσοστό από τον ΕΟΠYΥ. Το συνολικό ποσό που επιβαρύνει τον προϋπολογισμό μια οικογένειας είναι μικρό.

        Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής: Αρχικά, θα πρέπει να πάρετε έγκριση για θεραπείες από κάποιο δημόσιο φορέα (Ιατροπαιδαγωγικό κέντρο ή Νοσοκομείο). Στη συνέχει, να σας εγκρίνει τις θεραπείες ο ελεγκτής ιατρός του ταμείου σας. Ύστερα ξεκινάτε τις θεραπείες με το λογοθεραπευτή και με την απόδειξή του, τη βεβαίωση της έγκρισης και κάποια άλλα δικαιολογητικά (σας τα δίνει ο λογοθεραπευτής), τα καταθέτετε κάθε τέλος του μήνα στο τμήμα παροχών του ταμείου σας. Τέλος, το ασφαλιστικό σας ταμείο θα σας καταθέσει τα χρήματα που δικαιούστε για τις θεραπείες στον τραπεζικό λογαριασμό που έχετε δηλώσει.

 Η λογοθεραπεία είναι κατάλληλη μόνο για παιδιά;

        Η λογοθεραπεία είναι κατάλληλη τόσα για παιδιά όσο και για ενήλικες. Τα παιδιά συνήθως παραπέμπονται εξαιτίας διαταραχών στην επικοινωνία, στη γλωσσική κατανόηση και έκφραση, στην άρθρωση, στην καθαρότητα και ροή της ομιλίας. Οι ενήλικες μπορεί να χρειάζονται λογοθεραπεία ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο, κρανιοεγκεφαλική κάκωση, λαρυγγεκτομή κ.α.

   Με ποιες διαταραχές ασχολείται ένας λογοθεραπευτής;

    Ένας λογοθεραπευτής μπορεί να ασχοληθεί με:

·        διαταραχές μάσησης και κατάποσης (δυσφαγία)

·        νευρογενείς κινητικές διαταραχές ομιλίας (δυσαρθρία, απραξία)

·        προβλήματα ακοής (βαρηκοΐα, κώφωση)

·        εγκεφαλική παράλυση

·        νοητική υστέρηση

·        σύνδρομα (Down, Rett, κ.α)

·        διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός, σύνδρομο Asperger)

·        αρθρωτικές και φωνολογικές διαταραχές

·        διαταραχές στη ροή της ομιλίας (τραυλισμός, ταχυλαλία)

·        εξελικτικές γλωσσικές διαταραχές ( πραγματολογικές, σημασιολογικές, μορφολογικές, φτωχό λεξιλόγιο, δυσκολίες στη σύνταξη και τη γραμματική)

·        μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία, δυσαριθμησία, δυσορθογραφία κ.α)

·        καθυστέρηση γλωσσικής ανάπτυξης (SLI)

·        διαταραχές φωνής (αφωνία, δυσφωνίες)

·        τραχηλοκρανιοπροσωπικές ανωμαλίες (σχιστίες)

·        ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μερική ή ολική λαρυγγεκτομή

·        ασθενείς που φέρουν τραχειοστομία

·        ασθενείς με κρανιοεγκεφαλική κάκωση

·        ασθενείς ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο

·        αφασικά σύνδρομα (αφασία Broca, αφασία Wernicke, κ.α)

·        εκφυλιστικές ασθένειες (άνοια, πλάγια μυατροφική σκλήρυνση- ALS, νόσος Parkinson, κ.α)

       Αυτές ήταν κάποιες από τις απορίες γονέων και εκπαιδευτικών όσον αφορά τις υπηρεσίες λογοθεραπείας. Για περισσότερες πληροφορίες και ενημέρωση, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου!

        « Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»