Δευτέρα 10 Οκτωβρίου 2016

ΙΛΙΓΓΟΣ. Του Ιατρού Ωτορινολαρυγγολόγου Βασίλειου Ζαμάνη.



Η γνώση είναι δύναμη (Francis Bacon).

Ο ίλιγγος είναι το υποκειμενικό ψευδές αίσθημα περιστροφής του περιβάλλοντος ή του ατόμου στο χώρο ή πτώσης στο κενό ή αιώρησης ή μπορεί να εκδηλώνεται σαν αίσθημα αστάθειας και αβεβαιότητας κατά τις κινήσεις .
Είναι πολύ δυσάρεστο σύμπτωμα με βαρύτητα που μπορεί να ποικίλει από ήπια έως πολύ έντονη(κεραυνός εν αιθρία)και τρομοκρατεί τον ασθενή.

Ο ίλιγγος είναι σύμπτωμα και όχι πάθηση ,δηλαδή προκαλείται από διάφορες παθήσεις και μπορεί να συνοδεύεται και με άλλα συμπτώματα όπως ναυτία και έμετο ,εφίδρωση, θόλωση της όρασης ,νυσταγμό(συζυγικές ρυθμικές κινήσεις των οφθαλμικών βολβών),λιποθυμία ,εμβοές(βουητό στα αυτιά),βαρηκοΐα, ωταλγία,κτλ.

Είναι δουλειά του ιατρού να διερευνήσει το αίτιο του ιλίγγου που μπορεί να είναι από κάτι σχετικά αθώο έως κάτι πολύ σοβαρό.

Έτσι θα πρέπει μετά από λεπτομερές ιστορικό (τρόπος εμφάνισης,συχνότητα, σχέση με αλλαγή θέσης της κεφαλής,διάρκεια,συνοδά συμπτώματα ) το οποίο στον ίλιγγο έχει ιδιαίτερα αυξημένη βαρύτητα να προχωρήσει σε έλεγχο του νυσταγμού( αυτόματου ή μετά από δοκιμασίες πρόκλησης), των αιθουσονωτιαίων αντανακλαστικών (δοκιμασία Romberg,δοκιμασία Babinski-Weil,δοκιμασία σημειωτόν κατά Unterberger,δοκιμασία δείκτου),ακοολογικό έλεγχο(τονοδότες,τυμπανομετρία,ακοόγραμμα,BERA,ηλεκτρονυσταγμογράφημα και απεικονιστικό έλεγχο όπου χρειάζεται )και να ξεχωρίσει κατ΄αρχάς εάν ο ίλιγγος είναι κεντρικής (από το ΚΝΣ) ή περιφερικής αιτιολογίας(από το λαβύρινθο-έσω ούς).


Αίτια ιλίγγου κεντρικού τύπου είναι:



Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο(ισχαιμικό ή αιμορραγικό),
όπου έχουμε αιφνίδια εμφάνιση του ιλίγγου που διαρκεί αρκετές ημέρες, συνυπάρχει νευρολογική σημειολογία.

Όγκοι κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως ακουστικό νευρίνωμα το οποίο είναι ένας καλοήθης βραδέως αναπτυσσόμενος όγκος του αιθουσαίου νεύρου. Αυτό μπορεί να εμφανισθεί με ελαφρύ περιστροφικό ίλιγγο ή με ασταθή ίλιγγο ταλάντωσης ή απόκλισης κατά τη βάδιση,μπορεί να παρουσιάσει εμβοές ως πρώτο σύμπτωμα ή μονόπλευρη βαρηκοΐα ,σπάνια αμφοτερόπλευρη (νόσος Recklinghausen).

Μέ την αυξανόμενη ανάπτυξή του προκαλούνται προσβολές του προσωπικού νεύρου (τικ,πάρεση),του τριδύμου νεύρου(άλγος,υπαισθησία),παρεγκεφαλιδικά συμπτώματα,(διπλωπία,διαταραχές βάδισης) και συμπτώματα κρανιακής υπέρτασης(κεφαλαλγίες,έμετοι, διαταραχές όρασης).

Διαταραχές αιμάτωσης των κέντρων της ισορροπίας και του λαβυρίνθου :

όπως σε υπόταση με προ λιποθυμικό ή λιποθυμικό επεισόδιο,σε ημικρανικού τύπου κεφαλαλγία,σε στένωση του σπονδυλοβασικού συστήματος,σε σύνδρομο υποκλοπής της υποκλειδίου αρτηρίας.

Πολλαπλή σκλήρυνση(σκλήρυνση κατά πλάκας):φλεγμονώδης ασθένεια με απομυελίνωση των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού μπορεί να παρουσιάσει οποιαδήποτε νευρολογική σημειολογία, συχνό σύμπτωμα ο ίλιγγος.

Στην συντριπτική του πλειοψηφία άνω του 90% ο ίλιγγος είναι περιφερικός δηλαδή οφείλεται σε διαταραχή της λαβυρινθικής λειτουργίας.Ο λαβύρινθος ή έσω ούς είναι το κυρίως αισθητήριο όργανο της ακοής(κοχλίας) και της ισορροπίας (αίθουσα και ημικύκλιοι σωλήνες) και βρίσκεται στο λιθοειδές οστό του κρανίου πίσω από τις δομές του μέσου ωτός (τύμπανο και ακουστικά οστάρια).

Αυτός είναι ο λόγος που στην δυτική εκπαίδευση ο ΩΡΛ είναι ο υπεύθυνος για τη διάγνωση και αντιμετώπιση του ιλίγγου και όταν απαιτείται με παραπομπή σε άλλες ειδικότητες(νευρολόγο,παθολόγο,οφθαλμίατρο).



Αίτια περιφερικού (λαβυρινθικού) ιλίγγου:

Αιθουσαία νευρωνίτιδα: Οξεία μονόπλευρη έκπτωση του αιθουσαίου οργάνου,πιθανώς ιογενούς αιτιολογίας με αιφνίδια έναρξη με έντονο περιστροφικό ίλιγγο,ναυτία, εμέτους, χωρίς κοχλιακή σημειολογία. Υποχώρηση των συμπτωμάτων σταδιακά μέσα σε μέρες ή εβδομάδες. Φαρμακευτική αγωγή.

Λαβυρινθίτις:

Α)Ορώδης: προκαλείται από είσοδο τοξινών στο λαβύρινθο δια μέσου της ωοειδούς ή της στρογγύλης θυρίδας ,συνήθως επί οξείας μέσης ωτίτιδας ,χωρίς ανάπτυξη πυώδους φλεγμονής.

Περιστροφικός ίλιγγος με τάση προς έμετο ή εμέτους, φυσιολογική ακοή ή βαρηκοΐα αντιλήψεως μικρού βαθμού στους υψηλούς τόνους.

Επί ανεπαρκούς θεραπείας μπορεί να μεταπέσει σε πυώδη.

Β)Πυώδης: εντονότερος περιστροφικός ίλιγγος με ναυτία ή εμέτους από την ορώδη, πλήρης έκπτωση της λειτουργίας του πάσχοντος λαβύρινθου,με διαταραχές της ισορροπίας του σώματος και της βάδισης.

Λόγω προσβολής του κοχλία μόνιμη κώφωση.

Κίνδυνος εμφάνισης μηνιγγίτιδος ή άλλων ενδοκρανιακών επιπλοκών όπως παρεγκεφαλιδικού αποστήματος.

Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος αλλαγής θέσης:

Άνω του 20% όλων των ιλίγγων.

Παροξυσμικός περιστροφικός ίλιγγος που διαρκεί συνήθως λιγότερο των 30 sec ο οποίος εκλύεται μετά από κινήσεις της κεφαλής ή αλλαγή θέσης(κατά την κατάκλιση ή την έγερση από την οριζόντια θέση,σε αλλαγή πλευράς κατά τον ύπνο κτλ), συνοδευόμενος ενδεχομένως από ναυτία, εφίδρωση σπάνια έμετο.

Χωρίς απώλεια ακοής

Οφείλεται σε παθολογική εναπόθεση ιζήματος κρυστάλλων ασβεστίου επί του αισθητικού επιθηλίου του κυπελλίου (cupula) του οπισθίου ημικυκλίου σωλήνος(cupulolithiasis) ή σε ελεύθερα σωματίδια ωτολίθων που αιωρούνται ελεύθερα στον αυλό ενός ημικυκλίου σωλήνος(καναλολιθίαση).

Δοκιμασία πρόκλησης με τον χειρισμό Dix- Hallpike και έλεγχο του νυσταγμού θέσης για τον προσδιορισμό του πάσχοντος λαβύρινθου.



Τα φάρμακα δεν δρούν θεραπευτικά.

Η θεραπεία είναι χειρισμοί ανάταξης καναλολίθων κατά Epley ,κατά Semont κτλ, με τοποθέτηση της κεφαλής και του σώματος του ασθενούς από τον ιατρό σε διαφορετικές θέσεις αναλόγως του ημικύκλιου σωλήνα και του λαβυρίνθου που πάσχει ,έτσι ώστε να πετύχουμε την μετακίνηση των ωτολίθων στην αίθουσα όπου δεν προκαλούν συμπτώματα.

Οι χειρισμοί αυτοί είναι ακίνδυνοι ,γίνονται στο ιατρείο και μπορούν να επαναληφθούν μετά από μερικές ημέρες, έχουν μεγάλα ποσοστά επιτυχίας,π.χ. ο χειρισμός Epley έχει 70% ποσοστό επιτυχίας με την πρώτη φορά το οποίο αυξάνεται σε 90% με τη δεύτερη.




Επίσης μπορεί ο ασθενής να συνεχίσει με πρόγραμμα εξάσκησης(π.χ. κατά Brandt-Daroff) στο σπίτι, εκτελώντας καθημερινά ειδικές ασκήσεις μέχρι τον αισθητό κάματο του ιλίγγου.


Νόσος του Meniere (ύδρωπας υμενώδους λαβυρίνθου):

Χαρακτηρίζεται από μια τριάδα συμπτωμάτων που είναι:

Α)Οξεία προσβολή περιστροφικού ιλίγγου με τάση προς έμετο ή εμέτους, ωχρότητα και εφιδρώσεις.

Β)Βαρηκοΐα αντιλήψεως μικρού ή μεγάλου βαθμού κατά τη διάρκεια της προσβολής του ιλίγγου που επανέρχεται στα μεσοδιαστήματα των προσβολών (διακυμαινόμενη βαρηκοΐα ),μετά όμως από επανειλημμένες προσβολές χειροτερεύει συνεχώς γίνεται μόνιμη και είναι συνήθως μεγάλου βαθμού.

Γ)Εμβοές των ώτων στο 80% περίπου των ασθενών, μερικές φορές μπορεί να υπάρχει και ένα αίσθημα πληρότητος ή πίεσης στο αυτί.

Ο ίλιγγος εκδηλώνεται χωρίς καμία προειδοποίηση σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή και διαρκεί μερικά λεπτά,ώρες ή και μέρες. Ακολουθούν μεσοδιαστήματα πλήρους ηρεμίας και επαναλαμβάνεται μετά από μήνες ή και χρόνια. Ο ασθενής προτιμά να παραμένει κατά την διάρκεια της προσβολής κλινήρης και ακίνητος ,γιατί κάθε κίνηση δυναμώνει τον ίλιγγο, την ναυτία και τους εμέτους.

Η θεραπεία είναι συντηρητική με δίαιτα φτωχή σε NACL και λήψη λίγων υγρών,αποφυγή νικοτίνης και καφεΐνης, με φάρμακα (διουρητικά, κατευναστικά του λαβυρίνθου, ηρεμιστικά και κυρίως αγγειδιασταλτικά και κορτικοστεροειδή από το στόμα ή ενδοφλεβίως)και εφ΄όσον η νόσος δεν καταπολεμείται ικανοποιητικά και έχουμε συνεχείς προσβολές που καθιστούν δύσκολη την άσκηση του επαγγέλματος και την κοινωνική ζωή του ασθενούς τότε συνιστάται η χειρουργική θεραπεία (σακκοτομή,παρακέντηση του κοχλιακού πόρου και του σφαιρικού κυστιδίου ,καταστροφή του οπισθίου λαβυρίνθου,διατομή του αιθουσαίου νεύρου ή αιθουσαία νευροτομή,υμενώδης λαβυρινθεκτομή,καταστροφή του οργάνου της ισορροπίας με έγχυση μικρών δόσεων ωτοτοξικών φαρμάκων).

Αυχενικός ίλιγγος:

Υπάρχει διχογνωμία εάν και κατά πόσο μπορούν αλλοιώσεις της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης να προκαλέσουν ίλιγγο.

Σαν αιτιολογία πιθανολογείται ότι λόγω σπασμού των μυών του τραχήλου και διαταραχής της λειτουργίας των αρθρώσεων του ανώτερου τμήματος της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης(ΑΜΣΣ) ,είναι δυνατόν δια μέσου του ραχιαίου τμήματος των νωτιαίων ριζών και τη σύνδεσή τους με τους πυρήνες του οργάνου της ισορροπίας να προκληθεί νυσταγμός και ίλιγγος. Επίσης οστέινες αλλοιώσεις στο κατώτερο τμήμα της ΑΜΣΣ λόγω στένωσης του σπονδυλικού σωλήνα ,ερεθισμού του αυχενικού συμπαθητικού πλέγματος και διαταραχών της αιμάτωσης του λαβυρίνθου να προκαλέσουν περιστροφικό ίλιγγο και βαρηκοΐα αντιλήψεως.

Θλάση λαβυρίνθου:

Μετά από αμβλεία κρανιακή κάκωση πρόκληση μικροτραυματισμών στην περιοχή του κοχλία και/ή του αιθουσαίου οργάνου με/χωρίς κάταγμα ωτοβάσης ,διάσειση ή εγκεφαλική θλάση.

Παγκοχλιακή ή μόνο υψηλών συχνοτήτων βαρηκοΐα έσω ωτός,μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη,παρατεταμένος ίλιγγος περιστροφικός ή ταλάντωσης,εμβοές. Μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές όπως εξάρθρωση ακουστικών οσταρίων περιλεμφικό συρίγγιο, υποσκληρίδιος αιμορραγία ,ανάπτυξη ενδολεμφικού ύδρωπος.

Θεραπεία άμεσα φαρμακευτική(ως επί αιφνίδιας κώφωσης) και επί σοβαρών επιπλοκών (όπως εξάρθρωση άκμονος,περιλεμφικού συριγγίου ,ωτόρροια εγκεφαλονωτιαίου υγρού, πάρεση προσωπικού νεύρου), χειρουργική.

Συχνά ίαση των αιθουσοκοχλιακών λειτουργικών διαταραχών μετά από έγκαιρη αντιμετώπιση,πιθανά όμως προοδευτική απώλεια ακοής ή και μακροχρόνιος ίλιγγος.

ΖΑΜΑΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΟΣ
ΒΑΡΝΑΛΗ 3 ΚΑΤΕΡΙΝΗ
2351046996
6936806488


ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΖΑΜΑΝΗ ΒΑΣΙΛΗ
ΙΑΤΡΟΥ Ω.Ρ.Λ.(ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΟΥ)
ΠΑΙΔΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

Ενασχόληση στο ιατρείο ,σε μικρούς και μεγάλους ασθενείς ,με πλήρη ακοολογικό έλεγχο,μελέτη και αντιμετώπιση ιλίγγου,ενδοσκοπικό έλεγχο ώτων-ρινός-φάρυγγος-λάρυγγος,θεραπεία ΩΡΛ νόσων,διάγνωση και αντιμετώπιση ΩΡΛ αλλεργίας.
Χειρουργική αποκατάσταση ΩΡΛ παθήσεων.

Μέλος πολλών επιστημονικών εταιριών ,συνεργάτης γνωστών ιατρικών κέντρων της Θεσ/νίκης(Άγιος Λουκάς,Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο).