«Ο Προσκοπισμός είναι μια εθελοντική, πολιτική, μη κομματική παιδαγωγική και παγκόσμια κίνηση για νέους και μεγάλους ανθρώπους, ανοικτή σε όλους, χωρίς διάκριση καταγωγής, φυλής ή πίστης με σκοπό να συμβάλλει στη διαπαιδαγώγηση των νέων μέσω ενός συστήματος Αξιών και να βοηθήσει στην οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου, όπου οι άνθρωποι ολοκληρώνονται ως άτομα και διαδραματίζουν έναν εποικοδομητικό ρόλο στην κοινωνία. Για την επίτευξη της Αποστολής, η Προσκοπική κίνηση στηρίζεται στην εθελοντική υπεύθυνη προσφορά ενηλίκων καταρτισμένων στελεχών.
Ο Προσκοπισμός δημιουργήθηκε το 1907 από τον Βρετανό στρατηγό και Λόρδο Μπέηντεν Πάουελ και αυτή τη στιγμή περιλαμβάνει 30 εκατομμύρια μέλη σε πάνω από 160 χώρες, ενώ στην Ελλάδα ιδρύθηκε το 1910 από τον καθηγητή φυσικής αγωγής Αθανάσιο Λευκαδίτη, έχοντας αυτή τη στιγμή πάνω από 25 χιλιάδες ενεργά μέλη σε 350 γειτονιές σε ολόκληρη τη χώρα. Αποτελεί ίδρυμα ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ), έχει χαρακτήρα κοινωφελή μη κερδοσκοπικό και εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
Η Υπόσχεση και ο Νόμος των Προσκόπων εισάγουν ένα πλαίσιο ηθικών αξιών.
«Υπόσχομαι στην τιμή μου, να εκτελώ το καθήκον μου προς τον Θεό και την Πατρίδα, να βοηθώ κάθε άνθρωπο σε κάθε περίσταση και να τηρώ τον Νόμο των Προσκόπων».
Ο Προσκοπισμός που ο ιδρυτής του οραματίστηκε, έλαμψε για σύντομο χρονικά αλλά με πανάξιο τρόπο στην Ανατολική Θράκη, στην Κωνσταντινούπολη και στην Μικρά Ασία.
Δυστυχώς τις δύο αυτές αγάπες τους, για τον Θεό και την Πατρίδα, οι Μικρασιάτες Έλληνες πρόσκοποι τις πλήρωσαν πολύ ακριβά, γράφοντας από το 1919 ως την καταστροφή του 1922, στο Αϊδίνι, στην Κάτω Παναγιά και στα Σώκια της Ιωνίας, μερικές από τις ηρωικότερες και πιο αιματηρές σελίδες στην ιστορία του Ελληνικού Προσκοπισμού.
Τα αδικοχαμένα αυτά γενναία παιδιά ανήκουν επίσης στο χώρο των νεομαρτύρων του Χριστιανισμού, μιας και βρήκαν τραγικό θάνατο αρνούμενα να αλλαξοπιστήσουν και να τουρκέψουν.
Τον Φεβρουάριο του 1919 έφτασε στη Σμύρνη ο τότε Γενικός έφορος του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων Κωνσταντίνος Μελάς, αδελφός του Παύλου Μελά, και μέσω επαφών με τοπικούς παράγοντες ιδρύθηκαν πολλές ομάδες, εκατοντάδες νέοι της Σμύρνης και περιχώρων κατατάχθηκαν στον Προσκοπισμό και με μεγάλο ενθουσιασμό βοηθούσαν όπου χρειαζόταν.
Συμμετείχαν σε όλες τις εθνικές, θρησκευτικές, αθλητικές, πολιτιστικές και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις και με την άφιξη του Ελληνικού στρατού στην Ιωνία, τα άξια αυτά παιδιά βοήθησαν πολύπλευρα.
Εξήντα πέντε ομάδες Προσκόπων υπήρχαν τότε στη Σμύρνη και σε κωμοπόλεις του νομού της. Εργάζονταν ως αγγελιοφόροι, διερμηνείς, γραφείς, οδηγοί και τραυματιοφορείς κι απέσπασαν τον θαυμασμό όλων, ενώ είχαν μεγάλη υποστήριξη στο έργο τους από τον μαρτυρικό μετέπειτα μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομο.
Μα η τόσο σημαντική και αναγκαία για τον Ελληνισμό δράση τους, οδήγησε τα ικανά εκείνα παιδιά κατευθείαν στο στόμα του λύκου.
Οι τούρκοι εξαγριώθηκαν με τους Προσκόπους και διέπραξαν εναντίον τους αποτρόπαια εγκλήματα, που γράφτηκαν με βασανιστήρια, βιασμούς και αίμα στο θλιβερό βιβλίο της Μικρασιατικής καταστροφής.
Το Αϊδίνι ήταν χτισμένο στην κοιλάδα του Μαιάνδρου ποταμού, 70 χλμ. νοτιο-ανατολικά της Σμύρνης. Σε αρχαιοελληνικές πηγές το όνομα της πόλης εμφανίζεται ως Σελεύκεια ενώ κατά τους ρωμαϊκούς και βυζαντινούς χρόνους ήταν γνωστή ως Τράλλεις. Την περίοδο εκείνη η πόλη αριθμούσε 35.000 κατοίκους από τους οποίους οι 8.000 ήταν Έλληνες. Η Ελληνική κοινότητα της πόλης ήλεγχε το εμπόριο και διέθετε σχολεία, νοσοκομείο, βιβλιοθήκη και φιλαρμονική εταιρεία. Σημαντικοί Έλληνες που γεννήθηκαν στο Αϊδίνι ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος 1962-1967 Χρυσόστομος ο Β’ Χατζησταύρου, η Διδώ Σωτηρίου, η φωτογράφος Νέλλυ, η στιχουργός Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, ο συνθέτης Μιχάλης Σουγιούλ και ο ζωγράφος Μίνως Αργυράκης.
Στο Αϊδίνι λειτουργούσαν 3 προσκοπικές ομάδες με πάνω από εκατό προσκόπους με εμπνευστή και ιδρυτή τον Τοπικό Έφορο Νίκο Αυγερίδη. Στον εορτασμό της 25ης Μαρτίου 1919 ο Ν. Αυγερίδης εκφώνησε τον πανηγυρικό της ημέρας και απευθυνόμενος στους νέους προσκόπους , είπε τα εξής προφητικά λόγια: «…οι Έλληνες παιδιά μου, δεν υπολογίζουν ούτε τη ζωή τους αν πρόκειται να υπερασπιστούν τα Ελληνικά και τα Χριστιανικά ιδανικά ή να βοηθήσουν συνάνθρωπο. Αυτό να το θυμάστε πάντα…».
Με τις νικηφόρες μάχες του και την προέλασή του στην ενδοχώρα ο Ελληνικός στρατός είχε διαλύσει τον τουρκικό, έτσι οι άτακτοι τούρκοι στρατιώτες οργανώθηκαν σε ληστοσυμμορίες τους γνωστούς σε όλους μας από την ιστορία Τσέτες, όπου λεηλατούσαν τα Ελληνικά χωριά πυρπολώντας σπίτια, ληστεύοντας, σφάζοντας, βιάζοντας και βασανίζοντας τα αθώα τους θύματα.
Στις 15 Ιουνίου επιτέθηκαν και στο Αϊδίνι. Η μικρή φρουρά κάτω από τις οδηγίες του αντισυνταγματάρχη Σχοινά άντεξε της επίθεσης τρία μερόνυχτα.
Οι τρεις Προσκοπικές ομάδες δεν εγκατέλειψαν την πόλη αλλά οι Πρόσκοποι φορώντας τη στολή και τα γαλάζια μαντήλια έμειναν δίπλα στους στρατιώτες, βοηθώντας στην άμυνα της πόλης οι μεγαλύτεροι και παρέχοντας υπηρεσίες προς τη φρουρά και τους πολίτες οι νεότεροι.
Στις 17 του μήνα ο στρατός ανοίγει δρόμο και διαφεύγει προς τα βουνά μη μπορώντας πλέον να αντέξει τις επιθέσεις των τσετών. Η πόλη μένει ανυπεράσπιστη. Όσοι από τους κατοίκους δεν καταφέρνουν να διαφύγουν γίνονται αποδέκτες άγριων θηριωδιών.
Περισσότεροι από 2.000 υπολογίζονται οι σφαγιασθέντες και κατακρεουργηθέντες Έλληνες κάτοικοι.
Αποκορύφωμα της ανεπανάληπτης βαρβαρότητας που σημειώθηκε στο Αϊδίνι, υπήρξε, κατά γενική ομολογία, ο πρωτοφανής βασανισμός και η σφαγή των Προσκόπων της πόλεως. Όσους δεν έσφαξαν, τους οδήγησαν έπειτα από μια δραματική νύχτα στα υπόγεια του Διοικητηρίου, στις όχθες του Εύδωνα ποταμού, παραπόταμου του Μαιάνδρου.
Εκείνη τη νύχτα ο Τοπικός Έφορος Νίκος Αυγερίδης, περιστοιχιζόμενος από τους αγαπημένους του προσκόπους, προσεύχεται στο Θεό. Μέσα σε βαθιά κατάνυξη και συγκίνηση, με εμψυχωτή τον Αρχηγό τους, κοινωνούν όλοι, χρησιμοποιώντας λίγο ψωμί από ένα σακίδιο και λίγο νερό από κάποιο παγούρι. Η στιγμή αυτή, ομολογίας της πιο μεγάλης και δυνατής πίστης προς το Θεό, υπήρξε συγκλονιστική και συνάμα τραγική.
Την επόμενη μέρα με αδιάκοπους προπηλακισμούς τους οδηγούν έξω από την πόλη, στον Εύδωνα ποταμό, όπου σε λίγο θα γινόταν ο τόπος του φρικτού μαρτυρίου τους.
Επικεφαλής των Τούρκων βασανιστών ήταν ο Αϊδινιώτης Αντνάν Μεντερές, ο οποίος είχε ήδη προσχωρήσει στην Κεμαλική επανάσταση. Αργότερα, ο Μεντερές διετέλεσε πολιτικός και αρχηγός κόμματος. Ανέλαβε πρωθυπουργός από το 1950 ως το 1960 που καθαιρέθηκε. Ήταν ο εμπνευστής του διωγμού των Ελλήνων της πόλης τον Σεπτέμβριο του 1955. Ως θεία δίκη μπορεί να χαρακτηριστεί η καταδίκη και ο απαγχονισμός του το 1961.
Εκεί, καλούν τον Τοπικό Έφορο Νίκο Αυγερίδη να αλλαξοπιστήσει με την υπόσχεση να σωθεί ο ίδιος και οι υπόλοιποι. Ο γενναίος όμως πατριώτης και χριστιανός αντί για απάντηση βροντοφώναξε: «ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΣ!».
Η παλικαρίσια άρνηση του Αυγερίδη και όλων των παιδιών και η κραυγή τους «ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΣ», έκαναν τους τσέτες να φρενιάσουν. Ο Αυγερίδης τυφλώθηκε και κατακρεουργήθηκε, ο Αργυράκης γδέρνεται κυριολεκτικά, ο Βεϊνόγλου αποκεφαλίζεται, κανείς δεν γλυτώνει. Τόση είναι η μανία των Τούρκων, που και νεκρούς ακόμη τους βασανίζουν και τα ήρεμα νερά του ποταμού βάφτηκαν κόκκινα από το αίμα των ηρωικών παιδιών, των Προσκόπων του Αϊδινίου.
Κι όταν δύο ημέρες αργότερα, οι στρατιώτες μας ξαναπαίρνουν το Αϊδίνι, δεν μπορούν να κρύψουν τη συγκίνησή τους. Με δακρυσμένα μάτια σηκώνουν στην αγκαλιά τους τα βασανισμένα πτώματα των μικρών ηρώων για να τα θάψουν.
Αυτή ήταν η θυσία αγνών Ελληνόπουλων και Μεγάλων Προσκόπων για του Χριστού την πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία.
Αυτή ήταν η θυσία των 31 Προσκόπων του Αϊδινίου που συγκλόνισε όχι μόνο τον Ελληνισμό, όχι μόνο τον Προσκοπισμό αλλά ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ο ιδρυτής Λόρδος Μπέηντεν Πάουελ μνημονεύει: «Η θυσία των Ελλήνων Προσκόπων του Αϊδινίου αποτελεί μοναδικό παράδειγμα στον Προσκοπισμό όλου του κόσμου. Οι ηρωικοί Πρόσκοποι επισφράγισαν με το αίμα τους τα ιδανικά της αγάπης των για την πατρίδα και για την ελευθερία».
Παρόμοια τραγωδία με αυτή του Αϊδινίου επαναλήφθηκε τρία χρόνια μετά στην πόλη Σώκια της Ιωνίας (μικρή πόλη στο Μαίανδρο ποταμό), όπου αιχμαλωτίστηκαν από τουρκικό στρατιωτικό σώμα 78 Πρόσκοποι, από τους οποίους εκτελέστηκαν οι 13.
Ένα τρίτο περιστατικό σφαγής Προσκόπων αναφέρεται στο χωριό Κάτω Παναγιά
(2 Km από Τσεσμέ, απέναντι από τη Χίο) τον Αύγουστο του 1922 κατά την υποχώρηση του Ελληνικού Στρατού από την Μικρά Ασία. Στο χωριό εισέβαλαν τουρκικά σώματα αφήνοντας πίσω τους 800 νεκρούς, ανάμεσά τους και 13 νεαρούς Προσκόπους.
Φέτος λοιπόν συμπληρώνονται 103 χρόνια από την υπέρτατη θυσία των Προσκόπων του Αϊδινίου. Ως ελάχιστο φόρο τιμής οι Έλληνες Πρόσκοποι και οι πάνω από 32.000.000 Πρόσκοποι και 10.000.000 Οδηγοί όλου του κόσμου οφείλουμε την 18η Ιουνίου να στρέψουμε τα βλέμματά μας και να σκύψουμε ευλαβικά το κεφάλι προς το Αϊδίνι, τον τόπο μαρτυρίας αυτών των ηρώων Προσκόπων, αναλογιζόμενοι το σθένος και το μεγαλείο της ψυχής των Αδελφών μας από την Μικρά Ασία και να υποσχεθούμε στον εαυτό μας ότι θα φανούμε αντάξιοί τους, προσπαθώντας κάθε μέρα να κάνουμε τον κόσμο μας καλύτερο.
Ποίημα νεαρού Προσκόπου Γεωργίου Στιβακτόπουλου με τίτλο
«ΣΤΟΥΣ ΤΙΜΗΜΕΝΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΤΟΥ ΑΪΔΙΝΙΟΥ»
Ω! Τιμημένοι ήρωες!
Ένδοξα παλληκάρια!
Ίωνες! Λιοντάρια!
Ένα καντήλι ακοίμητο,
Πάντα θα σας φωτίζει,
Τον ένδοξό σας θάνατο,
Πάντα να μας θυμίζει.
Και η γλυκιά Πατρίδα μας,
για σας πλέκει στεφάνια…
Στεφάνια δόξης και τιμής,
Γεμάτη περηφάνια.
Σμύρνη 1919.
Αιωνία αυτών η μνήμη.»
Παντελής Β. Μπητόπουλος
Ένωση Παλαιών Προσκόπων Πιερίας
Κατερίνη 19 Ιουνίου 2022.
Παντελής Β. Μπητόπουλος
Ένωση Παλαιών Προσκόπων Πιερίας
Κατερίνη 19 Ιουνίου 2022.
