Εμμανουήλ Μ. Κοσμαδάκης Οικονομολόγος |
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Ο Δήμος Κατερίνης είναι από τους τρεις δήμους της
Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας καταλαμβάνοντας το κεντρικό τμήμα της. Ο Δήμος
αποτελεί τμήμα της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας (νότιο και κεντρικό τμήμα)
καταλαμβάνοντας το 3,62% της έκτασης της Περιφέρειας (το 0,52% της έκτασης της
χώρας και το 45% της έκτασης της ΠΕ Πιερίας) ενώ από πλευράς πληθυσμού κατέχει
το 4,47% του πληθυσμού της Π.Κ.Μ. (το 0,76% του πληθυσμού της χώρας και το
64,51% της Π.Ε. Πιερίας). (Πηγή ΕΛΣΤΑΤ 2011).
Ο Δήμος συνορεύει βόρεια με το Δήμο Πύδνας-Κολινδρού, δυτικά
με τις Π.Ε. Ημαθίας, Κοζάνης (Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας), Π.Ε. Λάρισας
(Περιφέρεια Θεσσαλίας), νότια με το Δήμο Δίου-Ολύμπου ενώ ανατολικά βρέχεται
από τον Θερμαϊκό Κόλπο.
Στο Δήμο Κατερίνης διαμορφώνονται ενεργώς τέσσερα χωρικά
συστήματα:
Το ορεινό Πιέρια-Τίταρος, το οποίο στηρίζεται στην
γεωργία/κτηνοτροφία αλλά και στην τουριστική δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια
Το παραλιακό, το οποίο στηρίζεται κυρίως στον τουρισμό
Το πεδινό, το οποίο βασίζεται στη γεωργία
Το αστικό/περιαστικό -γύρω από την πρωτεύουσα του Δήμου-
όπου έχει συγκεντρωθεί κυρίως ο δευτερογενής τομέας.
Η γεωγραφική θέση του Δήμου μπορεί να χαρακτηρισθεί
πλεονεκτική. Αποτελεί πύλη της Β. Ελλάδος προς την κεντρική και νότια Ελλάδα.
Συγκεκριμένα ο εθνικός οδικός άξονας Βορρά Νότου (ΠΑΘΕ) διασχίζει κάθετα το
Δήμο συνεχίζοντας προς την κοιλάδα του ποταμού Αλιάκμονα και Αξιού.
Ο Δήμος διασχίζεται και από το Εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο
καθιστώντας τον βασικό κόμβο σύνδεσης Νοτίου και Κεντρικής Ελλάδας με τη Βόρειο
Ελλάδα. Η γειτνίαση του Δήμου με την Θεσσαλονίκη δίνει την δυνατότητα πρόσβασης
στις εξυπηρετήσεις του κέντρου δημιουργώντας όμως ταυτόχρονα οικονομικές
εξαρτήσεις (αεροδρόμιο, λιμάνι). Ο Δήμος Κατερίνης έχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό
(πλην του Δ. Θεσσαλονίκης στην Π.Κ.Μ.).
ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ – ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ
Ο Δήμος Κατερίνης αποτελεί τον μεγαλύτερο σε έκταση και
πληθυσμό Δήμο της Π.Ε. Πιερίας. Απαρτίζεται από 6 Δημοτικές Ενότητες και 29
Κοινότητες ( 6 Δημοτικές Κοινότητες και 23 Τοπικές Κοινότητες). Αναλυτικότερα:
ΔΗΜΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ (έδρα Κατερίνη)
1) ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΛΑΦΙΝΑΣ
Τοπική Κοινότητα Αρωνά
Τοπική Κοινότητα Ελάφου
Τοπική Κοινότητα Εξοχής
Τοπική Κοινότητα Καταλωνίων
Τοπική Κοινότητα Λαγορράχης
Τοπική Κοινότητα Μοσχοποτάμου
Τοπική Κοινότητα Παλαιού Κεραμιδίου
Τοπική Κοινότητα Τριλόφου
2) ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ
Δημοτική Κοινότητα Κατερίνης
Δημοτική Κοινότητα Σβορώνου
Τοπική Κοινότητα Άνω Αγίου Ιωάννου
Τοπική Κοινότητα Γανόχωρας
Τοπική Κοινότητα Νεοκαισάρειας
3) ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΟΡΙΝΟΥ
Δημοτική Κοινότητα Κορινού
Τοπική Κοινότητα Κάτω Αγίου Ιωάννου
Τοπική Κοινότητα Κούκου
Τοπική Κοινότητα Νέας Τραπεζούντας
Τοπική Κοινότητα Σεβαστής
4) ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΛΙΑΣ
Δημοτική Κοινότητα Καλλιθέας
Δημοτική Κοινότητα Περίστασης
Τοπική Κοινότητα Παραλίας
5) ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΤΡΑΣ
Δημοτική Κοινότητα Λόφου
Τοπική Κοινότητα Αγίου Δημητρίου
Τοπική Κοινότητα Μηλιάς
Τοπική Κοινότητα Μοσχοχωρίου
Τοπική Κοινότητα Φωτεινών
6) ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΙΕΡΙΩΝ
Τοπική Κοινότητα Βρίας
Τοπική Κοινότητα Ελατοχωρίου
Τοπική Κοινότητα Ρητίνης
Ο μόνιμος πληθυσμός (σύμφωνα με τα Προσωρινά αποτελέσματα
Μόνιμου πληθυσμού της Ελλάδος της ΕΛΣΤΑΤ 2011) ανέρχεται σε 86.170 κατοίκους
(άρρενες 41.920 άτομα και θήλεις 44.250 άτομα) κατέχοντας το 67,64% του
πληθυσμού της Π.Ε. Πιερίας, το 4,6% του πληθυσμού της ΠΚΜ και το 0,79% του
πληθυσμού της χώρας. Ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου σημείωσε αύξηση 3,34% την
τελευταία δεκαετία.
Η πυκνότητα μόνιμου πληθυσμού του Δήμου ανέρχεται σε 126,37
κατ/τ. χλμ., έναντι 84,00 κατ/τ. χλμ της Π.Ε. Πιερίας, 99,66 κατ/τ. χλμ της
Π.Κ.Μ. και 81,75 κατ/τ. χλμ της χώρας, μεγαλύτερη του μ. ο. της χώρας,
καθιστώντας τον από τους πιο πυκνοκατοικημένους δήμους της Π.Κ.Μ. μετά το
αστικό κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Ο νόμιμος πληθυσμός (δημότες) ανέρχεται σε 84.279 κατοίκους
το 2011, σημειώνοντας αύξηση 3,35% στην τελευταία δεκαετία (81.544 κατ. το έτος
2001). Εξετάζοντας τις επιμέρους Δημοτικές Ενότητες, παρατηρείται αύξηση του
νόμιμου πληθυσμού στην Δ.Κ. Κατερίνης (14,04%), ενώ παρατηρείται μείωση σε όλες
τις υπόλοιπες.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Με βάση τους δημογραφικούς δείκτες (γήρανσης, εξάρτησης και
αντικατάστασης) ο Δήμος Κατερίνης παρουσιάζει ικανοποιητική εικόνα αναφορικά με
το διαθέσιμο ανθρώπινο δυναμικό και τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό.
Συγκεκριμένα, ο αριθμός νέων ατόμων ηλικίας έως 14 ετών (14.559 άτομα)
υπερτερεί του αριθμού των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών (12.884 άτομα), ενώ ο
αριθμός των παραγωγικών ατόμων ηλικίας 15 έως 64 ετών (56.321 άτομα) είναι
διπλάσιος των εξαρτώμενων ατόμων (27.443 άτομα).
Ανεργία
Το ποσοστό ανεργίας στο Δήμο Κατερίνης σύμφωνα με στοιχεία
της απογραφής του 2001, ανέρχεται σε 12,10% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού
του Δήμου, μεγαλύτερο από τα αντίστοιχα ποσοστά 10,94% του νομού, 11,72% της
Π.Κ.Μ. και 11,10% της χώρας.
Αξιοσημείωτη είναι η αύξηση του δείκτη ανεργίας μέσα στα
τελευταία 2 χρόνια λόγω της χρηματοοικονομικής κρίσης της χώρας της τελευταίας
τριετίας, χωρίς να υπάρχουν καταγεγραμμένα αναλυτικά στοιχεία σε επίπεδο δήμων.
Σε επίπεδο νομού, στο νομό Πιερίας το ποσοστό ανεργίας
αυξήθηκε δραματικά την τελευταία διετία και για το έτος 2011 ανέρχεται σε 22,7%
σημαντικό υψηλότερο του μ.ο. της χώρας 17,7%.
Σε επίπεδο Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας, το ποσοστό ανεργίας το
τελευταίο έτος έχει αυξηθεί κατά 7,2 μονάδες έναντι αύξησης 6,7μονάδων στο
σύνολο της χώρας, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΕΔ για τον Ιούλιο του 2012, ο
υψηλότερος αριθμός ανέργων που αναζητούν εργασία εμφανίζεται στην Περιφέρεια
Αττικής και στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας και ειδικότερα, στην Περιφέρεια
Αττικής 297.922 άτομα άνεργοι που αναζητούν εργασία (37,48% στο σύνολο της
χώρας) και στην Περιφέρεια Κεντρ. Μακεδονίας 153.817 άτομα (19,35% στο σύνολο
της χώρας).
Επιπλέον, η κατανομή των επιδοτούμενων ανέργων ανά κατηγορία
επαγγελμάτων για τον Ιούλιο του 2012 στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας είναι:
Απασχόληση
Το σύνολο των απασχολουμένων του Δήμου σύμφωνα με στοιχεία
της απογραφής του 2001, ανέρχεται σε 87,90% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού
της περιοχής. To 24,65% των απασχολουμένων απασχολείται στον πρωτογενή τομέα,
το 17,75% στον δευτερογενή και το 53,07% στον τριτογενή τομέα, ακολουθώντας τα
χαρακτηριστικά της απασχόλησης της Π.Ε. Πιερίας ( 31,03%, 17,25% και 47,35%
αντίστοιχα) με μειωμένο ποσοστό απασχόλησης στον δευτερογενή τομέα, γεγονός που
διαφοροποιεί τον Δήμο από τον μ. ο. της Π.Κ.Μ. ( πρωτογενής16,39%, δευτερογενής
24% και τριτογενής 54,80%) και της χώρας (πρωτογενής 14,42%, δευτερογενής
21,75% και τριτογενής 58,54%) όπου είναι μικρότερο το ποσοστό απασχόλησης στον
πρωτογενή τομέα.
Αναφορικά με την απασχόληση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού
του Δήμου σε κλάδους δραστηριότητας, το 21,81% των απασχολουμένων απασχολείται
στον κλάδο ¨Γεωργία, κτηνοτροφία, θήρα και δασοκομία¨, το 14,25% στον κλάδο
¨Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή αυτοκινήτων, οχημάτων, μοτοσικλετών και
ειδών ατομικής και οικιακής χρήσης¨, το 9,91% στον κλάδο ¨Μεταποιητικές
βιομηχανίες¨, το 7,03% στον κλάδο ¨Κατασκευές¨ και το 6,99% στον κλάδο
¨Ξενοδοχεία και εστιατόρια¨.
Λόγω της οικονομικής κρίσης της χώρας της τελευταίας
τριετίας έχουν μεταβληθεί τα ανωτέρω δεδομένα απασχόλησης, χωρίς να υπάρχουν
καταγεγραμμένα αναλυτικά στοιχεία σε επίπεδο δήμων.
Τα πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για το Α΄
Τρίμηνο 2012, σε επίπεδο Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας δείχνουν μεταβολή των
ποσοστών απασχόλησης στους κλάδους δραστηριότητας - σε σχέση με τα στοιχεία της
απογραφής 2001 - με μεγαλύτερο ποσοστό 19,8% στον κλάδο “ Χονδρικό και λιανικό
εμπόριο, επισκευή αυτοκινήτων, οχημάτων, μοτοσικλετών και ειδών ατομικής και
οικιακής χρήσης“ (αύξηση 5,63%). Επιπλέον, παρατηρείται μείωση του ποσοστού
απασχόλησης στους κλάδους “Γεωργία, κτηνοτροφία, θήρα, δασοκομία“(2,03%),
“Μεταποιητικές βιομηχανίες“ (3,86%), “Κατασκευές“(3,42%) και αύξηση των
ποσοστών απασχόλησης στον κλάδο “Δημόσια διοίκηση και άμυνα, υποχρεωτική
κοινωνική ασφάλιση“(4,37%).
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Η Π.Ε. Πιερίας συμμετέχει με 4,8% στο Ακαθάριστο Προϊόν της
Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και καταλαμβάνει την έκτη θέση ανάμεσα στους
επτά (7) νομούς.
Στο διάστημα 1988-2002 ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης της
Π.Ε. ανερχόταν σε 3,2% και ήταν ο τέταρτος υψηλότερος στην Περιφέρεια.
Προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:
• Η οικονομία της Π.Ε. εξαρτάται σε πολύ υψηλό βαθμό από τον
τομέα των υπηρεσιών. Το ποσοστό συμμετοχής των υπηρεσιών στο ακαθάριστο προϊόν
(ΑΠ) ανέρχεται σε 77,08% (2002) και είναι από τα υψηλότερα της χώρας.
• Ο δεύτερος σε συμμετοχή στο ΑΠ τομέας είναι ο πρωτογενής
με ποσοστό συμμετοχής 13,86% και είναι υψηλότερος του μ.ο. της χώρας.
• Ιδιαίτερα χαμηλός λόγω της αποβιομηχάνισης τη δεκαετία του
΄90 είναι ο δευτερογενής τομέας, με ποσοστό συμμετοχής μόλις 9,04% στο συνολικό
ΑΠ της Π.Ε. Πρόκειται για ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά της χώρας.
• Τα έτη 2003 και 2004 διαπιστώνεται σημαντική βελτίωση της
επιχειρηματικότητας, με τον αριθμό των νέων επιχειρήσεων να είναι σημαντικά
υψηλότερος αυτών που διαγράφονται.
• Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των κατοίκων της Π.Ε. αυξήθηκε από
7.179 ευρώ το 1998 σε 8.987 το 2002. Παρόλα αυτά εξακολουθεί να αποτελεί μόνο
το 68,75% (2002) του μ.ο. της χώρας.
• Την τελευταία 2/ετία έχουν μεταβληθεί δραματικά τα ανωτέρω
οικονομικά μεγέθη, χωρίς να καταγράφονται σε επίσημα στοιχεία.
Συμπερασματικά η Πιερία ανήκει στις τριτογενοποιημένες Π.Ε.
της χώρας. Η συμμετοχή της γεωργίας μειώνεται διαχρονικά, ενώ η μεταποίηση
βρίσκεται σε πάρα πολύ χαμηλό επίπεδο.
Αεροπορικές μεταφορές – αεροδρόμια
Ο Δήμος Κατερίνης και γενικότερα ο Νομός Πιερίας εξυπηρετείται
αεροπορικώς από τον αερολιμένα Θεσσαλονίκης. Η βελτίωση της οδικής σύνδεσης του
νομού με το αεροδρόμιο Μακεδονίας μείωσε σημαντικά τις χρονοαποστάσεις. Παρόλα
αυτά διάφοροι λόγοι (πχ γειτνίαση αεροδρομίου Μακεδονίας με μεγάλες αστικές
συναθροίσεις, περιβαλλοντικά προβλήματα, προβλήματα επέκτασης, τιμής γης,
καιρικές συνθήκες) γέννησαν την ιδέα για τη δημιουργία ενός νέου αεροδρομίου
(μακροπρόθεσμα) στην τομή μεταξύ των νομών Πιερίας και Ημαθίας.
Θαλάσσιες μεταφορές – λιμάνια
Λόγω της φύσης των ακτογραμμών της αλλά και λόγω της ύπαρξης
του λιμένα της Θεσσαλονίκης, ο Δήμος Κατερίνης και γενικότερα η Πιερία δεν
διαθέτει μεγάλης κλίμακας μεταφορικούς λιμένες. Οι υφιστάμενοι μικροί λιμένες
λειτουργούν κυρίως ως αλιευτικά καταφύγια και ως χώροι υποδοχής μικρών σχετικά
σκαφών. Η αναβάθμιση των αλιευτικών καταφυγίων θα μπορούσε να συμβάλλει στην
ένταξη τους στο περιφερειακό λιμενικό σύστημα (δίκτυο) για την υποστήριξη της
τουριστικής ανάπτυξης.
Οδικές μεταφορές
Τον Δήμο Κατερίνης διασχίζει από νότο προς βορά ο κύριος
αυτοκινητόδρομος της χώρας (ΠΑΘΕ), ο οποίος έχει μειώσει σημαντικά τις
χρονοαποστάσεις με τους άλλους αναπτυξιακούς πόλους της χώρας (πχ Αθήνα,
Λάρισα, Βόλος), αλλά και με τις χώρες της Βαλκανικής. Σημαντικά τμήματα της
ΠΑΘΕ στο νομό Πιερίας βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσης (Τέμπη-Πλαταμώνας).
Επίσης με την ολοκλήρωση της Εγνατίας και των κάθετων αξόνων της ο δήμος
συνδέεται με την Δυτική Ελλάδα αλλά και με ένα πυκνό δίκτυο αστικών κέντρων στη
Δυτική Μακεδονία.
Το υπάρχων δίκτυο σε γενικές γραμμές διατηρείται και
ιεραρχείται (λεωφόρος, αρτηρίες και συλλεκτήριες). Η σύνδεση των δημοτικών
διαμερισμάτων με την πόλη της Κατερίνης γίνεται σε ικανοποιητικό βαθμό, ενώ οι
δημοτικές και τοπικές ενότητες επικοινωνούν οδικά μέσω επαρχιακών οδών με
μέτριους κυκλοφοριακούς φόρτους.
Στα προβλεπόμενα για το Δήμο έργα περιλαμβάνεται και η
κατασκευή της Περιφερειακής οδού της πόλης και της Ε.Ο. Κατερίνης –Ελασσόνας
σύμφωνα με μελέτες που έχουν εκπονηθεί. Με την ολοκλήρωση των δυο αυτών οδικών
έργων επιλύονται σε μεγάλο βαθμό τα βασικά συγκοινωνιακά προβλήματα της
περιοχής.
Σιδηροδρομικές μεταφορές
Όσον αφορά στις σιδηροδρομικές υποδομές, το υφιστάμενο
δίκτυο ΟΣΕ που εξυπηρετεί το Δήμο Κατερίνης και ευρύτερα το Νομό περιλαμβάνει
τις γραμμές από νότια Ελλάδα προς Θεσσαλονίκη και FYROM, αλλά και προς
Θεσσαλονίκη, Βουλγαρία και Τουρκία, καθώς και την γραμμή από νότια Ελλάδα προς
Δυτική Μακεδονία. Με τον τρόπο αυτό ο Δήμος Κατερίνης συνδέεται άμεσα με το
σύνολο του ανατολικού αναπτυξιακού άξονα της χώρας, με τη Δυτική Μακεδονία αλλά
και με το εξωτερικό. Ιδιαίτερη σημασία για την σιδηροδρομική εξυπηρέτηση του
δήμου έχει η λειτουργία προαστιακού σιδηροδρόμου με τη Θεσσαλονίκη και τη
Λάρισα και η δημιουργία προαστιακού με άλλες πόλεις της κεντρικής και δυτικής
Μακεδονίας.
ΑΕΙ-ΤΕΙ
Στην Δημοτική Ενότητα Κατερίνης λειτουργεί με την
επιστημονική και διοικητική υποστήριξη του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης το Τμήμα
Τυποποίησης και Διακίνησης Προϊόντων. Βρίσκεται σε εγκαταστάσεις που παραχώρησε
ο Δ. Κατερίνης, σε απόσταση 500μ. από το κέντρο της πόλης.
Τομείς οικονομικής δραστηριότητας
ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ
Ο πρωτογενής τομέας στο Δήμο Κατερίνης αποτελεί έναν από
τους κυριότερους παράγοντες παραγωγής εισοδήματος. Ο Δήμος διαθέτει μια πολύ
μεγάλη ποικιλία παραγωγικών δραστηριοτήτων τόσο στο χώρο της φυτικής, όσο και
στο χώρο της ζωικής παραγωγής, καλύπτοντας σχεδόν το σύνολο των παραγόμενων
αγροτικών προϊόντων που εμφανίζονται σε εθνικό επίπεδο. Σημαντικό ρόλο στην
εμφάνιση αυτού του παραγωγικού ανάγλυφου παίζει η γεωμορφολογία του, καθώς
εκτείνεται από τα παράλια του Θερμαϊκού Κόλπου έως τα Πιέρια Όρη.
Το μεγαλύτερο τμήμα της έκτασης καλλιεργείται με αροτριαίες
καλλιέργειες (σιτηρά, καπνός, βαμβάκι κλπ) ενώ σημαντικό χώρο καλύπτουν και οι
δενδρώδεις καλλιέργειες (κερασιές, ακτινίδια, ροδακινιές, καρυδιές, ελιές κλπ)
Ακόμη, εμφανίζονται σημαντικές εκτάσεις στις οποίες καλλιεργούνται κηπευτικά.
Τέλος, ένα σημαντικό τμήμα τις παραγωγικής γης βρίσκεται σε καθεστώς
αγρανάπαυσης. Ξεχωριστή θέση στη διάρθρωση του πρωτογενή τομέα κατέχει η
αμπελοκαλλιέργεια, κύρια οινοποιήσιμων ποικιλιών σταφυλιών.
Ο χώρος της ζωικής παραγωγής κατέχει και αυτός σημαντική
θέση στη διαμόρφωση του αγροτικού εισοδήματος στο Δήμο. Η ανάπτυξη της
κτηνοτροφίας εντοπίζεται κύρια στην πτηνοτροφία, χοιροτροφία, αλλά και στην
εκτροφή μικρών και μεγάλων ζώων όπως αιγοπροβάτων και βοοειδών σε σταβλισμένη ή
αγελαία μορφή εκτροφής, καθώς και μελισσιών.
Η αξιοποίηση των προγραμμάτων που αφορούν ενισχύσεις σε
σχέδια βελτίωσης, νέους γεωργούς, βιολογικές καλλιέργειες, πρόωρη
συνταξιοδότηση, μετεγκαταστάσεις και θερμοκήπια οδήγησε σε σημαντικές
διαφοροποιήσεις στον πρωτογενή τομέα (εντατικοποίηση κτηνοτροφίας, εκμηχάνιση
καλλιεργειών, βιολογικές καλλιέργειες κλπ).
Η ισχυρή πριμοδότηση κύρια των αροτριαίων καλλιεργειών ώθησε
πολλούς αγρότες στο να προχωρήσουν στην υπερβολική συγκέντρωση μηχανολογικού
εξοπλισμού, με αποτέλεσμα να πληγεί σε πολλές περιπτώσεις σε σοβαρό βαθμό η
οικονομικότητα των εκμεταλλεύσεων, λόγων των υψηλών χρεών που συνεπάγοντας
τέτοιου μεγέθους αγορές καθώς και των μεγάλων αποσβέσεων που προέκυψαν από τις
αγορές αυτές.
Αποτέλεσμα όλων των προηγούμενων είναι:
η μείωση του αγροτικού εισοδήματος, το οποίο οφείλεται στην
έλλειψη προγραμματισμού και μη αποδοχή ακόμη από μεγάλο τμήμα του αγροτικού
πληθυσμού να χρησιμοποιήσει οργανωτικά σχήματα και να αναμειχθεί ενεργά με την
εμπορία του παραγόμενο προϊόντος του,
η εκδήλωση απροθυμίας και προβληματισμού για οποιαδήποτε
επένδυση με δεδομένη την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ την οποία δεν έχουν ακόμη
κατανοήσει και άρα καταλάβει τις επιπτώσεις της με επακόλουθο τη μείωση του
εισοδήματος και στους υπόλοιπους τομές της τοπικής οικονομίας,
η έλλειψη μεταποιητικών μονάδων και εμπορία των παραγόμενων
προϊόντων καθώς και υπηρεσιών για να στηρίξουν τεχνικά και συμβουλευτικά τους
παραγωγούς. Έχουν γίνει κάποια βήματα τα οποία όμως περιορίζονται σε πολύ
συγκεκριμένα προϊόντα,
τα παραγόμενα προϊόντα δεν ανήκουν στην κατηγορία ποιοτικών
προϊόντων (ΠΟΠ, ΠΓΕ, ιδιοτυπίας, κλπ.), παρά μόνο το ακτινίδιο και το τυρί.
ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ
Ο δευτερογενής τομέας της περιοχής αναφοράς (βιομηχανία και
βιοτεχνία) αποτελεί ένα τμήμα της οικονομικής δραστηριότητας που δεν διαμόρφωσε
ουσιαστικό οικονομικό μέσο ενίσχυσης της αναπτυξιακής διαδικασίας της περιοχής.
Η βιοτεχνία της ευρύτερης περιοχής είναι ακόμη περιορισμένη
και στραμμένη στις τοπικές κυρίως ανάγκες.
Ο μεταποιητικός κλάδος δεν παρουσιάζει μεγάλη δραστηριότητα
ούτε αξιοσημείωτη μεταβολή τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν ορισμένες μικρές,
παραδοσιακές κυρίως μονάδες επεξεργασίας τροφίμων (ελαιουργεία, τυροκομεία,
τσίπουρο, κλπ). Παρόλα αυτά υπάρχουν τοπικά προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας όπως
κρέατα, κρασί, ακτινίδια, κάστανα, διάφορα γλυκά κουταλιού κλπ.
Η βιομηχανική δραστηριότητα εμφανίζει πτωτική πορεία και
οφείλεται κυρίως στη δραματική και αποβιομηχάνιση στο χώρο του ενδύματος καθώς
και ορισμένων γεωργικών μεταποιητικών μονάδων κατά την περασμένη δεκαετία, η
οποία έως σήμερα δεν έχει αναστραφεί.
ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ
Ο τριτογενής τομέας στην περιοχή αναφοράς περιλαμβάνει τις
τουριστικές δραστηριότητες που γνωρίζουν σημαντική ανάπτυξη ιδιαίτερα στο
παράλιο αλλά και στο ορεινό τμήμα του Δήμου και τις δραστηριότητες που
αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση τόσο του τοπικού πληθυσμού όσο και των τουριστών.
Η τουριστική κίνηση διαμορφώνει έναν σημαντικό σχετικά
αριθμό καταστημάτων παροχής υπηρεσιών αναψυχής (φαγητού, καφετέριες, καφενεία,
ξενοδοχεία ενοικιαζόμενα δωμάτια, campings, κλπ). Ωστόσο και ορεινές περιοχές
παρουσιάζουν αύξηση των προσφερόμενων υπηρεσιών μέσω της αξιοποίησης των
φυσικών, πολιτιστικών ή άλλων πόρων τους . Ο τριτογενής τομέας παρουσιάζει
άνοδο την τελευταία δεκαετία, τόσο στην απασχόληση όσο και στο εισόδημα των
κατοίκων, σε ορισμένες κυρίως περιοχές, λόγω των επενδύσεων που έχουν
υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια.
Η διέλευση του βασικού οδικού και σιδηροδρομικού άξονα
επικοινωνιών από τον Δήμο και την Πιερία δημιούργησε έναν γραμμικό άξονα
τουριστικής ανάπτυξης ο οποίος διασχίζει ολόκληρο το νομό. Σ’ αυτή την
παραλιακή ζώνη του Δήμου, βασικό πρόβλημα αποτελεί η άναρχη και χαμηλή ποιοτικά
τουριστική ανάπτυξη με βασικά στοιχεία την αυθαίρετη δόμηση, την υποβάθμιση του
οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος και το χαμηλό επίπεδο των παρεχόμενων
υπηρεσιών και με επιπτώσεις στα προβλήματα στασιμότητας του τουριστικού κλάδου.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Ο Δήμος Κατερίνης παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα λόγω
της θέσης και των ιδιαίτερων γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών του από τον
Θερμαϊκό Κόλπο έως τα Πιέρια Όρη. Η περιοχή διαθέτει πλούσια ενδοχώρα με
ζωντάνια και σημαντική τοπική παράδοση και βρίσκεται σε εγγύτητα με αξιόλογα
ορεινά συμπλέγματα, με προεξέχοντα τον παγκοσμίως γνωστό Εθνικό Δρυμό Ολύμπου.
Επίσης, βρίσκεται σε εγγύτητα με τα πολύ σημαντικά ιστορικά και πολιτιστικά
χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιοχής που παραδοσιακά συνδέονται με την αρχαία
ελληνική μυθολογία και ιστορία, καθώς και την νεότερη ελληνική ιστορία
(αρχαιολογικός χώρος Δίου, αρχαία Πύδνα, Λουλουδιές Κίτρους κλπ), Επιπλέον,
στην περιοχή πραγματοποιείται πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων που πλαισιώνουν
την καθημερινή ζωή των κατοίκων και αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών.
Ως φυσιολογική απόρροια των παραπάνω δεδομένων προκύπτει ότι
πρώτιστος στόχος της ανάπτυξης της περιοχής είναι η αξιοποίηση των σημαντικών
της πλεονεκτημάτων, της τοπικής παραγωγής, του αγροτικού τοπίου, του φυσικού
περιβάλλοντος και της πολιτιστικής ποικιλότητας.
Σε ότι αφορά στον πρωτογενή τομέα, στη φυτική παραγωγή
σημαντικότερες καλλιέργειες αποτελούν τα σιτηρά (σιτάρι, καλαμπόκι), ο καπνός,
η δενδροκομία. Στον κλάδο της ζωϊκής παραγωγής αναπτύσσεται έντονη
δραστηριότητα στην εκτροφή αιγοπροβάτων, χοίρων και ορνίθων.
Η περιοχή έχει να επιδείξει αξιόλογους τουριστικούς πόρους,
τους ορεινούς όγκους του Ολύμπου και των Πιερίων, με δασικά οικοσυστήματα
υψηλής αισθητικής, το Χιονοδρομικό Κέντρο Ελατοχωρίου, τους παραδοσιακούς
οικισμούς του Παλαιού Παντελεήμονα (19/10/78 Π.Δ.-ΦΕΚ 594/Δ), της Άνω Σκοτίνας
(17/2/86 Π.Δ.-ΦΕΚ 167Δ/7-3-86), των Παλαιών Πόρων(17/2/86 Π.Δ.-ΦΕΚ 167Δ/7-3-86)
και της Μόρνας (17/2/86 Π.Δ.-ΦΕΚ 167Δ/7-3-86) καθώς και αξιοσημείωτους
αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία (Κάστρο Πλαταμώνα, αρχαιολογικός χώρος
Λειβήθρων, αρχαίο λατομείο στα Πιέρια, μεταβυζαντινοί ναοί κλπ).
Συμπεράσματα – προοπτικές
Η περιοχή παρέμβασης του νομού Πιερίας παρουσιάζει σημαντικά
πλεονεκτήματα λόγω της θέσης και των ιδιαίτερων γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών
Έχοντας μία σημαντική θέση στον βασικό άξονα ανάπτυξης της χώρας, αποτελεί
επιπλέον σημαντικό σημείο των εθνικών/διεθνών οδικών και σιδηροδρομικών αξόνων
ενώ αποτελεί σημείο αναφοράς των μεταφορικών και διαμετακομιστικών υποδομών σε
εθνικό επίπεδο.
Από την ανάλυση των οικονομικών δεικτών της περιοχής
παρέμβασης, γίνεται φανερό ότι η περιοχή στηρίζεται κατά το σημαντικότερο μέρος
στον πρωτογενή τομέα παραγωγής, λόγω της υψηλού ποσοστού απασχόλησης σε αυτόν,
και ο δευτερογενής τομέας ασχολείται κυρίως με την μεταποίηση προϊόντων που
προσφέρονται από τον πρωτογενή. Τελευταία, σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης
φαίνεται να είναι η ανάπτυξη του τουρισμού, με κατεύθυνση τις εναλλακτικές
μορφές του (χιονοδρομικός, ορειβατικός κλπ).
Η περιοχή διαθέτει πλούσια ενδοχώρα με ζωντάνια και
σημαντική τοπική παράδοση και βρίσκεται σε εγγύτητα με αξιόλογα ορεινά συμπλέγματα,
με προεξέχοντα τον παγκοσμίως γνωστό Εθνικό Δρυμό Ολύμπου καθώς και τα Πιέρια.
Επίσης, τα ιστορικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιοχής είναι
πολύ σημαντικά, εφόσον παραδοσιακά συνδέεται με την αρχαία ελληνική μυθολογία
και ιστορία, καθώς και την νεότερη ελληνική ιστορία και συγχρόνως φιλοξενεί
σπάνια μνημεία (κάστρο Πλαταμώνα, Λείβηθρα, αρχαίο λατομείο κλπ), πολλές
βυζαντινές μονές και εκκλησίες και σημαντικούς παλιούς παραδοσιακούς οικισμούς.
ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
Αναλυτικά τα κύρια χαρακτηριστικά ανά δημοτική ενότητα είναι
τα παρακάτω:
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ
Η Κατερίνη είναι η πρωτεύουσα του νομού Πιερίας. Το ομώνυμο
δημοτικό διαμέρισμα έχει, σύμφωνα με την απογραφή του 2001 52.709 κατοίκους.
Βρίσκεται στο πιερικό ύψωμα, ανάμεσα στα Πιέρια Όρη και στον Θερμαϊκό κόλπο, σε
υψόμετρο 14-45 μ.
Απέχει 68 χιλιόμετρα
από τη Θεσσαλονίκη, κάτι το οποίο έχει αποδειχθεί ευεργετικό για την ανάπτυξη
της Κατερίνης τα τελευταία χρόνια.
Μετά την απελευθέρωση (1912) η Κατερίνη έγινε Δήμος (μέχρι
τις 28 Ιουνίου 1918) . Τη δεκαετία 1920-1930 η Κατερίνη αποτέλεσε Κοινότητα. Το
πρώτο Δημοτικό Συμβούλιο έλαβε χώρα στις 4 Σεπτεμβρίου 1929. Το 1931 ανεγέρθηκε
η Δημοτική Αγορά της Κατερίνης. Τη δεκαετία αυτή, με την έλευση των προσφύγων,
διπλασιάστηκε ο πληθυσμός της πόλης. Πολλοί κάτοικοι κατάγονται από τη Θράκη,
και συγκεκριμένα από τον Αρτεσκό. Το 1961, το πολεοδομικό συγκρότημα της
Κατερίνης ήταν το τέταρτο αστικό κέντρο της Μακεδονίας, μετά τη Θεσσαλονίκη,
την Καβάλα και τις Σέρρες και το δωδέκατο της Ελλάδας.
Η πληθυσμιακή αυτή ανάπτυξη, την οποία φυσικά ακολούθησε
αντίστοιχη εξέλιξη της μορφής της πόλης, οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στην
ανάπτυξη της καπνοκαλλιέργειας και στην αύξηση της παραγωγής καπνών ποικιλίας
Κατερίνης, τα οποία μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν περιζήτητα στη διεθνή
αγορά για σημαντικό χρονικό διάστημα. Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι η συμβολή
του καπνού στη διαμόρφωση του υψηλού σχετικά εισοδήματος της περιοχής της
Κατερίνης, και γενικότερα του νομού Πιερίας, είναι μεγαλύτερη από οποιαδήποτε
σε κάθε άλλη περιοχή της Ελλάδας.
Στον δήμο περιλαμβάνονται ακόμα τα δημοτικά διαμερίσματα:
Άνω Αγίου Ιωάννου με πληθυσμό 504 κατοίκους, Γανοχώρας με πληθυσμό 667
κατοίκους, Νεοκαισαρείας με πληθυσμό 379 κατοίκους και Σβορώνου με πληθυσμό
2.175 κατοίκους. Η ασχολία των κατοίκων είναι: η παροχή υπηρεσιών, το εμπόριο,
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΛΑΦΙΝΑΣ
Η Δημοτική ενότητα Ελαφίνας έχει 5.213 κατοίκους. Έδρα της
δημοτικής ενότητας αποτελεί το Παλαιό Κεραμίδι με 731 κατοίκους. Η Δημοτική
ενότητα περιλαμβάνει εφτά ακόμη δημοτικά διαμερίσματα τα οποία είναι: το
δημοτικό διαμέρισμα Αρωνά με 388 κατοίκους, Ελάφου με 626 κατοίκους, Εξοχής με
746 κατοίκους, Καταλωνίων με 472 κατοίκους, Λαγορράχης με 821 κατοίκους,
Μοσχοποτάμου με 809 κατοίκους και Τριλόφου με 620 κατοίκους.
Η κύρια πηγή απασχόλησης στη Δημοτική ενότητα Ελαφίνας είναι
ο αγροτικός τομέας (πρωτογενής τομέας), σε ποσοστό το οποίο συνολικά ανέρχεται
στο 95% του απασχολούμενου οικονομικά ενεργού πληθυσμού.
Εναλλακτικές πηγές απασχόλησης πλην της γεωργίας δεν
υπάρχουν με εξαίρεση ορισμένες επενδύσεις στον τομέα της μεταποίησης.
Τέλος όσον αφορά τον τριτογενή τομέα αναλώνεται σε ποσοστό
70% περίπου, σε επιχειρήσεις σχετικές με χώρους εστιάσεως και ειδών διατροφής
ενώ το 30% μόλις αντιστοιχεί σε άλλα είδη επιχειρήσεων του τομέα.
Οι κυριότερες καλλιέργειες που αναπτύσσονται στις γεωργικές
εκτάσεις της περιοχής είναι αυτές του καπνού και των σιτηρών. Από τις οποίες
προκύπτει σε συντριπτικό ποσοστό το γεωργικό εισόδημα των κατοίκων.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται η σταδιακή εισαγωγή στην
περιοχή της καλλιέργειας των κηπευτικών και κύρια της ντομάτας, της πατάτας και
χειμερινών κηπευτικών (λάχανα κλπ.).
Η καλλιέργεια των καπνών, κύριο γνώρισμα της οποίας
αποτελούν οι ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις και απαιτούμενες εκτάσεις γης σε
συνδυασμό με το υψηλό ποσοστό απόδοσης ανά μονάδα καλλιεργούμενης έκτασης. Από
εφέτος λόγω της αλλαγής στο σύστημα της επιδότησης του καπνού παρατηρήθηκε
σημαντική μείωση της καλλιεργούμενης με καπνό έκτασης.
Η καλλιέργεια των σιτηρών, οι οποίες κατέχουν το μεγαλύτερο
ποσοστό στο δήμο Ελαφίνας και οι οποίες εμφανίζουν σταθερές ετήσιες
στρεμματικές αποδόσεις. Τα σιτηρά που καλλιεργούνται είναι κυρίως το μαλακό
σιτάρι, το σκληρό σιτάρι και το κριθάρι.
Η δενδροκαλλιέργεια, αποτελεί ανερχόμενη οικονομική
δραστηριότητα στην περιοχή με κυρίαρχη την καλλιέργεια της ελιάς, και κατά
δεύτερο λόγο τα ακτινίδια κλπ.
Σε ότι αφορά στην κτηνοτροφία, αυτή συμμετέχει σε ορισμένα
Δημοτικά
Διαμερίσματα σε σημαντικό ποσοστό στη διαμόρφωση του
γεωργικού εισοδήματος. Το ζωικό κεφάλαιο της περιοχής, το συνθέτουν κατά κύριο
λόγο τα κοπαδιάρικα πρόβατα και οι αίγες.
Από τα παραγόμενα κτηνοτροφικά προϊόντα (μαλλί, κρέας, γάλα)
τα περισσότερα πωλούνται σε εμπόρους άλλων περιοχών και μόνο ελάχιστες
ποσότητες γάλατος τυροκομείται από τους ίδιους με στόχο την ιδιοκατανάλωση.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΟΡΙΝΟΥ
Η Δημοτική ενότητα Κορινού έχει συνολικά 6.611 κατοίκους.
Αποτελείται από πέντε δημοτικά διαμερίσματα τα οποία είναι: δημοτικό διαμέρισμα
Κορινού με 4.097 κατοίκους, δημοτικό διαμέρισμα Κούκου με 523 κατοίκους,
δημοτικό διαμέρισμα Κάτω Αγίου Ιωάννη με 702 κατοίκους, δημοτικό διαμέρισμα
Σεβαστής με 736 κατοίκους και το δημοτικό διαμέρισμα Νέας Τραπεζούντας με 553
κατοίκους.
Το δημοτικό διαμέρισμα Κορινού αναγνωρίστηκε ως κοινότητα το
έτος 1928, προερχόμενο από την κοινότητα Πύδνης.
Το έτος 1998 με το σχέδιο «Καποδίστριας», ο Κορινός έγινε
Δήμος με τη συνένωση των κοινοτήτων Κάτω Αγίου Ιωάννη, Κούκου, Κορινού, Νέας
Τραπεζούντας και Σεβαστής.
Βρίσκεται σε απόσταση 7 περίπου χιλιομέτρων από την
πρωτεύουσα του Νομού Κατερίνη, και 60 περίπου χιλιομέτρων από το Μητροπολιτικό
κέντρο της Θεσσαλονίκης. Διασχίζεται από τον κεντρικό οδικό άξονα της χώρας
(Π.Α.Θ.Ε.), ενώ η σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών - Θεσσαλονίκης
περνάει από το Δ.Δ. Κορινού.
Οι κάτοικοι του Δ.Δ. Κορινού ασχολούνται κυρίως με τη
γεωργία (κατά κύριο λόγο καλλιέργειες βάμβακος και καπνού), καθώς και με τις
τουριστικές επιχειρήσεις. Στα υπόλοιπα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου η
ενασχόληση των κατοίκων είναι κατά κύριο λόγο η γεωργία, ενώ τελευταία
αναπτύσσονται μονάδες εναλλακτικού τουρισμού (οικοτουρισμού). Επίσης υπάρχει
ένας σημαντικός αριθμός βιοτεχνιών και βιομηχανικών μονάδων, ενώ καθώς η
περιοχή προσφέρεται σχετικά, έχει ξεκινήσει έντονο ενδιαφέρον για επενδύσεις σε
εναλλακτικές μονάδες παραγωγής ενέργειας.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΛΙΑΣ
Η Δημοτική ενότητα Παραλίας συστάθηκε με το Ν.2539/97 και
αποτελείται από τις πρώην κοινότητες της, Περίστασης, Καλλιθέας, και της
Παραλίας. Βρίσκεται στο κέντρο του Νομού Πιερίας, δίπλα στην πρωτεύουσα του την
Κατερίνη, ο πληθυσμός του με βάση την απογραφή του 2001 ανέρχεται σε 6.449
κατοίκους.
Έδρα της Δημοτικής ενότητας είναι η Καλλιθέα με 2.741
κατοίκους. Η Καλλιθέα μετά την απελευθέρωση της περιοχής μας από τους Τούρκους
και συγκεκριμένα το 1918, αποτελούσε έναν οικισμό 390 κατοίκων, προσαρτημένο
στην τότε κοινότητα της Κατερίνης. Πριν ακόμη η Κατερίνη γίνει Δήμος, ο
συνοικισμός της Καλλιθέας αποσπάστηκε και μαζί με τους προσφυγικούς συνοικισμούς
της Παραλίας και της Περίστασης, αποτέλεσαν μια ξεχωριστή κοινότητα, την
κοινότητα Περίστασης. (Δ .16-6-1926 ΦΕΚ Α217/1296) . Η Περίσταση αποσπάστηκε το
1931 ενώ η Παραλία το 1966 συστήνοντας ξεχωριστές Κοινότητες.
Σήμερα τα δημοτικά διαμερίσματα Παραλίας και Περιστάσεως
αριθμούν 1.476 και 2.232 κατοίκους αντίστοιχα.
Και τα τρία Δημοτικά Διαμερίσματα γνώρισαν τις τρεις
τελευταίες δεκαετίες μεγάλη οικονομική και οικοδομική ανάπτυξη, αποτέλεσμα των
μεγάλων σε σχέση με άλλα χωριά, συγκριτικών πλεονεκτημάτων της γεωγραφικής
θέσης, της ευφορίας του εδάφους και της φυσικής ομορφιάς του τοπίου.
Εδώ και χρόνια η Παραλία έχοντας συγκεντρώσει μεγάλο αριθμό
αξιόλογων επιχειρηματιών και εμπόρων από διάφορες περιοχές, παραμένει ένας
πόλος εισροής χρημάτων και τουριστικού συναλλάγματος με θετικό αντίκτυπο στην
οικονομία της ευρύτερης περιοχής γενικότερα.
Το εύφορο και γόνιμο έδαφος σε συνδυασμό με την εργατικότητα
και το μεράκι των κατοίκων έδωσαν την δυνατότητα να αναπτυχθεί και η αγροτική
οικονομία με μια ποικιλία παραγομένων προϊόντων και αγαθών.
Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και με τις τουριστικές
επιχειρήσεις (σχεδόν αποκλειστικά στην Παραλία, η οποία διαθέτει και τις
κατάλληλες υποδομές). Η Παραλία υπήρξε κοινότητα μέχρι το 1998, οπότε με το
Νόμο Καποδίστρια έγινε Δήμος.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΤΡΑΣ
Η Δημοτική ενότητα Πέτρας καταλαμβάνει το ΝΔ τμήμα του Ν.
Πιερίας και η έκτασή του ανέρχεται σε 219.318 στρέμματα ημιορεινής και ορεινής
γης, καθιστώντας αυτόν το μεγαλύτερο σε έκταση δήμο του Νομού.
Αρχίζει από το υπερθαλάσσιο ύψος των 200 μ. και φθάνει μέχρι την
κορυφογραμμή των Πιερίων Ορέων (2192
μ. ) που καθορίζει τα όρια των Νομών Κοζάνης και Λάρισας.
Κύριο φυσικό χαρακτηριστικό του Δήμου αποτελούν οι ορεινοί
όγκοι των Πιερίων Ορέων, του όρους Τίταρος και οι απόκρημνες κακοτράχαλες
πλαγιές του μυθικού Ολύμπου μέχρι την κορυφογραμμή Βουλγάρα. Γεωγραφικά το
μεγαλύτερο ποσοστό της έκτασης των Πιερίων Ορέων στο Νομό Πιερίας ανήκει στο
Δήμο Πέτρας με κυριότερες κορυφές το Φλάμπουρο (2192 μ. ), Θωμά Ράχη (2016 μ. ), Σαμάρι (1904 μ. ), Πέντε Πύργοι ( 1710 μ. ) κλπ.
Η ορεινή επιφάνεια καλύπτεται από υψηλά παραγωγικά φυσικά
δάση οξυάς, δρυός, καστανιάς και κωνοφόρων φιλοξενώντας πλούσια πανίδα.
Έχει έδρα την Κάτω Μηλιά και 5 δημοτικά διαμερίσματα με 13
συνολικά οικισμούς. Έχει πληθυσμό 6.246 κατοίκους. Στον δήμο περιλαμβάνονται τα
δημοτικά διαμερίσματα: Αγίου Δημητρίου με 907 κατοίκους, Λόφου με 2.249
κατοίκους, Μηλιάς με 1.752 κατοίκους, Μοσχοχωρίου με 500 κατοίκους και Φωτεινών
με 838 κατοίκους. Η Πέτρα έγινε Δήμος με το Νόμο Καποδίστρια. Η ασχολία των
κατοίκων είναι οι αγροτικές δραστηριότητες.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΙΕΡΙΩΝ
Η Δημοτική ενότητα Πιερίων απλώνεται στο κέντρο του ορεινού
όγκου των Πιερίων στη λεγόμενη κατά την παράδοση «κοιλάδα του Παλατιού». Ανήκει
διοικητικά στο Νομό Πιερίας και στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
Συνορεύει ανατολικά με το Δήμο Ελαφίνας Ν. Πιερίας, νότια με
το Δήμο Πέτρας Ν. Πιερίας, δυτικά με το Δήμο Βελβενδού Ν. Κοζάνης και βόρεια με
το Δήμο Μακεδονίδος του Ν. Ημαθίας. Έχει πληθυσμό 2.811 κατοίκους. Είναι ο
ορεινότερος Δήμος της Πιερίας, αφού το 87 % της έκτασής του βρίσκεται πάνω από
το υψομετρικό όριο των ορεινών περιοχών (400μ.). Η ασχολία των κατοίκων είναι
οι αγροτικές δραστηριότητες.
Οι τρεις οικισμοί που συγκροτούν το Δήμο είναι η Ρητίνη
(έδρα του Δήμου) με 1.674 κατοίκους, το Ελατοχώρι με 715 κατοίκους και η Βρία
με 422 κατοίκους. Με τις σημερινές οδικές συνδέσεις η Ρητίνη απέχει από την
έδρα του Νομού Πιερίας (Κατερίνη) 23 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη 90 χλμ. από τη Βέροια 45 χλμ. από τη Λάρισα 100 χλμ. και 461 χλμ. από την Αθήνα.
Πίνακας 1: SWOT Analysis του Γεωργικού Τομέα της Πιερίας
Ισχυρά σημεία
Σημαντική διαφοροποίηση παραγομένων προϊόντων,
πολυποικιλότητα και ποιότητα αγροτικών προϊόντων
Παραγωγικότητα και ποικιλία εδάφους
Ύπαρξη υδάτινων πόρων
Εγγύτητα σε μεγάλη αγορά (Θεσσαλονίκης) και μεγάλος αριθμός
τουριστών επιτρέπουν την παραγωγή και διάθεση προϊόντων αγροδιατροφικού τομέα
Δυνατότητα χρήσης προτύπων παραγωγής (Agro 2.1 και Agro 2.2)
Σύσταση διεπαγγελματικών οργανώσεων
Αποκτημένη εμπειρία και τεχνογνωσία από τον αγροτικό κόσμο
Υιοθέτηση σύγχρονης τεχνολογίας
Αγροτικές υποδομές
Αδύνατα σημεία
Υψηλό κόστος παραγωγής
Μικρός κλήρος, γήρανση αγροτικού πληθυσμού
Εξάρτηση ορισμένων περιοχών του Νομού από φθίνουσες
καλλιέργειες (π.χ. καπνός)
Χαμηλός βαθμός καθετοποίησης της τοπικής παραγωγής
Έλλειψη συγκεκριμένου μοντέλου λειτουργίας και μηχανισμού
ελέγχου και πιστοποίησης
Προβλήματα στην εμπορία
Ξεπερασμένες μέθοδοι διοίκησης στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις
Προβλήματα, μεγάλος αριθμός συνεταιρισμών
Μη πλήρης αξιοποίηση υδάτινου δυναμικού και ελλείψεις στις
αγροτικές υποδομές
Ευκαιρίες
Αναβάθμιση βιοτικού επιπέδου, αύξηση ζήτησης για
πιστοποιημένα, ποιοτικά προϊόντα
Αλλαγή της εφαρμοζόμενης αγροτικής πολιτικής
Βελτίωση των μακροοικονομικών δεικτών της οικονομίας
Ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του Ευρώ
Σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς αγροτικών προϊόντων όπου η
Ελλάδα είναι ανταγωνιστική
Ένταξη της Κίνας και άλλων χωρών στον ΠΟΕ
Διεύρυνση της ΕΕ
Επικέντρωση της εφαρμοζόμενης αγροτικής πολιτικής στη
προστασία του περιβάλλοντος
Αλλαγή νοοτροπίας αγροτών
Απειλές
Ανάστροφη ηλικιακή πυραμίδα
Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι στη γεωργία
Υπερβολική συγκέντρωση τεχνολογικού εξοπλισμού ανά
εκμετάλλευση
Εμμονή στο παλιό μοντέλο γεωργίας
Σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς αγροτικών προϊόντων όπου η
Ελλάδα δεν είναι ανταγωνιστική.
Πίνακας 2: Ανάλυση SWOT της βιομηχανίας της Πιερίας
Πλεονεκτήματα και ισχυρά σημεία
• Γεωγραφική θέση – γειτνίαση σε με αναπτυξιακούς πόλους
Θεσσαλονίκης και δίπολο Βόλου-Λάρισας
• Ύπαρξη υψηλού επιπέδου μεταφορικών και ενεργειακών δικτύων
• Ικανοποιητικό επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού
• Ύπαρξη ορισμένων σχετικά δυναμικών κλάδων
• Ύπαρξη τοπικών α’ υλών και καθετοποίηση σε ορισμένους
κλάδους
• Νέες δομές στήριξης της επιχειρηματικότητας και της
καινοτομίας
Αδυναμίες και προβλήματα
• Κεντρομόλος ρόλος στην χωροθέτηση βιομηχανιών στη Θεσσαλονίκη
• Απουσία οργανωμένων χώρων για τη χωροθέτηση μεταποιητικών
μονάδων
• Απουσία δυναμικών κλάδων και μεγάλων βιομηχανικών μονάδων
• Έλλειψη επώνυμων προϊόντων
• Χαμηλός βαθμός εξωστρέφειας
• Απουσία άμεσων ξένων επενδύσεων
• Απουσία νέων επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων εντάσεως
γνώσης
• Ανυπαρξία επιχειρηματικών δικτυώσεων και συστάδων
επιχειρήσεων
• Ελλιπής πληροφόρηση και αξιοποίηση της υποδομής Ε&Τ
• Περιορισμένη αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και καινοτομίας
• Τεχνολογική εξάρτηση - Έλλειψη εξειδικευμένων προμηθευτών
• Ασθενείς επιχειρηματικές ικανότητες και στελεχικό δυναμικό
Κίνδυνοι
• Εντατικοποίηση εισαγωγικού ανταγωνισμού
• Περαιτέρω συγκέντρωση μεταποίησης, τεχνολογίας και
καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη
• Υποχώρηση σε ανταγωνιστικές στρατηγικές χαμηλού κόστους
και προστιθεμένης αξίας
• Αδυναμία παρακολούθησης και αξιοποίησης της τεχνολογικής
εξέλιξης
• Εγκατάσταση επιχειρήσεων με περιβαλλοντικές επιπτώσεις
Ευκαιρίες για ανάπτυξη
• Δ’ ΚΠΣ
• Αναπτυξιακός Νόμος
• Νέα αναπτυξιακή στρατηγική
• Αρνητικές οικονομίες συγκέντρωσης στη Θεσσαλονίκης
• Αύξηση ζήτησης ποιοτικών και παραδοσιακών τροφίμων και
άλλων προϊόντων
• Ανάπτυξη νέων τεχνολογιών
• Δημιουργία βιομηχανικών υποδομών και δικτύων
• Επιχειρηματικές δικτυώσεις
Πίνακας 3: SWOT Ανάλυση τριτογενή τομέα της Πιερίας
ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ
• Ύπαρξη σημαντικών φυσικών πόρων και φυσικού περιβάλλοντος
• Ύπαρξη σημαντικών πολιτιστικών πόρων
• Έκταση και ποιότητα ακτών
• Γεωγραφική θέση και προσπελασιμότητα
• Η ανάπτυξη του τομέα των Υπηρεσιών με εστίαση στις νέες
τεχνολογίες και την πληροφορική
• Η ανάπτυξη του χονδρικού εμπορίου και των μεταφορών
ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ
• Ανεπαρκείς ποιοτικές τουριστικές υποδομές
• Χαμηλός βαθμός νέων τουριστικών επενδύσεων
• Χαμηλός βαθμός σύνδεσης τουρισμού με τοπική οικονομία και
μεταξύ ορεινού και θαλάσσιου τουρισμού
• Εποχικότητα τουρισμού, χαμηλός βαθμός σύνδεσης μεταξύ των
επί μέρους τουριστικών κατηγοριών
• Μεγάλη εξάρτηση απασχόλησης από «λιανικές» υπηρεσίες
• Χαμηλός βαθμός αξιοποίησης σύγχρονων, δυναμικών κλάδων των
υπηρεσιών
ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ
• Ολυμπιακοί αγώνες και προβολή χώρας
• Νέος αναπτυξιακός Νόμος
• Η συνειδητοποίηση για την έμφαση που πρέπει να δοθεί στην
ποιότητα
• Δ’ Κ.Π.Σ (ΣΕΣ)
• Βελτίωση προσπελασιμότητας, σταθερότητα στα Βαλκάνια
• Στροφή της ζήτησης σε νέα τουριστικά προϊόντα
• Η ανάπτυξη καινοτομικών προϊόντων και υπηρεσιών
• Η ανάπτυξη συνεργασιών με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και
το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τα ΤΕΙ της περιοχής
• Το Νέο Ευρωπαϊκό και διεθνές οικονομικό και επενδυτικό
περιβάλλον
• Η νέα περιφερειακή και τοπική αναπτυξιακή στρατηγική
ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΕΣ
• Υποβάθμιση του περιβάλλοντος
• Ανταγωνισμός από άλλες περιοχές
• Η συνεχής αύξηση των τιμών που μειώνουν την ανταγωνιστικότητα
• Θεσμικά και χωροταξικά εμπόδια στην τουριστική ανάπτυξη
• Διεθνές πολιτικό περιβάλλον
• Εξέλιξη εθνικών μακροοικονομικών παραμέτρων
• Καθυστερήσεις στα έργα υποδομής
• Η προσαρμογή στις νέες τεχνολογικές εξελίξεις.
• Οι αλλαγές στο χαρακτήρα και τη δυναμική των μέσων
προσέλκυσης επενδύσεων και άλλων δυνητικών αγορών στόχων.
• Η έλλειψη εξειδικευμένου στελεχιακού δυναμικού στις
επιχειρήσεις τόσο τις εμπορικές όσο και τις υπηρεσίες.
Πίνακας 4: SWOT Ανάλυση όλων των τομέων της Πιερίας
ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ
• Η ευνοϊκή γεωγραφική θέση σε σχέση με το μητροπολιτικό
κέντρο της Θεσσαλονίκης.
• Η πλεονεκτική θέση της Πιερίας σε σχέση με τα διεθνή και
εθνικά δίκτυα.
• Τα ογδόντα χιλιόμετρα ακτών.
• Οι πλούσιοι σε ιστορία και φύση, ορεινοί όγκοι Ολύμπου και
Πιερίων.
• Η εύφορη και γόνιμη γεωργική γη (εξ ου και Πιερία).
• Τα μοναδικά αρχαιολογικά και βυζαντινά μνημεία.
• Το ανθρώπινο δυναμικό της Πιερίας που πρωτοπορεί σε
επιχειρηματικές και καινοτόμες δραστηριότητες.
ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ
• Η έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την προστασία των
ακτών από ρυπάνσεις ενδογενείς της Πιερίας και μεταφερόμενες ρυπάνσεις από τους
νομούς Ημαθίας, Πέλλας, Θεσσαλονίκης.
• Η ανυπαρξία σύγχρονων υποδομών για την υποδοχή στερεών
βιομηχανικών και οικιακών απορριμάτων.
• Η έλλειψη αντιπλημμυρικών έργων στην παρολύμπια περιοχή
και στην παραλιακή ζώνη
• καθώς και στον αρχαιολογικό χώρο του Δίου.
• Η μη ορθολογική διαχείριση του υδάτινου πλούτου.
• Η έλλειψη χωροταξικής οργάνωσης του νομού.
• Η μη ένταξη και συμμετοχή της Πιερίας στον εθνικό
σχεδιασμό τουριστικής προβολής του Ε.Ο.Τ.
• Η αδυναμία του πρωτογενούς τομέα ως προς την τεχνολογία,
τις υποδομές και τη σύγχρονη οργάνωση στην μεταποίηση, την εμπορία και τη
διακίνηση προϊόντων.
• Η απουσία βιοτεχνικής και βιομηχανικής δραστηριότητας.
• Η έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την αξιοποίηση του
Ολύμπου.
ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ
• Στον αγροτικό τομέα, η προβολή και η προώθηση των
ποιοτικών αγροτικών προϊόντων που παράγει η εύφορη Πιερική Γη.
• Η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, ως ζητούμενο
προϊόν στη σύγχρονη τουριστική αγορά (οικοτουρισμός, αγροτουρισμός,
θρησκευτικός τουρισμός, κλπ).
• Η προσέλκυση επενδυτών σε υψηλού βαθμού τουριστικών
υποδομών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
• Καταγραφή των εκτάσεων δημοσίου και δυνατότητα αξιοποίησής
τους (εργοστάσιο ξυλείας Λιτοχώρου, κάμπινγκ ΕΟΤ, στρατόπεδα, κ.ά.).
• Η αναβάθμιση του ΤΕΙ Κατερίνης ως διεθνούς ξενόγλωσσου
εκπαιδευτικού ιδρύματος με τομείς logistics και Μηχανικών ανανεώσιμων μορφών
ενέργειας.
• Αξιοποίηση του ΕΣΠΑ (ΣΕΣ) και ένταξη έργων βιολογικών
καθαρισμών για την προστασία και την καθαρότητα των ακτών.
ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΕΣ
• Η μεταφερόμενη ρύπανση, η οποία υποβαθμίζει τις ακτές, το
βασικό τουριστικό προϊόν της Πιερίας.
• Η μη ανανέωση του αγροτικού ανθρώπινου δυναμικού στον
αγροτικό τομέα.
• Η συνεχής μεγέθυνση του υδροκέφαλου κέντρου Κατερίνης σε
βάρος της Περιφέρειας.
• Η έλλειψη οδικού δικτύου με κατεύθυνση το Γενικό
Νοσοκομείο Κατερίνης.
• Η υποβάθμιση και εξάντληση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα
από κακή διαχείριση και επιβάρυνση από οικιακά και βιομηχανικά λύματα καθώς και
φυτοφάρμακα.
• Η έλλειψη σταθερού και σύγχρονου μηχανισμού για την
προστασία του Ολύμπου και του φυσικού περιβάλλοντος.