Οι βουλευτές χαρακτηρίζουν την «μαύρη» εργασία ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, ενώ από την άλλη πλευρά όπως υπογραμμίζουν, η δομή της εργασίας αλλάζει ραγδαία με ευέλικτες μορφές προσωρινής εργασίας, με αποτέλεσμα να στερείται το ασφαλιστικό σύστημα σημαντικούς πόρους από τις διαφυγούσες ασφαλιστικές εισφορές. Είναι χαρακτηριστικό ότι την περίοδο 2009 – 2015 οι προσλήψεις με μερική απασχόληση αυξήθηκαν κατά 329 % και με εκ περιτροπής απασχόληση 707%. Οι πρωτοβουλίες του υπουργείου Εργασίας για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας «σκοντάφτουν» στη υποστελέχωση των ελεγκτικών μηχανισμών , ενώ το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας επεξεργάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης του φαινομένου. Οι βουλευτές ζητούν ενημέρωση για το ύψος της απώλειας των εσόδων από τα ταμεία, αλλά και για την πορεία των πρωτοβουλιών που έχουν αναλάβει το ΣΕΠΕ και το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ.
Η «ΜΑΥΡΗ» ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΠΟΣΟΣΤΑ
Το φαινόμενο της ανασφάλιστης «μαύρης» εργασίας είναι διαχρονικό στην χώρα μας. Ιδιαίτερα τα χρόνια της οικονομικής ύφεσης, απέκτησε τρομακτικές διαστάσεις. Το φαινόμενο αυτό σε συνδυασμό με τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, που παρά την μικρή μείωση της ανεργίας για το 2015 από το 26% στο 24% παραμένουν ιδιαίτερα υψηλά, αποτελούν ίσως τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας.
Επιπλέον, σύμφωνα με την Τριμηνιαία Έκθεση Απριλίου – Ιουνίου 2016 του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στην Βουλή των Ελλήνων η δομή της αγοράς εργασίας αλλάζει, με την «ευελιξία» της εργασίας αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς, με αύξηση της μερικής απασχόλησης και άλλων μορφών επισφαλούς προσωρινής εργασίας. Μάλιστα σύμφωνα με την ίδια έκθεση, τις περισσότερες φορές παρατηρείται το φαινόμενο της μονομερούς επιβολής σε καθεστώς μερικής ή εκ περιτροπής εργασίας από τον εργοδότη στον εργαζόμενο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ του Υπουργείου Εργασίας και τη μελέτη του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, οι προσλήψεις με ευέλικτες μορφές εργασίας το 2009 αντιστοιχούσαν στο 21% του συνόλου των προσλήψεων το 2015 στο 55%. Πιο συγκεκριμένα, την περίοδο 2009 – 2015 οι προσλήψεις με μερική απασχόληση αυξήθηκαν κατά 329 % και με εκ περιτροπής απασχόληση 707%.
ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑΜΕΙΑ
Η πραγματικότητα αυτή, πέρα από τα προβλήματα που δημιουργεί στην καθημερινότητα χιλιάδων εργαζομένων (αύξηση της εργασιακής ανασφάλειας, περιορισμό των εργασιακών δικαιωμάτων, μεγαλύτερη εκμετάλλευση και επιδείνωση της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων), παράλληλα στερεί από το ασφαλιστικό σύστημα σημαντικούς πόρους από τις διαφυγόντες ασφαλιστικές εισφορές.
Στην Ετήσια Έκθεση 2016 του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ: «Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση», γίνεται αναφορά σε σειρά προτάσεων για την αύξηση των πόρων του ασφαλιστικού συστήματος μέσω μιας σειράς παρεμβάσεων στο σκέλος των εργασιακών σχέσεων και της απασχόλησης, όπως η θεσμοθέτηση Προγραμμάτων Εγγυημένης Απασχόλησης (ΠΕΑ), η θεσμοθέτηση της ελάχιστης σύνθεσης προσωπικού – πρόταση που θα περιορίσει την αδήλωτη εργασία και ταυτόχρονα θα αυξήσει την απασχόληση, η αύξηση του κατώτατου μισθού και την ενίσχυση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας – εξέλιξη που θα πιέσει τους μισθούς και τις εισφορές προς τα πάνω, η ενίσχυση των συμβάσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης και τον περιορισμό της μερικής και της εκ περιτροπής εργασίας και ο περιορισμός των απολύσεων.
ΟΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΤΟΥ ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ – ΤΑ ΕΜΠΟΔΙΑ
Σ’ αυτή την κατάσταση, οι πρωτοβουλίες του Υπουργείου Εργασίας για την επίλυση των παραπάνω προβλημάτων της αγοράς εργασίας είναι ιδιαίτερα κρίσιμες και θα εξασφάλιζαν πολλαπλά οφέλη τόσο για τους εργαζόμενους, όσο και για την ελληνική οικονομία στο σύνολό της. Εμπόδιο σ’ αυτήν την προσπάθεια φαίνεται να είναι και η υποστελέχωση των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους, όπως το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.) που αποτελεί τον κατεξοχήν ελεγκτικό μηχανισμό αναφορικά με την επίβλεψη και τον έλεγχο εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας.
Επιπροσθέτως, στην υπ’ αριθμ. 270/10-5-2016, απάντησή σας σε κοινοβουλευτική ερώτηση, αναφέρεται πως η μέχρι σήμερα βασική ρύθμιση που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση και καταστολή του φαινομένου της αδήλωτης εργασίας, η υπ’ αριθμ. 27397/122/19-8-2013 Απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, «Επιβολή διοικητικών κυρώσεων για τις ευθέως αποδεικνυόμενες παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας, κατά δέσμια αρμοδιότητα του Επιθεωρητή Εργασίας», απέτυχε να επιφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα κυρίως λόγω του γεγονότος ότι δεν λάμβανε υπόψιν της τη δεδομένη δυσμενή οικονομικοκοινωνική κατάσταση της χώρας με αποτέλεσμα η πλειοψηφία των περιπτώσεων κατά τις οποίες επιβλήθηκε το προβλεπόμενο υψηλό πρόστιμο να έχουν καθηλωθεί σε χρονοβόρες δικαστικές προσφυγές, χωρίς να καθίσταται εφικτή η άμεση εισπραξιμότητα, να αποδυναμώνεται η τιμωρητική διάσταση του προστίμου και τέλος να μην επιτυγχάνεται η θεμελιώδης επιδίωξη της νόμιμης απασχόλησης των αδήλωτων εργαζομένων. Για τους λόγους αυτούς, η πολιτική ηγεσία του Σ.ΕΠ.Ε. ήδη επεξεργάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο επαναπροσδιορισμού της σχετικής διαδικασίας για την διόρθωση των παραπάνω στρεβλώσεων.
Παράλληλα, σύμφωνα με την ανωτέρω απάντησή σας, η Διοίκηση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για την υλοποίηση δράσεων για την αύξηση του ρυθμού διενέργειας επιτόπιων ελέγχων όλες τις ημέρες του μήνα, σε 24ωρη βάση, στους χώρους απασχόλησης για τον εντοπισμό της αδήλωτης εργασίας, μέσω των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων των Υποκαταστημάτων και της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφάλισης (Ε.ΥΠ.Ε.Α.) ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Επειδή, η ανωτέρω μεταρρυθμίσεις είναι απολύτως αναγκαίες για την αναδιοργάνωση της αγορά εργασίας προς το συμφέρον των εργαζομένων,
Επειδή, η δημιουργία θέσεων πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης θα συμβάλλει ουσιαστικά στην καταπολέμηση της ανεργίας και στην ενίσχυση των ασφαλιστικών ταμείων,
Επειδή, η καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, πέρα από στρατηγικό στόχο της κυβέρνησης της Αριστεράς αποτελεί και μνημονιακή υποχρέωση της χώρας,
Ερωτάται ο κ. Υπουργός:
1. Έχει προσδιοριστεί το ύψος της απώλειας εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων από τις διαφυγόντες ασφαλιστικές εισφορές λόγω της ύπαρξης αδήλωτης εργασίας;
2. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η επεξεργασία από το Σ.ΕΠ.Ε. του σχεδίου επαναπροσδιορισμού της διαδικασίας που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση και καταστολή του φαινομένου της αδήλωτης εργασίας;
3. Ποια είναι τα πρώτα αποτελέσματα που διαφαίνονται από τις πρωτοβουλίες του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για την αύξηση του ρυθμού διενέργειας επιτόπιων ελέγχων από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ; Τα αποτελέσματα ανταποκρίνονται στους στόχους που έχουν τεθεί από τον οργανισμό;
4. Σε ποιες ενέργειες θα προβεί η κυβέρνηση για τον περιορισμό των «ευέλικτων» μορφών προσωρινής απασχόλησης και για την αύξηση της δημιουργίας θέσεων πλήρους απασχόλησης;
