Ξεκινάω με τα χρώματα: Δεν έχω διαβάσει το πρώτο
καταστατικό, γνωρίζω όμως το περιεχόμενο του προσχεδίου του πρώτου
καταστατικού. Σύμφωνα με τα γραφόμενά του, τα χρώματα της ομάδος του Πιερικού
ορίζονταν τα λευκά! (εικ.1). Δεν γινόταν καμμία αναφορά σε δεύτερο χρώμα. Εκ
των πραγμάτων όμως θα έπρεπε να υπάρχει κι ένα δεύτερο διαφορετικό χρώμα, για
να είναι διακριτοί οι αριθμοί στις φανέλες. Έτσι ως δεύτερο βοηθητικό χρώμα
χρησιμοποιήθηκε το μαύρο. Την δεκαετία του '60 ο κανονισμός έλεγε πως ο
φιλοξενούμενος έχει δικαίωμα να διαλέξει πρώτος, και ο γηπεδούχος πρέπει να
φορέσει διαφορετικά χρώματα από του φιλοξενούμενου. Καθ' όλη την διάρκεια αυτής
δεκαετίας, ο Πιερικός εκτός έδρας πάντα φορούσε ολόλευκες εμφανίσεις. Στις
περιπτώσεις συναντήσεων στην Κατερίνη που ο αντίπαλος έπαιξε με λευκές φανέλες,
ο Πιερικός χρησιμοποίησε αναγκαστικά διαφορετικές.
Δυστυχώς οι φωτογραφίες του
αρχείου μας από την τότε εποχή είναι ασπρόμαυρες, κι έτσι δεν μπορώ με σιγουριά
να γνωρίζω τι χρώματα χρησιμοποιήσαμε. Έχουμε φωτογραφία αγώνα Πιερικού -
Παναθηναϊκού που εικονίζονται οι αρχηγοί Φουλίδης και Δομάζος. Ρωτήσαμε τον
Φουλίδη και μας είπε πως μάλλον ήταν γαλάζιες οι φανέλες μας (εικ. 2). Σε άλλη
φωτογραφία σε αγώνα με αντίπαλο τον Παναιγιάλειο, ρωτήθηκε ο Κιζίρογλου και μας
είπε πως φορέσαμε και πάλι γαλάζιες (εικ. 3). Υπήρξαν κι άλλα ματς με αντίπαλο
τον Παναθηναϊκό που εμφανώς χρησιμοποιήσαμε ολόμαυρη φανέλα σε μια περίπτωση
(εικ. 4), και κάθετες ρίγες λευκού - μαύρου σε άλλη (εικ. 5). Συμπερασματικά
λοιπόν αν θέλαμε να ακολουθήσουμε τα της πρώτης δεκαετίας, η ομάδα θα πρέπει να
έχει ολόλευκη ως πρώτη εμφάνιση, μαύρη ή γαλάζια ως εναλλακτικές στην περίπτωση
που ο αντίπαλος φοράει λευκά. (τα χρώματα του ΣΦΙΠ δεν είναι τυχαία!)
Τις κατοπινές δεκαετίες άλλαξε ο νόμος και υποχρέωνε τον
φιλοξενούμενο να αλλάζει χρώματα, ενώ ταυτόχρονα χαλαρώσαμε και στον
καταστατικό ορισμό του λευκού ως πρωτεύοντος. Έτσι τις δεκαετίες του '70 και
του '80 ο Πιερικός εμφανιζόταν με λευκές ως γηπεδούχος, και άλλαζε όταν
χρειαζόταν ως φιλοξενούμενος (μερικές φορές χωρίς να χρειάζεται). Ενδεικτικά
αναφέρω ματς με τον Ατρόμητο στην Λεωφόρο που φορέσαμε γαλάζιες φανέλες, ματς
στις Ερυθρές με την Δάφνη που φορέσαμε ερυθρόλευκα (χωρίς να χρειάζεται λόγω
λάθους φροντιστή), γαλάζιες σε μας κυπέλλου με Ολυμπιακό στο ΟΑΚΑ (πάλι χωρίς
να χρειάζεται) (εικ. 6), μαύρες με λευκές ρίγες σε αγώνα με τον Αθηναϊκό στην
Λεωφόρο. Τις επόμενες δύο δεκαετίες η δεύτερη φανέλα ήταν συνήθως γαλάζια (εικ.
7, 8, 9, 10).
Η ανάδειξη του μαύρου ως ισότιμου με το λευκό κυριαρχεί τα
τελευταία 25 χρόνια. Λάθος! Πρωτεύον είναι το λευκό, το μαύρο ως εναλλακτικό θα
έπρεπε να χρησιμοποιείται. Κι ακόμα μεγαλύτερο λάθος είναι τα χρώματα που
χρησιμοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια, όταν είδαμε την ομάδα μας να φοράει
πορτοκαλιά, μωβ (εικ. 11) και πράσινα, χωρίς μάλιστα να υπάρχει λόγος. Κάτι
τέτοιο αποτελεί ύβρη προς την ιστορία του Πιερικού...
Το λογότυπο στην φανέλα το ξεχωρίζω από το λογότυπο της
σφραγίδας, γιατί το ξεχώρισε από ανάγκη η ιστορία της ομάδας. Όντας δύσκολο η
ράφτρα της δεκαετίας του 60 να ράψει πάνω στην φανέλα φοίνικα αναγεννώμενο από
την τέφρα του, προτιμήθηκε να ραφτεί ένα Π. Και το Π αυτό καθιερώθηκε στην
συνείδηση όλων των Ελλήνων φιλάθλων ως σήμα, ως λογότυπο του Πιερικού. Και μην
νομίζετε ότι είναι τυχαίο, ότι είναι απλό ως λογότυπο, θα το εξηγήσω παρακάτω.
Τα λογότυπα των ομάδων, δεν βγήκαν από παρθενογένεση. Δεν
ξύπνησε ένα πρωί κάποιος και είπε πως η ομάδα μου πρέπει να έχει λογότυπο,
συμπαρασύροντας όλες τις ομάδες να φτιάξουν. Από την αρχαιότητα μας έρχονται...
Τότε κάθε στρατιωτική ομάδα είχε το δικό της λογότυπο, ένα σχέδιο, που όλα τα
μέλη της σχεδίαζαν πάνω στην ασπίδα τους. Αναλόγως εποχής είχαμε σχέδια
απόκοσμων μορφών προς εκφοβισμό αντιπάλου, μορφές ζώων είτε πραγματικών είτε
μυθικών, γεωμετρικά σχήματα και σύμβολα. Η ασπίδα είχε διάφορα σχήματα αναλόγως
εποχής. Το μακροβιότερο σχήμα ήταν η κυκλική ασπίδα. Αρκετά χρόνια αργότερα
κατά τον μεσαίωνα συναντάμε άλλο σχήμα ασπίδας, αυτό του θυρεού. Σε αντιστοιχία
με την αρχαία Ελλάδα, η κάθε οικογένεια, το κάθε σόι είχαν το δικό τους
λογότυπο, τον δικό τους θυρεό.
Εν κατακλείδι λοιπόν, η έννοια της ομάδας συνδέθηκε
σημειολογικά ανά τους αιώνες με κάποιο λογότυπο ζωγραφισμένο σε ασπίδα.
Προκειμένου περί αθλητικών ομάδων, μπορεί πόλεμος να μην υπάρχει, αλλά η
συντριπτική πλειονότητά τους διάλεξαν λογότυπο θα μπορούσε να σχεδιαστεί πάνω
σε ασπίδα... Όσον αφορά τις Ελληνικές ομάδες, κυριαρχούν οι κυκλικές μορφές
ασπίδων και τα διάφορα σχήματα θυρεών. Εξαιρέσεις ελάχιστες, όπως ο Απόλλων
Καλαμαριάς που έχει Μακεδονική ελλειπτική ασπίδα. Υπάρχουν όμως και ομάδες που
το λογότυπό τους δεν θα μπορούσε να αποτυπωθεί σε ασπίδα. Πρόχειρα μου έρχονται
στο μυαλό η Αναγέννηση Καρδίτσας, η Skoda Ξάνθη και η ΠΑΕ Πιερικός κι αυτό λόγω
των περγαμηνών που πρόσθεσαν στα λογότυπά τους...
Επανερχόμενος στο λογότυπό μας του '60 και στο κατά πόσο ένα
Π μέσα σε κύκλο αποτελεί αξιόλογο λογότυπο, είναι χρήσιμο να αναφέρω τις
ασπίδες κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Στην διάρκεια αυτού του πολέμου και εν
αντιθέσει με άλλες εποχές, οι διάφορες στρατιωτικές μονάδες κάθε πόλης δεν
είχαν τα δικά τους λογότυπα, αλλά κάθε πόλη είχε ένα και μοναδικό. Μάλιστα
έβαζαν το αρχικό ή τα αρχικά γράμματα της πόλης καταγωγής των. Α οι Αθηναίοι,
ΑΧ οι Αχαιοί, ΑR οι Αρκάδες, Μ οι Μεσσήνιοι, Λ οι Λακεδαίμονες (εικ. 12).
Περιμετρικά είχαν διακοσμήσεις με γεωμετρικά σχήματα ή απλώς είχαν έναν βαμμένο
κύκλο!
Το Π λοιπόν σε κύκλο δεν είναι ούτε προχειρότητα, ούτε
νεωτερισμός. Υπήρξε κάτι χιλιετίες πριν τον Πιερικό. Αξιοσέβαστο λογότυπο
φανέλας, αφού με αυτό διέπρεψε η ομάδα την καλύτερη δεκαετία της. Ιστορικά οι
πρώτες φανέλες μας είχαν μαύρο κύκλο και μέσα ένα λευκό Π (εικ. 13). Αργότερα ο
κύκλος έγινε λευκός με μαύρη περίμετρο και μαύρο Π (το πλέον κλασσικό) (εικ.
14). Κάποια χρονιά υπήρξε μόνο μαύρο Π χωρίς κύκλο (εικ. 15). Αργότερα
επανήλθαμε στο κλασσικό και πάλι. Αρχές δεκαετίας του '70, αφαιρέθηκε
ολοκληρωτικά το λογότυπο από τις φανέλες για περίπου 10 χρόνια. Επανεμφανίστηκε
αρχές του '80 (εικ. 16) και κράτησε μέχρι και την περίοδο 83/84. Επί Μήτρα την
επόμενη χρονιά άλλαξε το λογότυπο, θυμάμαι μας είχαν μοιράσει και καρφίτσες για
το πέτο με το νέο, που ήταν όπως το κλασσικό, έχοντας όμως προσθέσει και την
λέξη Πιερικός που ξεκινούσε κάτω ακριβώς από το Π και έβγαινε έξω από τον κύκλο
προς τα δεξιά. Παραδόξως δεν τυπώθηκε ποτέ σε φανέλα, κι έτσι συνεχίσαμε να
έχουμε το κλασσικό στις φανέλες. Με την άνοδο το '91 εμφανίσαμε μία άλλη εκδοχή
του λογοτύπου Μήτρα. Η λέξη Πιερικός ήταν μεν κάτω από το Π, αλλά ήταν στο
κέντρο, κι έτσι όλη η λέξη ήταν μέσα στον κύκλο (εικ. 17). Στα τέλη της
δεκαετίας του '90 έγινε άλλη μια αλλαγή στο λογότυπο. που πλέον δεν ήταν
κυκλικό, αλλά είχε σχήμα θυρεού. Μέσα στον θυρεό υπήρχε το Π και μέσα στο Π
υπήρχε ο φοίνικας. Ένα δυο χρόνια κράτησε αυτό, και μετά επανήλθαμε στο
κλασσικό. Όταν η ομάδα ανέβηκε από το περιφερειακό άλλαξε τον λογότυπο για να
μπει μέσα Μέγας Αλέξανδρος και Όλυμπος. Άσχημο λογότυπο λόγω ασυμμετρίας, που
ξανάλλαξε δυο χρόνια μετά και καταλήξαμε στο σημερινό, που ναι μεν είναι
ομορφότερο του προηγουμένου, αλλά δεν είναι η κλασσική ασπίδα που αγαπήσαμε...
Όσον αφορά την σφραγίδα, τα πρώτα δεκαπέντε χρόνια ήταν ο
φοίνικας (εικ 18). Αποσιωπήθηκε ή και μπορεί να καταργήθηκε μετά την
μεταπολίτευση το '74. Επανεμφανίστηκε τέλη δεκαετίας του '90 κι εξαφανίστηκε
και πάλι πριν καμιά οκταετία, όταν και αποφασίστηκε ως λογότυπο της σφραγίδας ο
αετός με ανοικτά φτερά.
Στέλιος Καραγεώργης
Πρόεδρος Σ.Φ.Ι.Π. (www.pierikos.info)
