Τα παιδιά έρχονται στον κόσμο με τη γενετική προδιάθεση να ασχοληθούν με τη γλώσσα και να επικοινωνήσουν με τους ανθρώπους γύρω τους. Από τη γέννηση τους, δείχνουν μια προτίμηση στους γλωσσικούς ήχους έναντι των άλλων ειδών ήχου. Μέχρι να μάθουν να χρησιμοποιούν ικανοποιητικά τη γλώσσα, περνούν από τα στάδια ανάπτυξης της ομιλίας, όπως παρουσιάζονται παρακάτω.
Από τη γέννηση έως 6 μηνών
Σε αυτό το στάδιο, οι δυνατότητες επικοινωνίας των βρεφών περιορίζονται στις εκφράσεις του προσώπου και στο κλάμα, το οποίο διαφοροποιείται ανάλογα με τις ανάγκες του.
Από 7 μηνών έως 12 μηνών
Στο στάδιο αυτό, το ηχητικό ρεπερτόριο των βρεφών διευρύνεται με διάφορους ήχους (π, μ, μπ) και στη συνέχεια αρχίζουν το βάβισμα, το οποίο αντικαθίσταται από ακατάληπτες λέξεις.
Από 13 μηνών έως 18 μηνών
Σε αυτό το στάδιο, παράλληλα με τη βελτίωση της ικανότητας να διακρίνουν και να παράγουν γλωσσικά σήματα, τα βρέφη αρχίζουν να είναι πιο επιδέξια στη συναλλαγή τους με τους ανθρώπους και τα αντικείμενα γύρω τους.
Από 19 μηνών έως 24 μηνών
Στο στάδιο αυτό, η ομιλία των νηπίων αρχίζει να μοιάζει περισσότερο με των ενηλίκων ενώ χρησιμοποιούν περισσότερο τις χειρονομίες (κυρίως το δείξιμο).
Από 2 ετών έως 3 ετών
Στη διάρκεια αυτού του σταδίου, το ρεπερτόριο των λέξεων του νηπίου αυξάνεται, με αργό ρυθμό στην αρχή, ο οποίος επιταχύνεται αργότερα.
Από 3 ετών έως 4 ετών
Σε αυτό το στάδιο, τα νήπια χρησιμοποιούν ορθότερα τη γλώσσα και τα υποσυστήματα της (ήχοι, λέξεις, προτάσεις), χρησιμοποιώντας την κατάλληλα στα διάφορα κοινωνικά πλαίσια ( χαιρετισμός, απαίτηση, παράκληση, κτλ).
Από 4 ετών έως 5 ετών
Στο στάδιο αυτό, τα νήπια χρησιμοποιούν τη γλώσσα για να ρωτούν, να φλυαρούν, να διαπραγματεύονται, να εξηγούν τις σκέψεις τους, να εκφράζουν τις επιθυμίες τους, κτλ.
Από 5 ετών έως 6 ετών
Στην ηλικία των 6 ετών, τα παιδιά χειρίζονται πολύ καλά τη γλώσσα και τις διαστάσεις της ( μορφή, περιεχόμενο, χρήση). Ωστόσο θα συνεχίσουν να κατακτούν λεπτότερες γλωσσικές αποχρώσεις και πιο εκτεταμένο λεξιλόγιο.
! Ας μην ξεχνάμε όμως πως κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης, οι οποίοι μπορεί να διαφέρουν από το μέσο όρο. Ωστόσο, αν παρατηρήσουμε σημαντική απόκλιση από την ανάπτυξη των παιδιών της ηλικίας του, καλό θα ήταν να ζητήσουμε μία ολοκληρωμένη αξιολόγηση ομιλίας και λόγου από το λογοθεραπευτή.
Ουσάκοβα Ξένια, Λογοθεραπεύτρια
ΦΟΡΜΑ ΜΕ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ
Από τη γέννηση έως 6 μηνών
◊ Αντιδρά στους ήχους;
◊ Εντοπίζει τον ήχο γυρνώντας το κεφάλι;
◊ Δείχνει την ευχαρίστηση ή τη δυσαρέσκεια του με ήχους (γρυλίσματα, γέλια, κλάματα);
◊ Σας κοιτάει όταν του μιλάτε;
◊ Ηρεμεί όταν του μιλάτε;
Από 7 μηνών έως 12 μηνών
◊ Καταλαβαίνει και ανταποκρίνεται στο όνομά του;
◊ Καταλαβαίνει το «ναι» και το «όχι»;
◊ Αναγνωρίζει λέξεις από γνώριμα αντικείμενα;
◊ Προσπαθεί να πει ήχους όπως: «μπα-μπα, μα-μα, να-να»;
◊ Καταλαβαίνει απλές εντολές;
Από 13 μηνών έως 18 μηνών
◊ Παρακολουθεί ένα παιχνίδι για 2 λεπτά περίπου;
◊ Αναγνωρίζει καθημερινά αντικείμενα, εικόνες, μέλη της οικογένειας;
◊ Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο από 3 έως 20 τουλάχιστον λέξεις;
◊ Προσπαθεί να μιμηθεί καινούριες λέξεις;
◊ Απαιτεί περισσότερα επιθυμητά αντικείμενα;
Από 19 μηνών έως 24 μηνών
◊ Συνδυάζει τα ουσιαστικά με τα ρήματα;
◊ Αρχίζει να χρησιμοποιεί προσωπικές αντωνυμίες (εγώ, εσύ);
◊ Χρησιμοποιεί τον κατάλληλο επιτονισμό όταν κάνει ερωτήσεις;
◊ Απαντά στην ερώτηση «Τι είναι αυτό»;
◊ Κατονομάζει οικεία αντικείμενα;
Από 2 ετών έως 3 ετών
◊ Χρησιμοποιεί 27 φωνήματα;
◊ Παράγει/ καταλαβαίνει διαφόρων μορφών ερωτήσεις ( γιατί, ποιος, ποιού, πόσα);
◊ Χρησιμοποιεί μερικές προθέσεις, άρθρα, ρήματα (ενεστώτας, αόριστος), πληθυντικό αριθμό, άρνηση;
◊ Καταλαβαίνει όταν μιλάτε για αυτόν/ αυτήν;
◊ Είναι καταληπτή η ομιλία του 75% από ξένους;
Από 3 ετών έως 4 ετών
◊ Καταλαβαίνει τις λειτουργίες των αντικειμένων;
◊ Επαναλαμβάνει 6-13 συλλαβές προτάσεων χωρίς δυσκολία;
◊ Χρησιμοποιεί μέχρι 6 λέξεις σε μία πρόταση;
◊ Ψιθυρίζει;
◊ Λέει δύο γεγονότα με τη χρονολογική τους σειρά;
Από 4 ετών έως 5 ετών
◊ Μετράει μέχρι το 10 (αυτοματοποιημένα);
◊ Ζητάει τους ορισμούς των λέξεων;
◊ Απολαμβάνει να ακούει ρυθμούς, στίχους με ομοιοκαταληξία;
◊ Παραλείπει συχνά τα ενδιάμεσα φωνήματα;
◊ Αναμεταδίδει ακριβώς μια μεγάλη ιστορία;
Από 5 ετών έως 6 ετών
◊ Χρησιμοποιεί κατάλληλα τον αόριστο και τον μελλοντικό χρόνο;
◊ Χρησιμοποιεί κλίσεις;
◊ Ονομάζει αντίθετα;
◊ Ανταλλάσει πληροφορίες και ερωτήσεις;
◊ Χρησιμοποιεί προτάσεις με λεπτομέρεια;
! Η παραπάνω φόρμα ( και τα videos) παρέχουν βασικές πληροφορίες ανά ηλικία για την ανάπτυξη της ομιλίας του παιδιού σας. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν μία ολοκληρωμένη αξιολόγηση από το λογοθεραπευτή σας.
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
1. Καμπανάρου, Μ. (2007): Διαγνωστικά θέματα λογοθεραπείας. Εκδόσεις Έλλην.
2. Μπαμπλέκου, Ζ. (επιμ). (2001): Η ανάπτυξη των παιδιών. Εκδόσεις τυπωθήτω
3. Καιτη, Δ. (2009): Γλώσσα και επικοινωνία στο παιδί. Εκδόσεις Οδυσσέας
« Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης. »
Ονομάζομαι Ουσάκοβα Ξένια και είμαι πτυχιούχος του τμήματος Λογοθεραπείας στη Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας & Πρόνοιας του Τεχνολογικού Επαγγελματικού Ιδρύματος (ΤΕΙ) της Ηπείρου (Ιωάννινα), κάτοχος της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος του Λογοθεραπευτή και μέλος του Συλλόγου Επιστημόνων Λογοπαθολόγων- Λογοθεραπευτών Ελλάδος (ΣΕΛΛΕ). Ασχολούμαι με διαταραχές επικοινωνίας, λόγου, ομιλίας και άρθρωσης σε παιδιά και ενήλικες (πχ. διαταραχές άρθρωσης, φωνολογικές διαταραχές, καθυστέρηση γλωσσικής ανάπτυξης, εξελικτικές γλωσσικές διαταραχές, μαθησιακές δυσκολίες, διαταραχές στη ροή της ομιλίας- τραυλισμός, προβλήματα ακοής- βαρηκοΐα/ κώφωση, νοητική στέρηση, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές και με ασθενείς ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο, αφασικά σύνδρομα, εκφυλιστικές ασθένειες- άνοια).
Καθ’ όλη την διάρκεια της ακαδημαϊκής και επαγγελματικής μου πορείας, παρακολουθώ εκπαιδευτικά σεμινάρια, εμβαθύνοντας και αποκτώντας εξειδικευμένες γνώσεις σε ένα ευρύ φάσμα των διαταραχών λόγου και επικοινωνίας.
