Η Σουηδία είναι μια χώρα με 11 εκατομμύρια περίπου κατοίκους – όσους δηλαδή και η Ελλάδα. Όλοι ξέρουμε πόσο πολλοί Σουηδοί έρχονται να κάνουν τις διακοπές τους στη χώρα μας. Προτιμούν τη Ρόδο και τα άλλα νησιά του νότιου Αιγαίου, διότι σ’ αυτά τα νησιά υπάρχει μεγάλη ηλιοφάνεια και καλός καιρός με ψηλές θερμοκρασίες – κάτι που οι Σουηδοί στερούνται. Τους βλέπεις όλη μέρα να κάνουν ηλιοθεραπεία και να ψήνονται στον ήλιο.
Πράγματι ο χειμώνας στη Σουηδία είναι πολύ βαρύς. Από το Σεπτέμβριο ανάβουν τα καλοριφέρ για να θερμανθούν και τα σβήνουν το Μάϊο. Οι θερμοκρασίες το χειμώνα είναι συνήθως πολύ κάτω από το μηδέν – αφού βρίσκονται πολύ κοντά στο Βόρειο Πόλο. Οι οδηγοί αυτοκινήτων φοράνε υποχρεωτικά χειμερινά λάστιχα με καρφιά. Τα χιόνια και οι πάγοι είναι καθημερινό φαινόμενο. Στα σπίτια έχουν διπλά και τριπλά τζάμια στα παράθυρα, για να μειώνουν το κρύο.
Εκτός από αυτές τις δυσκολίες, το χειμώνα έχουν και το σκοτάδι. Έξι μήνες το χρόνο ο ήλιος ξημερώνει το ...μεσημέρι, κατά τις 11, και δύει αμέσως μετά από λίγο, κατά τις 12. Με άλλα λόγια, μέρα – νύχτα έχουν ...νύχτα!
Αντίθετα, το καλοκαίρι, μέρα – νύχτα έχουν ...μέρα, διότι ο ήλιος δεν προλαβαίνει να δύσει κατά τις 11, και σε μία ώρα, στις 12, ανατέλλει πάλι και ξημερώνει!
Παρ’ όλα αυτά, στη Σουηδία όχι μόνο δεν κρυώνει κανείς, αλλά απολαμβάνουν πραγματικά τα χιόνια και τα χειμερινά σπορ. Η θέρμανση των κατοικιών γίνεται με υπόγειους σωλήνες από ένα κεντρικό δημοτικό καλοριφέρ, το οποίο καίει ανακυκλωμένα υλικά συσκευασιών και απορριμμάτων, κουκούτσια από διάφορα φρούτα (όπως λ.χ. ροδάκινα, βερίκοκα), και φυσικά ξύλα.
Η παραγωγή και αξιοποίηση ξυλείας στη Σουηδία έχει μεγάλη παράδοση. Εδώ και πολλούς αιώνες οι άνθρωποι αυτοί κατάλαβαν πόσο σημαντικό είναι το δάσος για την υγεία και την οικονομία τους. Μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες τους είναι η παραγωγή και εξαγωγή χαρτιού (για εφημερίδες, συσκευασίες, κ.ά.) και ξυλείας, η γνωστή «Σουηδική ξυλεία».
Πήραν, λοιπόν, και κατέγραψαν με λεπτομέρεια όλα τα δέντρα της χώρας, χρησιμοποιώντας αρχικά τοπογράφους, και στη συνέχεια ελικόπτερα και τη σύγχρονη τεχνολογία με τους δορυφόρους.
Η Σουηδία έχει τεράστιες εκτάσεις με δάση και τρισεκατομμύρια δέντρα. Το 55% της χώρας καλύπτεται από δάση. Παρ’ όλα αυτά, το κάθε δέντρο είναι φωτογραφημένο και καταγεγραμμένο με αριθμό μητρώου. Και υπάρχει ένα σταθερό πρόγραμμα αναδάσωσης στη θέση κάθε δέντρου που κόβεται, το οποίο τηρείται με θρησκευτική ευλάβεια, ούτως ώστε να μη μειώνεται ποτέ ο αριθμός των δέντρων.
Η κοπή των δέντρων είναι προγραμματισμένη, κάτω από την αυστηρή επίβλεψη του δασαρχείου, και επιτόπου υλοτομούνται οι κορμοί με μεγάλα μηχανήματα, ενώ άλλα μηχανήματα αλέθουν τις περισσευούμενες φλούδες, τα κλαδιά και τα φύλλα, ώστε να γίνουν λίπασμα για τα νέα φυντάνια που θα φυτευτούν.
Ας έλθουμε τώρα στην Ελλάδα να δούμε τι ανάλογο συμβαίνει εδώ στον τόπο μας και να κάνουμε μια σύγκριση.
Κι εμείς έχουμε πολλά βουνά και πολλά δάση. Μάλλον, ΕΙΧΑΜΕ πολλά δάση, διότι τα τελευταία χρόνια τα μισά από αυτά τα κάψαμε. Κάθε χρόνο από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο η πρώτη είδηση στις τηλεοράσεις είναι πόσες πυρκαγιές βρίσκονται σε εξέλιξη, πού είναι το μέτωπο της φωτιάς, πόσο υπεράνθρωπες προσπάθειες καταβάλουν οι πυροσβέστες, πόσα πυροσβεστικά αεροπλάνα και ελικόπτερα χρησιμοποιούνται για την κατάσβεση, πόσα σπίτια κάηκαν από τη φωτιά, πόσο άμεσα κινητοποιήθηκαν τα σωστικά συνεργεία, πόσο συντονίζονται οι δημόσιες υπηρεσίες από τον αρχηγό της Πυροσβεστικής και το Υπουργείο, ποιοι είναι οι πιθανοί εμπρηστές, κλπ.
Αυτά τα λίγα δάση που μας απόμειναν, εδώ και μερικά χρόνια άρχισαν να λιγοστεύουν ακόμα περισσότερο. Λόγω της οικονομικής κρίσης, χιλιάδες διαμερίσματα έπαψαν να πληρώνουν τα κοινόχρηστα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει θέρμανση στις πολυκατοικίες, ούτε ασανσέρ. Όσα διαμερίσματα μπορούσαν, έβαλαν σόμπες με μπουριά, τρύπησαν τοίχους και τζάμια φωταγωγών, και τράβηξαν σωλήνες μέχρι την ταράτσα. Άλλοι πάλι έβαλαν παράνομα ατομικό καυστήρα, αγνοώντας τον κανονισμό της πολεοδομίας και της πολυκατοικίας που το απαγορεύει.
Όλοι αυτοί εκτός από σόμπες και μπουριά, έπρεπε να προμηθευτούν και ξύλα, και να βρουν και χώρο να τα αποθηκεύσουν. Γέμισαν τα μπαλκόνια, τα υπόγεια, οι πυλωτές και τα παρκινγκ στοιβαγμένα ξύλα. Η πινακίδα μέσα στο ασανσέρ γράφει “Απαγορεύεται η μεταφορά φορτίων”, αλλά ποιος δίνει σημασία, τέτοια ώρα τέτοια λόγια.
Άλλοι πάλι πήραν τα όρη και τα βουνά και άρχισαν να κόβουν παράνομα από αιωνόβια πλατάνια και πουρνάρια μέχρι έλατα και πεύκα, τραγουδώντας το παραδοσιακό τραγούδι,
“Mε το βουνό θα γίνω φίλος, να ‘χω τα πεύκα συντροφιά...”.
Όπως παλιά, πριν 60-70 χρόνια, που οι παππούδες μας υλοτομούσαν στα Πιέρια και τον Όλυμπο.
Κι όπως λέει και ένα παλιό τραγουδάκι του Τσιτσάνη,
”Στενάζω απ’ τις λαβωματιές, κι απ’ τις δικές σου μαχαιριές…
Αντιλαλούνε τα βουνά, σαν κλαίω εγώ τα δειλινά”…
Πρόσφατα ένας γνωστός μου, που έχει βάλει κι αυτός σόμπα στο σπίτι του, μου πρότεινε:
“Πάμε μια βόλτα μέχρι τον Όλυμπο να μαζέψουμε μερικά τσουβάλια δαδί και κουκουνάρια; Το δαδί και τα κουκουνάρια, ξέρεις, είναι το καλύτερο προσάναμμα”…
Πράγματι ο χειμώνας στη Σουηδία είναι πολύ βαρύς. Από το Σεπτέμβριο ανάβουν τα καλοριφέρ για να θερμανθούν και τα σβήνουν το Μάϊο. Οι θερμοκρασίες το χειμώνα είναι συνήθως πολύ κάτω από το μηδέν – αφού βρίσκονται πολύ κοντά στο Βόρειο Πόλο. Οι οδηγοί αυτοκινήτων φοράνε υποχρεωτικά χειμερινά λάστιχα με καρφιά. Τα χιόνια και οι πάγοι είναι καθημερινό φαινόμενο. Στα σπίτια έχουν διπλά και τριπλά τζάμια στα παράθυρα, για να μειώνουν το κρύο.
Εκτός από αυτές τις δυσκολίες, το χειμώνα έχουν και το σκοτάδι. Έξι μήνες το χρόνο ο ήλιος ξημερώνει το ...μεσημέρι, κατά τις 11, και δύει αμέσως μετά από λίγο, κατά τις 12. Με άλλα λόγια, μέρα – νύχτα έχουν ...νύχτα!
Αντίθετα, το καλοκαίρι, μέρα – νύχτα έχουν ...μέρα, διότι ο ήλιος δεν προλαβαίνει να δύσει κατά τις 11, και σε μία ώρα, στις 12, ανατέλλει πάλι και ξημερώνει!
Παρ’ όλα αυτά, στη Σουηδία όχι μόνο δεν κρυώνει κανείς, αλλά απολαμβάνουν πραγματικά τα χιόνια και τα χειμερινά σπορ. Η θέρμανση των κατοικιών γίνεται με υπόγειους σωλήνες από ένα κεντρικό δημοτικό καλοριφέρ, το οποίο καίει ανακυκλωμένα υλικά συσκευασιών και απορριμμάτων, κουκούτσια από διάφορα φρούτα (όπως λ.χ. ροδάκινα, βερίκοκα), και φυσικά ξύλα.
Η παραγωγή και αξιοποίηση ξυλείας στη Σουηδία έχει μεγάλη παράδοση. Εδώ και πολλούς αιώνες οι άνθρωποι αυτοί κατάλαβαν πόσο σημαντικό είναι το δάσος για την υγεία και την οικονομία τους. Μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες τους είναι η παραγωγή και εξαγωγή χαρτιού (για εφημερίδες, συσκευασίες, κ.ά.) και ξυλείας, η γνωστή «Σουηδική ξυλεία».
Πήραν, λοιπόν, και κατέγραψαν με λεπτομέρεια όλα τα δέντρα της χώρας, χρησιμοποιώντας αρχικά τοπογράφους, και στη συνέχεια ελικόπτερα και τη σύγχρονη τεχνολογία με τους δορυφόρους.
Η Σουηδία έχει τεράστιες εκτάσεις με δάση και τρισεκατομμύρια δέντρα. Το 55% της χώρας καλύπτεται από δάση. Παρ’ όλα αυτά, το κάθε δέντρο είναι φωτογραφημένο και καταγεγραμμένο με αριθμό μητρώου. Και υπάρχει ένα σταθερό πρόγραμμα αναδάσωσης στη θέση κάθε δέντρου που κόβεται, το οποίο τηρείται με θρησκευτική ευλάβεια, ούτως ώστε να μη μειώνεται ποτέ ο αριθμός των δέντρων.
Η κοπή των δέντρων είναι προγραμματισμένη, κάτω από την αυστηρή επίβλεψη του δασαρχείου, και επιτόπου υλοτομούνται οι κορμοί με μεγάλα μηχανήματα, ενώ άλλα μηχανήματα αλέθουν τις περισσευούμενες φλούδες, τα κλαδιά και τα φύλλα, ώστε να γίνουν λίπασμα για τα νέα φυντάνια που θα φυτευτούν.
Ας έλθουμε τώρα στην Ελλάδα να δούμε τι ανάλογο συμβαίνει εδώ στον τόπο μας και να κάνουμε μια σύγκριση.
Κι εμείς έχουμε πολλά βουνά και πολλά δάση. Μάλλον, ΕΙΧΑΜΕ πολλά δάση, διότι τα τελευταία χρόνια τα μισά από αυτά τα κάψαμε. Κάθε χρόνο από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο η πρώτη είδηση στις τηλεοράσεις είναι πόσες πυρκαγιές βρίσκονται σε εξέλιξη, πού είναι το μέτωπο της φωτιάς, πόσο υπεράνθρωπες προσπάθειες καταβάλουν οι πυροσβέστες, πόσα πυροσβεστικά αεροπλάνα και ελικόπτερα χρησιμοποιούνται για την κατάσβεση, πόσα σπίτια κάηκαν από τη φωτιά, πόσο άμεσα κινητοποιήθηκαν τα σωστικά συνεργεία, πόσο συντονίζονται οι δημόσιες υπηρεσίες από τον αρχηγό της Πυροσβεστικής και το Υπουργείο, ποιοι είναι οι πιθανοί εμπρηστές, κλπ.
Αυτά τα λίγα δάση που μας απόμειναν, εδώ και μερικά χρόνια άρχισαν να λιγοστεύουν ακόμα περισσότερο. Λόγω της οικονομικής κρίσης, χιλιάδες διαμερίσματα έπαψαν να πληρώνουν τα κοινόχρηστα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει θέρμανση στις πολυκατοικίες, ούτε ασανσέρ. Όσα διαμερίσματα μπορούσαν, έβαλαν σόμπες με μπουριά, τρύπησαν τοίχους και τζάμια φωταγωγών, και τράβηξαν σωλήνες μέχρι την ταράτσα. Άλλοι πάλι έβαλαν παράνομα ατομικό καυστήρα, αγνοώντας τον κανονισμό της πολεοδομίας και της πολυκατοικίας που το απαγορεύει.
Όλοι αυτοί εκτός από σόμπες και μπουριά, έπρεπε να προμηθευτούν και ξύλα, και να βρουν και χώρο να τα αποθηκεύσουν. Γέμισαν τα μπαλκόνια, τα υπόγεια, οι πυλωτές και τα παρκινγκ στοιβαγμένα ξύλα. Η πινακίδα μέσα στο ασανσέρ γράφει “Απαγορεύεται η μεταφορά φορτίων”, αλλά ποιος δίνει σημασία, τέτοια ώρα τέτοια λόγια.
Άλλοι πάλι πήραν τα όρη και τα βουνά και άρχισαν να κόβουν παράνομα από αιωνόβια πλατάνια και πουρνάρια μέχρι έλατα και πεύκα, τραγουδώντας το παραδοσιακό τραγούδι,
“Mε το βουνό θα γίνω φίλος, να ‘χω τα πεύκα συντροφιά...”.
Όπως παλιά, πριν 60-70 χρόνια, που οι παππούδες μας υλοτομούσαν στα Πιέρια και τον Όλυμπο.
Κι όπως λέει και ένα παλιό τραγουδάκι του Τσιτσάνη,
”Στενάζω απ’ τις λαβωματιές, κι απ’ τις δικές σου μαχαιριές…
Αντιλαλούνε τα βουνά, σαν κλαίω εγώ τα δειλινά”…
Πρόσφατα ένας γνωστός μου, που έχει βάλει κι αυτός σόμπα στο σπίτι του, μου πρότεινε:
“Πάμε μια βόλτα μέχρι τον Όλυμπο να μαζέψουμε μερικά τσουβάλια δαδί και κουκουνάρια; Το δαδί και τα κουκουνάρια, ξέρεις, είναι το καλύτερο προσάναμμα”…
