"Φόρο εισοδήματος" πλήρωσαν σήμερα το μεσημέρι όσοι βρέθηκαν στον δρόμο του "Μπέη"!
Ανάμεσα σε αυτούς που πλήρωσαν τον Φόρο, ο Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πιερίας Δημήτρης Συριανίδης και ο Υποδιοικητής της 24ης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας Λιτοχώρου Γιάννης Χατζησαββίδης. Με χαμόγελο πάντως και οι δυο τους...
Το έθιμο του Μπέη είναι ένα Θρακιώτικο έθιμο. Μπέης ονομαζόταν ο Οθωμανός αξιωματούχος που εξουσίαζε μια ορισμένη γεωγραφική περιοχή. Οι υπόδουλοι Θρακιώτες για μια μόνο μέρα μπορούσαν να κάνουν ό,τι ήθελαν τους Οθωμανούς, να τους πειράξουν, να τους βρίσουν! Ημέρα αυτή ήταν στην μέσα στην εβδομάδα της Αποκριάς και συνήθως η Καθαρή Δευτέρα. Ο Μπέης συνοδεύεται από την ακολουθία του, τους μουσικούς, μερικά χανουμάκια, χωροφύλακες ή κουρουτζήδες (αγροφύλακες), τον έφορα, τον γιατρό, τη νοσοκόμα, τον γύφτο και τη γύφτισσα με το μωρά της, αράπηδες, όλα τα παιδιά του χωριού, καθώς και όσους θέλουν να ακολουθήσουν μέσα στο χωριό, και από σοκάκι σε σοκάκι μαζεύει τον υποτιθέμενο "Φόρο εισοδήματος" που πλήρωναν παλιότερα οι Έλληνες υπόδουλοι.
Σε κάθε αυλή η νοικοκυρά κερνάει όλη τη συνοδεία με κρασί (ή ούζο), μεζέδες και γλυκά, και ο νοικοκύρης προσφέρει τον Φόρο.
Ο "φόρος" αυτός μεταφράζεται σε χρήμα και στάρι. Αφού δοθεί στον Μπέη το δοχείο με το στάρι εύχεται, "καλή σοδειά και καλή προκοπή" και συνεχίζει το γύρισμα του χωριού. Στη διάρκεια της περιφοράς, όποιος πειράξει το μωρό της γύφτισσας, πιάνεται από τους κουρουτζήδες και "καλυβώνεται" (πεταλώνεται) συμβολικά του καρφώνουν το πόδι, τον πεταλώνουν και είναι υποχρεωμένος να πληρώσει φόρο, σαν αποζημίωση.
Αφού τελειώσει η περιοδεία, το άρμα του Μπέη έρχεται στην πλατεία για να γίνουν τα απαραίτητα έθιμα. Ο Μπέης αρχίζει να μετρά το χωράφι για να "κόψει καπάκι", όπως λένε και φυσικά πάντα «κλέβει». Μετά βάζει στο ζυγό του ξύλινου αλετριού, τους αράπηδες. Το όργωμα έχει αρχίσει. Οι αράπηδες κάνουν "νούμερα", λιποθυμούν, ξεφεύγουν και τρέχουν ν' αποφύγουν το μαρτύριο, ο γιατρός και η νοσοσκόμα τους δίνουν γιατροσόφια και συνεχίζουν...
Σε κάθε αυλή η νοικοκυρά κερνάει όλη τη συνοδεία με κρασί (ή ούζο), μεζέδες και γλυκά, και ο νοικοκύρης προσφέρει τον Φόρο.
Ο "φόρος" αυτός μεταφράζεται σε χρήμα και στάρι. Αφού δοθεί στον Μπέη το δοχείο με το στάρι εύχεται, "καλή σοδειά και καλή προκοπή" και συνεχίζει το γύρισμα του χωριού. Στη διάρκεια της περιφοράς, όποιος πειράξει το μωρό της γύφτισσας, πιάνεται από τους κουρουτζήδες και "καλυβώνεται" (πεταλώνεται) συμβολικά του καρφώνουν το πόδι, τον πεταλώνουν και είναι υποχρεωμένος να πληρώσει φόρο, σαν αποζημίωση.
Αφού τελειώσει η περιοδεία, το άρμα του Μπέη έρχεται στην πλατεία για να γίνουν τα απαραίτητα έθιμα. Ο Μπέης αρχίζει να μετρά το χωράφι για να "κόψει καπάκι", όπως λένε και φυσικά πάντα «κλέβει». Μετά βάζει στο ζυγό του ξύλινου αλετριού, τους αράπηδες. Το όργωμα έχει αρχίσει. Οι αράπηδες κάνουν "νούμερα", λιποθυμούν, ξεφεύγουν και τρέχουν ν' αποφύγουν το μαρτύριο, ο γιατρός και η νοσοσκόμα τους δίνουν γιατροσόφια και συνεχίζουν...
*Πληροφορίες από την κ. Σοφία Ελευθεριάδου. (Εκπαιδευτικό)
*Αύριο στην "ΑΛΗΘΕΙΑ" βίντεο από το έθιμο του "Μπέη"
*Μιχάλης Κανταρτζής
www.pierikialithia.blogspot.gr
