βόλτα με καράβι στους ποταμούς Δούναβη και Σάββα, νυχτερινή έξοδο στον διάσημο γραφικό πεζόδρομο Σκαντάρλια, τον λεγόμενο Πλάκα της Αθήνας, περιήγηση στην αυστροουγγρικής αρχιτεκτονικής πόλη Νόβισαντ και στην πόλη Νις. Μαζί μας σε όλο το ταξίδι ήταν η ξεναγός Jelena Gacic, απόφοιτος της Ελληνικής Φιλολογίας του Βελιγραδίου, η οποία μας έδωσε πολύτιμες πληροφορίες για τη σύγχρονη ζωή της πόλης, για την ιστορία της Σερβίας και τις διαχρονικές σχέσεις Ελλήνων και Σέρβων. Οι συνοδοί καθηγητές της εκδρομής ήταν οι Δημήτρης Χαριτόπουλος, Κωνσταντίνος Σταματόπουλος και Αφεντία Δημάκη.
Στο ταξίδι μας στο Βελιγράδι είχαμε τη μοναδική ευκαιρία να επισκεφτούμε την ελληνική Πρεσβεία. Μας υποδέχτηκε η Διευθύνουσα το Προξενικό Γραφείο κυρία Δάφνη Κουλούσιου, Σύμβουλος Πρεσβείας Α΄. Χαρίσαμε δώρα, βιβλία σχετικά με τον τόπο μας και προϊόντα που παράγουν οι μαθητές στο σχολικό πρόγραμμα μεταποίησης, και πήραμε συνέντευξη από τη Σύμβουλο της Πρεσβείας. Οι μαθητές Κατερίνα Ξηρομερίτη, Διονυσία Δαλαμήτρα, Γιάννης Μπαμπανίκας, Χρήστος Φαρφούρης, Στάθης Πλακίδας και Μαρία Μπαλάφα είναι αυτοί που έθεσαν ερωτήσεις στην κυρία Δάφνη Κουλούσιου.
Δημήτρης Χαριτόπουλος
Η ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ
Κατερίνα Ξηρομερίτη : Θα ξεκινήσω πρώτη εγώ. Θα μπορούσατε να μας πείτε εν συντομία ποιες είναι οι αρμοδιότητες ενός Πρέσβη; Ειδικότερα του Έλληνα Πρέσβη στη Σερβία.
Δάφνη Κουλούσιου : Πρώτα από όλα, η Πρεσβεία μας εκπροσωπεί την Ελλάδα στη Σερβία. Η αρμοδιότητα του Πρέσβη έχει δύο πτυχές : η μία είναι η υποστήριξη των οικονομικών και πολιτικών σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Σερβίας και η δεύτερη έχει να κάνει με την αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν στους Έλληνες οι οποίοι ζουν εδώ στη Σερβία. Αυτό είναι κομμάτι περισσότερο των γενικότερων προξενικών καθηκόντων.
Διονυσία Δαλαμήτρα : Θα ήθελα κι εγώ να σας θέσω κάποιες ερωτήσεις. Σε ποιο επίπεδο βρίσκονται σήμερα οι διμερείς σχέσεις Ελλάδας και Σερβίας;
Δάφνη Κουλούσιου : Είναι διαχρονικά πάρα πολύ καλές. Αυτό οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι μέσα στην ιστορία βρεθήκαμε Έλληνες και Σέρβοι σε πολλές περιπτώσεις στο ίδιο «στρατόπεδο» και πολεμήσαμε για τον ίδιο σκοπό αφετέρου στο γεγονός ότι Έλληνες και Σέρβοι είμαστε χριστιανοί ορθόδοξοι. Γενικότερα έχουμε πολλά κοινά στοιχεία στην κουλτούρα μας. Εσείς που είστε από μια περιοχή που βρίσκεται πολύ πιο κοντά στη Σερβία από ό,τι η Αθήνα, η Πελοπόννησος ή η Κρήτη το καταλαβαίνετε πολύ καλύτερα αυτό. Μιλάμε για ακούσματα πολύ συγγενικά, μουσικές, παραδόσεις… Αυτό σε συνδυασμό με τις καλές πολιτικές σχέσεις που έχουμε είναι ένα μίγμα, για να διατηρούνται οι διμερείς μας σχέσεις σε πολύ υψηλό επίπεδο. Και σημαντικό ρόλο σ’ αυτό έχουν η φιλοδοξία της Σερβίας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η πάγια ελληνική υποστήριξη στη σερβική προσπάθεια.
Διονυσία Δαλαμήτρα : Άρα να υποθέσουμε ότι και οι πολιτιστικές σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται σε πολύ καλό επίπεδο.
Δάφνη Κουλούσιου : Βεβαίως. Το ένα κουβαλάει το άλλο και αντίστροφα. Μάλιστα για τον επόμενο μήνα οργανώνουμε μια σειρά από ελληνικές πολιτιστικές εκδηλώσεις στο Βελιγράδι, με συναυλίες, παραστάσεις και εκθέσεις.
Διονυσία Δαλαμήτρα : Πολύ ωραία. Ήθελα, επίσης, να ρωτήσω αν υπάρχουν ελληνικές επιχειρήσεις στη Σερβία.
Δάφνη Κουλούσιου : Βεβαίως. Υπάρχουν 200 περίπου ελληνικές επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται εδώ στη Σερβία. Έχουμε μια πολύ μεγάλη παρουσία στη σερβική οικονομία. Λειτουργεί εδώ και ο σύνδεσμος ελληνικών επιχειρήσεων. Η Πρεσβεία μας έχει ξεχωριστό τμήμα που προωθεί περαιτέρω αυτές τις διμερείς οικονομικές σχέσεις.
Διονυσία Δαλαμήτρα : Υπάρχει προφανώς εμπορικός ακόλουθος.
Δάφνη Κουλούσιου : Ναι υπάρχει και ο ρόλος του είναι ακριβώς να προωθεί αυτές τις οικονομικές σχέσεις, το εμπόριο και τις επενδύσεις.
Γιάννης Μπαμπανίκας : Εγώ θα ήθελα να κάνω μια ερώτηση σχετικά με τον τουρισμό. Την Ελλάδα ετησίως την επισκέπτεται μεγάλος πληθυσμός από τη Σερβία -
Δάφνη Κουλούσιου : Περίπου ένα εκατομμύριο. Και φιλοδοξούμε να το αυξήσουμε.
Γιάννης Μπαμπανίκας : Ωραία. Μπορείτε να μας πείτε αν επισκέπτονται αντίστοιχα τη Σερβία Έλληνες για τουρισμό;
Δάφνη Κουλούσιου : Βεβαίως. Τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά την κατάργηση της βίζας, πολλοί Έλληνες ιδιώτες ή και σχολεία όπως εσείς – τους τελευταίους δύο μήνες είχαμε περίπου πενήντα σχολεία που επισκέφτηκαν τη Σερβία στο πλαίσιο των πολυήμερων εκδρομών τους. Έλληνες είτε από τις περιοχές που καταγόμαστε εμείς (σημ. η κυρία Δάφνη Κουλούσιου κατάγεται από τη Θεσσαλονίκη) είτε από πιο μακρινά μέρη επιλέγουν όλο και πιο συχνά τη Σερβία για να έρθουν για ένα τριήμερο, για Πάσχα ή Χριστούγεννα. Θα σας πείσει μια βόλτα στον κεντρικό πεζόδρομο. Προσπαθήστε να μη μιλήσετε καθόλου και μόνο να ακούσετε. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην ακούσετε ελληνικά. Είναι καθημερινό αυτό το φαινόμενο, χειμώνα – καλοκαίρι. Επίσης για τις δικές μας περιοχές βοηθά πάρα πολύ το γεγονός ότι είναι εύκολη η οδική μετάβαση.
Χρήστος Φαρφούρης : Να ρωτήσω κι εγώ κάτι. Καθώς ερχόμαστε από την Ελλάδα, παρατηρήσαμε ότι σε όλο το οδικό δίκτυο γίνονται πολλά και μεγάλα έργα. Το ίδιο παρατηρούμε και μέσα στην πόλη. Δίνεται η εντύπωση ότι η Σερβία βρίσκεται σε ανάπτυξη. Αληθεύει αυτό;
Δάφνη Κουλούσιου : Πράγματι έτσι είναι. Η Σερβία αντλεί προενταξιακά κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε λίγα χρόνια η εικόνα της χώρας και του Βελιγραδίου θα είναι πολύ διαφορετική.
Στάθης Πλακίδας : Εγώ θέλω να σας κάνω μια ερώτηση πολιτικού περιεχομένου. Ποια είναι η σχέση Σερβίας και Σκοπίων και ποια είναι η στάση της Σερβίας απέναντι στην αντιπαράθεση μεταξύ Ελλάδας και Σκοπίων.
Δάφνη Κουλούσιου : Δύσκολη η ερώτηση. Είναι δύσκολο και το παρελθόν. Τα Σκόπια υπήρξαν ένα συστατικό μέρος της πρώην Γιουγκοσλαβίας, οπότε όταν προέκυψε το κρατίδιο αυτό με την ονομασία «Μακεδονία», που δεν έγινε αποδεκτή από τα Ηνωμένα Έθνη, οι Σέρβοι ήταν οι πρώτοι που έσπευσαν να το αναγνωρίσουν. Στην πορεία βέβαια και ανάλογα με τις πολιτικές συγκυρίες, μας δηλώνουν – το δήλωσαν και πρόσφατα στον Έλληνα Πρωθυπουργό – ότι θεωρούν πως αυτό ήταν λάθος, πως δε θα έπρεπε να το κάνουν, πως καταλαβαίνουν ότι πλήγωσαν μια φίλη χώρα. Αυτό έχει να κάνει περισσότερο με τις δικές τους σχέσεις με τα Σκόπια και όχι με εμάς. Εμείς επιμένουμε σε όλες τις επαφές μας με τους Σέρβους ότι η αναγνώριση των Σκοπίων με άλλο όνομα από αυτό που κοινώς συμφωνήθηκε στα Ηνωμένα Έθνη, δηλαδή ΠΓΔΜ, δεν βοηθάει στην επίλυση του χρόνιου προβλήματος. Και ελπίζουμε αυτό να γίνει κάποια στιγμή κατανοητό όχι μόνο από τους Σέρβους αλλά και από το σύνολο της Διεθνούς Κοινότητας.
Μαρία Μπαλάφα : Εγώ θα ήθελα να σας κάνω μια ερώτηση εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Ενημερωθήκαμε ότι λειτουργεί ελληνικό σχολείο στη Σερβία. Θα θέλαμε να μας μιλήσετε σχετικά με αυτό. Ποιος είναι ο δικός σας ρόλος;
Δάφνη Κουλούσιου : Δεν είναι ακριβώς σχολείο. Είναι τμήματα ελληνικής γλώσσας για παιδιά του νηπιαγωγείου και του δημοτικού. Τα παιδιά Ελλήνων εδώ φοιτούν σε σερβικά ή διεθνή σχολεία. Όμως οι γονείς τους δε θέλουν σε καμία περίπτωση να χάσουν τα παιδιά τους την επαφή με τη μητρική γλώσσα. Οπότε έχουμε αυτά τα τμήματα ελληνικής γλώσσας, τα οποία από φέτος φιλοξενούνται στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού. Έρχονται κάθε χρόνο δύο δάσκαλοι από την Ελλάδα με απόσπαση από το Υπουργείο Παιδείας. Τα μαθήματα γίνονται απογευματινές ώρες. Είμαστε πολύ χαρούμενοι, γιατί εδώ στη Σερβία υπάρχουν και αρκετά παιδιά που μαθαίνουν ελληνικά χωρίς να έχουν σχέση καταγωγής με την Ελλάδα. Οι γονείς τους έτυχε να περάσουν κάποια χρόνια στην Ελλάδα είτε ως διπλωμάτες είτε ως επιχειρηματίες κι έτσι ερχόμενοι στο Βελιγράδι θέλουν τα παιδιά τους να διατηρήσουν τη σχέση με την ελληνική γλώσσα. Αυτά τα παιδιά εμείς τα αγκαλιάζουμε. Η Πρεσβεία φυσικά έχει την εποπτεία αυτών των τμημάτων. Ελπίζουμε ότι εκτός από τους τριάντα μαθητές που έχουμε αυτή τη στιγμή να μεγαλώσει ο αριθμός.
Μαρία Μπαλάφα : Σας ευχαριστώ. Υπάρχουν και πανεπιστημιακά τμήματα ελληνικής φιλολογίας;
Δάφνη Κουλούσιου: Ναι, και κλασικής και νεοελληνικής φιλολογίας. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από τους Σέρβους να μάθουν την ελληνική γλώσσα. Και μάλιστα η Πρεσβεία αυτό που προσπαθεί να κάνει από το περασμένο καλοκαίρι είναι να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε, καταρχάς πιλοτικά και στο μέλλον ενδεχομένως με απόσπαση εκπαιδευτικών από την Ελλάδα, τμήματα ελληνικής γλώσσας στα ίδια τα σερβικά σχολεία, στα οποία υπάρχει επιλογή ξένης γλώσσας. Θέλουμε να κάνουμε τα ελληνικά μάθημα επιλογής στο εκπαιδευτικό σύστημα της Σερβίας. Ελπίζουμε να τα καταφέρουμε και γρήγορα. Επιπλέον, η Εστία του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στο Βελιγράδι παρέχει απογευματινά μαθήματα ελληνικής γλώσσας σε ενήλικους και μάλιστα απονέμει μετά το πέρας της φοίτησης και πιστοποίηση εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας. Είναι πραγματικά τεράστιο το ενδιαφέρον. Έρχονται περίπου εκατό άτομα κάθε χρόνο για να φοιτήσουν σ’ αυτά τα τμήματα. Και υπάρχουν και ιδιωτικές πρωτοβουλίες, κέντρα ελληνικής γλώσσας. Είναι η ελληνική μια γλώσσα που οι Σέρβοι αγαπούν πολύ και επειδή ταξιδεύουν στην Ελλάδα συχνά για τουρισμό αλλά και επειδή νιώθουν με μας πιο κοντά σε σχέση με άλλους λαούς.
Μαρία Μπαλάφα : Ευχαριστούμε.
Δάφνη Κουλούσιου : Θέλω να σας πω να περάσετε πολύ όμορφα. Είστε πολύ τυχεροί, γιατί ο καιρός είναι υπέροχος. Να γυρίσετε, να περπατήσετε όσο πιο πολύ μπορείτε. Να πάτε και στον πύργο Νεμπόισα, στον οποίο δολοφονήθηκε ο Ρήγας Βελεστινλής. Ο πύργος ανακαινίστηκε με χρήματα των Ελλήνων. Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον μνημείο. Φυσικά να επισκεφτείτε το κάστρο Καλεμέγκνταν, το Ζέμουν, μια όμορφη παλιά συνοικία του Βελιγραδίου. Ό,τι χρειαστείτε και τώρα και στο μέλλον είμαστε στη διάθεσή σας. Να περάσετε όμορφα.
