Σεβασμιώτατε, πρόσφατα το σχισματικό Πατριαρχείο Κιέβου ανακοίνωσε τη σύσταση της Εξαρχίας του στην Ευρώπη. Έχετε πληροφορηθεί σχετικῶς; Δραστηριοποιείται το λεγόμενο Πατριαρχείο Κιέβου στην Ελλάδα;
Δεν έχω ακούσει κάτι συγκεκριμένο πάνω σε αυτό το θέμα. Σε κάθε περίπτωση όμως η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος παρακολουθεί αυτά τα θέματα και με πολύ ενδιαφέρον δέχεται τις ενημερώσεις από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Και οπωσδήποτε με στενή συνεργασία των δύο Τοπικών Εκκλησιών θα ακολουθηθεί μια κοινή πολιτική όσον αφορά τα θέματα αυτά.
Όσον αφορά τη δράση του λεγομένου Πατριαρχείου Κιέβου στην Ελλάδα θα ήθελα να πω ότι είναι πολύ μικρή ως ασήμαντη η δράση του. Κυρίως έρχονται για προσκυνηματικούς λόγους, για να προσκυνήσουν στο Άγιον Όρος και σε άλλα προκυνήματα της Ελλάδος και επειδή όμως δεν μπορούν να ιερουργήσουν, όπως καταλαβαίνετε περνάει απαρατήρητη γενικώς η παρουσία τους. Περισσότερα κανείς πληροφορείται μέσω του Διαδικτύου.
Πρόσφατα το Κοινοβούλιο της Ουκρανίας υπέβαλε αίτηση προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο προκειμένου να αναγνωρίσει το λεγόμενο Πατριαρχείο Κιέβου ως κανονική Εκκλησία στην Ουκρανία. Πῶς βλέπετε Εσείς προσωπικά αλλά και η Εκκλησία της Ελλάδος αυτή την πολιτική, επειδή, απ’όσα ξέρετε το Πατριαρχείο Κιέβου κρατάει μια εχθρική στάση έναντι της εδώ κανονικής Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας; Μάλιστα καταγράφηκαν βιοπραγίες, καταλήψεις Ιερών Ναών, πῶς βλέπετε από αυτή την σκοπιά τη σχετική προσπάθεια του Κοινοβουλίου της Ουκρανίας;
Οπωσδήποτε το Κοινοβούλιο της Ουκρανίας έχει τους δικούς του λόγους να ζητάει κάποια πράγματα, αλλά γενικώς όποτε η πολιτική ενεπλάκη στα εκκλησιαστικά θέματα τα αποτελέσματα δεν ήταν καλά. Γι’αυτό είναι καλό αυτά τα ενδοεκκλησιαστικά θέματα να λυθούν με τη βοήθεια των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Και είμαστε πεπεισμένοι ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο με πολύ υπευθυνότητα θα αντιμετωπίζει, όπως πάντοτε, αυτά τα θέματα. Βεβαίως, το Οικουμενικό Πατριαρχείο και όλη η Ορθόδοξη Εκκλησία αναγνωρίζουμε ως μοναδική κανονική Εκκλησία της Ουκρανίας αυτό που εμείς ονομάζουμε Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας του Πατριαρχείου Μόσχας. Βεβαίως προσευχόμαστε και ελπίζουμε ότι πολύ σύντομα θα παύσουν τα σχίσματα και θα υπάρχει μια Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις τη δημιουργία μιας Τοπικής Εκκλησίας στην Ουκρανία μέσω από ένωση με σχεισματικές παραφυάδες και ομάδες, την υποστηρίζουν μόνο 20% κατοίκων της Ουκρανίας. Αφού δεν υπάρχει το σχετικό ενδιαφέρον από πλευράς των πιστών για ένωση, κατά πόσον δικαιολογείται από πολιτικής απόψεως η προώθηση αυτής της ιδέας;
Γι΄αυτό μίλησα νωρίτερα για ελπίδα και προσευχή. Με τη χάρη του Θεού μπορούν να λυθούν όλα τα θέματα. Και βεβαίως αυτό που φαίνεται αδύνατο σε μας να επιτευχθεί στο άμεσο μέλλον. Γι’αυτό άλλωστε είμαστε εδώ και συμμετέχουμε στους εορτασμούς αυτούς για να δηλώσουμε την αμέριστη, τη θετική συμπαράστασή μας και την παρουσία μας στην κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
Πρόσφατα στο Ουκρανικό Κοινοβούλιο τέθηκαν προς συζήτηση νέα νομοσχέδια, η υπερψήφιση των οποίων θα έθετε σε μεγάλο κίνδυνο την κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία. Ειδικότερα δε η εκλογή του Προκαθημένο της Εκκλησίας της Ουκρανίας θα έπρεπε να εγκρίνεται από αντίστοιχη κρατική υπηρεσία, κάτι το οποίο δεν ίσχυε στο παρελθόν. Και κάποια παρόμοια νομοσχέδια, τα οποία θα μπορούσαν να περιορίσουν τη δράση της κανονικής Εκκλησίας και να τη χαρακτηρίσουν ὡς «ξένη» Εκκλησία για τον τόπο αυτό, διότι αναφέρεται στο Πατριαρχείο Μόσχας. Πῶς σχολιάζετε τα ὡς ἄνω.
Η καλή συνεργασία μεταξύ Πολιτείας και Εκκλησίας έχει πάντοτε θετικά αποτελέσματα. Είναι αλήθεια ότι ο Αρχιεπίσκοπος, ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος, αλλά και οι Μητροπολίτες, εγκρίνονται, η εκλογή και η χειροτονια τους, δηλαδή, από το Κράτος, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Αυτό όμως δεν δημιουργεί προβλήματα. Από μόνο του δεν το θεωρώ κακό. Αλλά εάν γίνεται για να δημιουργήσει προβλήματα, οπωσδήποτε δεν το αποδεχόμαστε.
Τελευταίως σε διάφορες κρατικές εκδηλώσεις καλούνται αντιπρόσωποι διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων του τόπου, ουνίτες, δηλαδή της λεγομένης Ελληνοκαθολικής Εκκλησίας της Ουκρανίας, του λεγομένου Πατριαρχείου Κιέβου για να συμμετάσχουν σε εθνικές εορτές, πολιτικές εκδηλώσεις και να γίνονται κάποιες συμπροσευχές για την ειρήνη κλπ. Η κανονική Εκκλησία της Ουκρανίας απέχει των συμπροσευχών αυτών με ετεροδόξους και σχισματικούς και επικρίνεται για την έλλειψη πατριωτισμού. Από πλευράς του κανονικού δικαίου καί από την παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας, πῶς βλέπετε αυτές τις συμπροσευχές και πολιτικές δαστηριότητες των Εκκλησιών;
Γενικῶς οι συμπροσευχές με ετεροδόξους είναι αντίθετες με τους κανόνες της Εκκλησίας. Πολύ δε περισότερα όταν αυτές διοργανώνονται με πολιτική σκοπιμότητα.
Τα τελευταία οι οπαδοί του λεγομένου Πατριαρχείου Κιέβου άρπαξαν από την κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία περισσότερα από 40 Ιερούς Ναούς. Είναι δυνατός ο διάλογος και η θεραπεία του σχίσματος στο σώμα της Ουκρανικής Ορθοδοξίας; Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, σχολιάζοντας το ενδεχόμενο της επανενάρξεως του διαλόγου με το Πατριαρχείο Κιέβου, ὡς προϋπόθεση έθεσε την επιστροφή των αρπαχθέντων Ιερών Ναών. Πῶς βλέπετε, είναι σωστό που τοποθετείται έτσι το θέμα ότι πρέπει να επιστρεφούν πρώτα οι Ναοί για να συνεχίσει ο διάλογος;
Νομίζω ότι είναι σωστό. Πρέπει να επιστραφούν οι Εκκλησίες στην κανονική δικαιοδοσία, διότι η βία είναι αντίθετη από το διάλογο. Δεν υπάρχει διάλογος με βία.
Εδώ ορισμένοι προέβησαν σε δηλώσεις σχετικά με την ανάγκη ενιαίας Εκκλησία της Ουκρανίας με την έδρα το Κίεβο. Καταβάλλονται οι σχετικές προσπάθειες και από τους ουνίτες, δηλαδή αυτών των Καθολικών του Ανατολικού ρυθμού, οι οποίοι δραστηριοποιούνται ιδιαίτερα στη Δυτική Ουκρανία. Ένας ουνίτης ιερέας δήλωσε ότι η Εκκλησία των ουνιτών θα πρέπει να λάβει μέρος στην προσπάθεια αυτή, δηλαδή με αυτή τη βάση της ουνιτικής Εκκλησίας που θα έχει αναφορά το Βατικανό και η Έδρα της Ρώμης θα πρέπει να συμβάλει στην ενότητα αυτή. Πῶς το βλέπετε αυτό, μπορεῖ να γίνει;
Δεν μπορεί να γίνει αυτό. Διότι θα πρέπει όλοι να ενωθούν με την κανονική Εκκλησία και να μην υπάρχει αναφορά πουθενά. Δεν μπορεί να έχουν αναφορά στο Βατικανό και ταυτόχρονα να είναι μέρος της ενιαίας Εκκλησίας της Ουκρανίας.
