Ο Μητροπολίτης Νικαίας Βησσαρίων, Καρδινάλιος της ΡΚαθολικής Εκκλησίας, υπήρξε αναμφιβόλως μία εξέχουσα προσωπικότητα, η οποία έτεμε την εποχή της. Με εξαίρετη μόρφωση, θύραθεν και εκκλησιαστική, και διαλεκτική ικανότητα διεκρίθη ως συγγραφεύς φιλοσοφικών ιδίως έργων. Ουδείς δύναται να του αρνηθή τις μοναδικές προσπάθειές του προς συνένωση των χριστιανικών δυνάμεων κατά του επαπειλουμένου οθωμανικού κινδύνου. Αντιμετώπισε την χλιαρότητα των παπών, την αδιαφορία των ηγεμόνων, τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντά τους και τις μικροφιλοδοξίες τους, ως και τις ανυπέρβλητες δυσχέρειες για την εξεύρεση των αναγκαιούντων χρηματικών μέσων. Ο ίδιος επίστευε ότι θα μπορούσαν να εξευρεθούν τα χρήματα με την εφαρμογή αντιχριστιανικού μέτρου, το οποίον επέβαλε η Βενετία (1463), ως αντιπρόσωπος του Πάπα, ήτοι της πωλήσεως συγχωροχαρτίων, ένα φαινόμενο, το οποίον έγινε αργότερα η αφορμή της Μεταρρυθμίσεως του Λουθήρου και των άλλων Μεταρρυθμιστών.
Ουδείς δύναται να αρνηθή το συνεχές και αδιάπτωτο ενδιαφέρον του ως Καρδιναλίου για την πρόοδο του έθνους, όπως αποδεικνύουν τα τρία υπομνήματα προς τον Κων/νο Παλαιολόγο, Δεσπότη του Μυστρά, καθώς και για τα δεινοπαθήματα του Γένους, όπως αποδεικνύει και η προς τον Δόγη της Βενετίας από 13 Ιουλίου 1453 επιστολή του, μόλις έμαθε για την Ἅλωση.
Οι καινοτόμες προτάσεις του για την οικονομία, την εκπαίδευση, τον στρατό, την κοινωνία, συνιστούν προσπάθεια για την διάσωση του Γένους.
Ο Βησσαρίων έζησε σε μία εποχή κατά την οποίαν ανεδείχθησαν τόσον στην Ανατολή όσoν και στην Δύση πολυμερείς και πολυμαθείς στοχαστές και φυσιογνωμίες: Ο Μάρκος Ευγενικός, ο Γεώργιος Σχολάριος, ο Γεώργιος Γεμιστός, ο δάσκαλός του στην Ανατολή, ο Καρδινάλιος Τσεζαρίνι, ο Τραβερσάρι, ο Πάπας Μαρτίνος Ε’ για να αναφέρωμε ορισμένους εξ αυτών.
Ο παρών τόμος, απότοκος των ανακοινώσεων του διημέρου Συμποσίου που ωργάνωσε τον Μάρτιο 2007 η ‘Ενωση Ποντίων Νομού Πιερίας, για πρώτη φορά στα ελληνικά δεδομένα, εμπλουτισμένος με άλλες μελέτες, διαφωτίζει την συμβολή του Ποντίου αναγεννησιακού λογίου του 15ου αιώνος.
