Άλλοι κατάγονταν από οικισμούς της περιοχής, ενώ άλλοι στάλθηκαν εντεταλμένοι από τη Βουλγαρία, ως αξιωματικοί του βουλγαρικού στρατού. Οι ίδιοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους Βούλγαρους και σε κανένα από τα απομνημονεύματά τους δεν γίνεται μνεία με τον προσδιορισμό ‘’εθνικά Μακεδόνες’’, παρά μόνο ως τόπος καταγωγής. Πολεμούσαν για τον εκβουλγαρισμό της Μακεδονίας και όχι την απελευθέρωση κάποιου άλλου ‘’μακεδονικού έθνους’’. Η δήθεν επανάσταση ‘’εθνικά Μακεδόνων’’ προστέθηκε πολύ αργότερα μέσω των πολυάριθμων μεταπολεμικών συγγραμμάτων της γιουγκοσλάβικης ιστοριογραφίας και την προσπάθεια απαγκίστρωσης των κατοίκων στα Σκόπια με τους Βούλγαρους. Το γεγονός ότι μέχρι το 1945 και την παραίτηση της Βουλγαρίας από την Μακεδονία όλοι οι παραπάνω θεωρούνταν εθνικοί ήρωες στη Σόφια, τα αποσαφηνίζει όλα. Η δράση λοιπόν των οπλαρχηγών του Κομιτάτου περιλάμβανε αρχικά δολοφονίες με ενέδρα τούρκων μπέηδων που καταδυνάστευαν την περιοχή. Σπανιότερα ερχόταν σε κατά μέτωπο επίθεση με τούρκικα μεμονωμένα αποσπάσματα γιατί έτσι δεχόταν μεγάλες απώλειες. Όμως, από πολύ νωρίς φάνηκαν οι στόχοι των κομιτατζήδων, που περιλάμβαναν όχι μόνο τη δίωξη των Τούρκων αλλά και την εξόντωση ή τουλάχιστον τον αφελληνισμό των ελληνικών πληθυσμών. Δεκάδες είναι τα θύματα των ελλήνων πατριαρχικών το διάστημα από το 1899 έως το 1904, πριν ακόμη εκδηλωθεί η ανοιχτή ένοπλη αντιπαράθεση Ελλήνων - Βουλγάρων. Ο τρόπος δράσης σε κάθε οικισμό ήταν σχεδόν πανομοιότυπος. Εκμεταλλευόμενοι την σλαβόφωνη γλώσσα αρκετών γηγενών, δρούσαν αποκλειστικά σε ορεινά χωριά που ομιλούνταν το ιδίωμα αυτό. Αρχικά, δολοφονούσαν τους έλληνες (ή γρεκομάνους όπως τους ονόμαζαν) πρόκριτους, ιερείς και δασκάλους του χωριού και οποιοδήποτε άλλο σημαίνον πρόσωπο που θα μπορούσε να προβάλλει αντίσταση. Έπειτα, συγκέντρωναν τους χωρικούς στην εκκλησία (συνήθως βράδυ για να αποφύγουν τα τούρκικα αποσπάσματα) και τους εξανάγκαζαν να υπογράψουν δήλωση προσχώρησης στην Εξαρχία[29].
http://apolnarama.blogspot.gr/2011/09/2-1894-1903.html
"Για την αντιγραφή
Γιάννης Φάκας "
