Παρά την όχι και σε τόσο ικανοποιητικό επίπεδο οικονομική κατάσταση της χώρας, διαβλέποντας τον κίνδυνο, αποφάσισε τον εξοπλισμό του Στρατού και την κατασκευή οχυρωματικών έργων στην μεθόριο με την Βουλγαρία την οποία θεωρούσε τον υπ’ αριθ. ένα κίνδυνο για τη χώρα μας λόγω των βλέψεών της για κάθοδο στο Αιγαίο κάτι που δεν είχε καταφέρει ούτε το 1913 στον Β’ Βαλκανικό πόλεμο ούτε το 1914 – 1918 κατά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Με άκρα μυστικότητα κατασκευάσθηκαν τα οχυρά Ποποτλίβιτσα – Ιστήμπεη – Κελκαγιά – Αρπαλούκι – Βάσανο – Ρούπελ – Καρατάς – Καλή – Περσέκ – Μπαμπαζόρα – Μάλιαγκα – Περιθώρι – Παρταλούσκα – Ντάβαλη - Λίσσε – Πυραμοειδές – Καστίλο – Άγιος Νικόλαος – Μπαρτισέβα – Εχίνος και Νυμφαίο, ονομασθείσα ΓΡΑΜΜΗ ΜΕΤΑΞΑ.
Από το οχυρό Ποποτλίβιτσα ( πάνω από το Ακριτοχώρι ) και δυτικότερα μέχρι τον Αξιό ποταμό δεν ολοκληρώθηκαν τα έργα. Ήταν το ευαίσθητο σημείο. Η κερκόπορτα της τοποθεσίας.
Την 1η Σεπτεμβρίου 1939 αρχίζει ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος με την επίθεση της Γερμανίας εναντίον της Πολωνίας. Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα και με δόγμα τον κεραυνοβόλο πόλεμο οι Γερμανοί κατάφεραν να υποδουλώσουν το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης.
Γαλλία – Ολλανδία – Βέλγιο – Ουγγαρία – Πολωνία – Δανία – Τσεχοσλοβακία υποτάχθηκαν στον άξονα Γερμανίας – Ιταλίας.
Έμεινε μόνο η Αγγλία να μάχεται μόνη της εναντίον της Γερμανίας μια και η Ρωσία συνεμάχησε με την Γερμανία με το περίφημο σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότωφ και πήρε το μερίδιό της από την Πολωνία.
28 Οκτωβρίου 1940 η Ελλάδα μπαίνει στον πόλεμο αφού δέχεται την ιταμή επίθεση της Ιταλίας και με ηρωικό τρόπο αμύνεται όχι μόνο του πατρίου εδάφους αλλά από τις 14 Νοεμβρίου 1940 περνά στην αντεπίθεση καταδιώκοντας τους Ιταλούς εντός του Αλβανικού εδάφους με μεγάλες πιθανότητες να τους ρίξει στη θάλασσα.
Το καλοκαίρι του 1940 ο Χίτλερ αποφασίζει να επιτεθεί κατά της Ρωσίας και ήθελε την κατάληψη της Βαλκανικής χερσονήσου προκειμένου να εξασφαλίσει τα νώτα του και να μη δημιουργηθεί Βαλκανικό Μέτωπο όπως στον Α’ Π.Π. βλέποντας από το Νοέμβριο και μετά την πανωλεθρία που πάθαινε ο σύμμαχός του Μουσολίνι στην Αλβανία και έχοντας και την σιωπηρή συγκατάθεση της Ρωσίας αποφασίζει στις 18 Δεκεμβρίου 1940 με το σχέδιο «ΜΑΡΙΤΑ» την επίθεση κατά της Ελλάδας.
Την 23η Νοεμβρίου μια ημέρα μετά την απελευθέρωση της Κορυτσάς από τους Έλληνες η Ρουμανία προσχωρεί στον Άξονα Γερμανίας – Ιταλίας και στο έδαφός της συγκεντρώνεται η 12η Γερμανική Στρατιά του Φον Λιστ. Την 1η Μαρτίου 1941 προσχωρεί και η καιροσκόπος Βουλγαρία ύστερα από την Γερμανική υπόσχεση ότι θα της παραχωρούντο ολόκληρη η Ανατολική Μακεδονία (Σέρρες – Δράμα – Καβάλα) και η Δυτική Θράκη (Ξάνθη – Κομοτηνή – Αλεξανδρούπολη ).
Στις 9 Μαρτίου 1941 και ενώ στο Αλβανικό Μέτωπο ο ελληνικός στρατός αμυνόταν σθεναρά αποκρούοντας την εαρινή επίθεση του Μουσολίνι στο υψ. 731 ντροπιάζοντάς τον, τα στρατεύματα του Χίτλερ φθάνουν στην Ελληνοβουλγαρική μεθόριο.
Η Γιουγκοσλαβία τηρούσε αυστηρή ουδετερότητα και η Τουρκία δήλωνε ότι αν η Βουλγαρία επετίθετο κατά της Ελλάδος θα στρεφόταν εναντίον της, αλλά την 17η Φεβρουαρίου 1941 υπογράφει σύμφωνο φιλίας και μη επιθέσεως με την Βουλγαρία.
Στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη ευρίσκοντο μόνο 4 ελληνικές Μεραρχίες όχι όμως σε πλήρεις σε εμπόλεμη σύνθεση.
Ο Αρχιστράτηγος Παπάγος ζητά οκτώ με εννέα μεραρχίες και ενίσχυση αντιαρματικής και αντιαεροπορικής άμυνας και ανάλογη αεροπορική δύναμη.
Οι Άγγλοι προτείνουν ολιγάριθμες μονάδες όμως ο Έλληνας πρωθυπουργός Κορυζής (ο Μεταξάς είχε πεθάνει) αρνήθηκε γιατί αυτή η ανεπαρκής υποστήριξη θα αποτελούσε πρόσχημα επεμβάσεως της Γερμανίας και θα επηρέαζε και τη στάση της Τουρκίας και της Γιουγκοσλαβίας.
Με τα δεδομένα αυτά το πρόβλημα της Ελλάδος ήταν πλέον η εκλογή της τοποθεσίας άμυνας. Οικονομικότερη των οποίων ήταν η φύση οχυρή τοποθεσία όρος Καϊμακτσαλάν – Βέρμιο – ποταμός Αλιάκμονας. Εγκατάλειψη όμως της Θράκης και του μεγαλύτερου μέρους της Μακεδονίας με την Θεσσαλονίκη εκτός από την ψυχολογική πλευρά και τον ηθικό αντίκτυπο στον ελληνικό πληθυσμό συνδεόταν και με την στάση της εξωτερικής πολιτικής της Γιουγκοσλαβίας η οποία τηρούσε σιγήν ιχθύος χωρίς να ξεκαθαρίζει τη στάση της.
Κατόπιν συνεχών διαβουλεύσεων και προτάσεων η Αγγλία συμφώνησε να στείλει για ενίσχυση Βρετανικό εκστρατευτικό Σώμα από Άγγλους – Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς για λόγους κυρίως γοήτρου με ελάχιστες ελπίδες για επιτυχή έκβαση των επιχειρήσεων.
Στις 25 Μαρτίου 1941 και ενώ η εαρινή επίθεση του Μουσολίνι στην Αλβανία απέτυχε παταγωδώς η Γιουγκοσλαβία προσχωρεί στον Άξονα με αντάλλαγμα την παραχώρηση της Θεσσαλονίκης.
Αλλά η Κυβέρνηση Τοβέτκοβιτς ανατρέπεται πραξικοπηματικά και η Κυβέρνηση του Στρατηγού Σίμοβιτς καταγγέλλει την συμφωνία με την Γερμανία δεσμευόμενοι ότι θα διαθέσουν στην νότια Σερβία τέσσερις μεραρχίες αλλά η συνεργασία με την Ελλάδα χαρακτηριζόταν από ανεπάρκεια και χαλαρότητα.
Οι Γερμανοί αποφασίζουν να επιτεθούν σε Ελλάδα και Γιουγκοσλαβία ταυτόχρονα με τις παρακάτω δυνάμεις.
Η 2η Στρατιά με εννέα μεραρχίες θα επιτίθετο από Αυστρία – Ουγγαρία προς Βελιγράδι – Ζάγκρεμπ.
Η 12η Στρατιά με:
α. XVIII Σώμα Στρατού (2η τεθωρακισμένη Μεραρχία, 5η και 6η Ορεινές Μεραρχίες, 125ο Ανεξάρτητο Ενισχυμένο Σύνταγμα και την 72η Μεραρχία Πεζικού), από Πετρίτσι μέχρι Νευροκόπι.
β. XXX Σώμα Στρατού (164η και 50η Μεραρχίες Πεζικού) από Παρανέστι μέχρι Νυμφαίου.
γ. XL Τεθωρακισμένο Σώμα Στρατού (9η Τεθωρακισμένη Μεραρχία – 73η Μεραρχία Πεζικού και την Σωματοφυλακή SS Αδόλφος Χίτλερ) προς τα Σκόπια και κατόπιν προς Μοναστήρι – Φλώρινα – Αμύνταιο.
Στις παραπάνω προστέθηκε αργότερα και η 5η τεθωρακισμένη Μεραρχία.
Στις δυνάμεις αυτές πρέπει να προστεθούν και τα 650 αεροσκάφη της Γερμανικής αεροπορίας.
Τι διέθετε η Ελλάδα στον τομέα αυτό που προοριζόταν για διμέτωπο αγώνα εναντίον Γερμανών και Ιταλών;
Από το όρος Μπέλλες μέχρι το Νέστο ποταμό ήταν το τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας (ΤΣΑΜ) με τον Αντγο Μπακόπουλο Κων/νο έχοντας στις διαταγές του την Ομάδα Μεραρχιών υπό τον Αντγο Δέδε Παναγιώτη που αποτελούνταν:
α. Από την XVIII Μεραρχία (Υπτγος Στεργιόπουλος Λεωνίδας) με τα 70 και 91 Συντάγματα Πεζικού από το Μπέλλες μέχρι το Στρυμόνα.
β. Την XIV Μεραρχία (Υπτγος Παπακωνσταντίνου Κων/νος ) από τον Στρυμόνα μέχρι το Κάτω Νευροκόπι.
γ. Την VII Μεραρχία (Υπτγος Ζωιόπουλος Χρίστος) με τα 26 – 92 – 71 Συντάγματα Πεζικού από το κάτω Νευροκόπι μέχρι το όρος Κουσλάρ.
δ. Την XIX Μηχανοκίνητη Μεραρχία (Υπτγος Λιούμπας Νικόλαος) στην περιοχή Κιλκίς με τα 191 Σ.Π. στο Σιδηρόκαστρο το 192 Σ.Π. στην Ευκαρπία και το 193 Σ.Π. στην Καλινδρία – Χέρσο.
ε. Την Ταξιαρχία Νέστου (Σχης Καλής Αναστάσιος) στη δυτική όχθη του Νέστου ποταμού.
στ. Στη Θράκη την Ταξιαρχία Έβρου (Υπτγος Ζήσης Ιωάννης).
Την 0515Ω της 6 Απριλίου 1941 χωρίς τελεσίγραφο και προθεσμία απάντησης τα Γερμανικά στρατεύματα επιτίθονται στην Ελλάδα και την Γιουγκοσλαβία ταυτόχρονα.
Στο οχυρό Ρούπελ επιτίθεται το 125 Ανεξάρτητο ενισχυμένο Σύνταγμα Πεζικού (που είχε χρησιμοποιηθεί και εναντίον της γραμμής ΜΑΖΙΝΟ στη Γαλλία) μαζί με μονάδες της 5ης ορεινής Μεραρχίας.
Επί τριήμερο όλα τα οχυρά αμύνονται σθεναρά προκαλώντας απώλειες στον εχθρό και γράφοντας σελίδες δόξας προκαλώντας τον θαυμασμό των Γερμανών οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις ρίχνουν αποπνικτικά και ασφυξιογόνα αέρια προκειμένου να κάμψουν την ηρωική αντίσταση των υπερασπιστών των οχυρών.
Τα οχυρά Ρούπελ – Έχινος – Νυμφαία – Λίσσε – Ιστήμπεη και Πυραμοειδές δέχονται την μεγαλύτερη πίεση αλλά ανθίστανται γράφοντας νέες σελίδες δόξας.
Η κατάληξη όμως του Δυτικού τμήματος της κορυφογραμμής του Μπέλλες και η κάθοδος Γερμανικών Μονάδων στην κοιλάδα Ροδοπόλεως σε συνδυασμό με την κατάληψη της Στρώμνιτσας από την 2η τεθωρακισμένη Μεραρχία και την προώθησή της προς Κωστουρίνο – Βαλάντοβο – Γευγελή και Δοϊράνη δημιούργησε σοβαρό κίνδυνο.
Στις 8 Απριλίου ισχυρές μηχανοκίνητες και τεθωρακισμένες μονάδες περνούν την μεθόριο Δοϊράνης – Ακρίτα – Μεγ. Στέρνα – Χέρσο – Πολύκαστρο – Μεταλλικό διαλύοντας ή παρακάμπτοντας όποια αντίσταση συναντούσαν και κινούνται προς Θεσσαλονίκη.
Στις 2230Ω της 8 Απριλίου ο στρατιωτικός Δκτης της Θεσσαλονίκης Ραγκαβής λαμβάνει επιστολή της γερμανικής εμπροσθοφυλακής για την άνευ παράδοση της πόλης η οποία πραγματοποιείται την 08.00 ώρα της 9 Απριλίου 1941 από επιτροπή αποτελούμενη από τον Μητροπολίτη, τον Δήμαρχο και τον Αστυνομικό Δντή της πόλεως.
Τα οχυρά όμως αμύνονται με πείσμα και παραδίνονται όταν λαμβάνουν σχετική ειδοποίηση περί υπογραφής της συνθηκολόγησης.
Στον τομέα του Έβρου η εκεί ταξιαρχία συμπτύχθηκε και πέρασε στην Τουρκία όπου και αφοπλίστηκε.
Ο Δκτής της Ταξιαρχίας Υπτγος Ζήσης Ιωάννης φέροντας βαρέως τον αφοπλισμό της Ταξιαρχίας του αυτοκτόνησε στα Ύψαλα της Ανατ. Θράκης.
Οι περισσότεροι Αξκοί και 1300 οπλίτες μετέβησαν τον Ιούλιο στη Μέση Ανατολή για συνέχιση του αγώνα.
Οι ελληνικές απώλειες κατά των τετραήμερο αγώνα ανήλθαν σε χίλιους περίπου νεκρούς και τραυματίες των Γερμανών σε τρεις χιλιάδες περίπου νεκρούς, τραυματίες και αγνοούμενους.
Ο αγώνας των οχυρών κράτησε μόνο τέσσερις μέρες και παρά την συντριπτική υπεροχή του εχθρού τον αντιμετώπισαν με θάρρος και αυτοθυσία και ο αγώνας των χαρακτηρίζεται ως παράδειγμα και ως μια από τις λαμπρότερες σελίδες της ιστορίας μας.
Κάμφθηκαν μόνο όταν κατέρρευσε η Σερβική άμυνα η οποία επέτρεψε την υπερκέραση της τοποθεσίας από το ευαίσθητο σημείο της κοιλάδας του Αξιού στο οποίο δεν είχαν γίνει οχυρά ούτε είχε επανδρωθεί πλήρως. Ίσως δύο ή τρεις Αγγλικές μεραρχίες με ανάλογο αριθμό αρμάτων μάχης (κάτι που η Ελλάδα δεν διέθετε ) η εξέλιξη να ήταν διαφορετική.
Η άμυνα των Ελλήνων μαχητών έκανε εντύπωση ακόμα και στους εχθρούς.
Να τι είπαν μερικοί αρμόδιοι:
Ο Δκτής του 125 Γερμανικού Συντάγματος που επιτέθηκε στο ΡΟΥΠΕΛ δακρύζοντας, δήλωσε « Δεν θρηνώ ως στρατιώτης διότι η θυσία ήταν επιβεβλημένη.
Κλαίω ως άνθρωπος διότι από το Σύνταγμα μου απέμειναν ολίγοι μόνο άνδρες».
Ο Δκτής της 72 Γερμανικής Μεραρχίας δήλωσε « επολέμησα στην Πολωνία και στην Γαλλία αλλά ουδαμού συνάντησα τόσο αποτελεσματική και φθοροποιό αντίσταση όσο στην Ελλάδα».
Ο ίδιος ο Χίτλερ σε λόγο του στις 4 Μαΐου 1941 ενώπιου του Ραϊχστάγ είπε «Η ιστορική δικαιοσύνη με υποχρεώνει να διαπιστώσω ότι από όλους τους οποίους αντιμετωπίσαμε ο Έλλην στρατιώτης επολέμησε με ύψιστο ηρωισμό και αυτοθυσία.
Εσυνθηκολόγησε μόνο όταν η εξακολούθηση της αντιστάσεως δεν ήταν πλέον δυνατή και δεν είχε κανένα λόγο».
Για τα οχυρά και την αξία της οχυρώσεως της τοποθεσίας την χαρακτήρισαν σαν ανώτερη της γραμμής ΜΑΖΙΝΟ και εφάμιλλη της γραμμής ZΙΓΚΦΡΙΝΤ.
Όταν σήμερα διαβάζουμε τέτοιες δηλώσεις εχθρών της πατρίδας μας δεν μπορεί παρά να είμαστε υπερήφανοι για αυτήν την γενιά των προγόνων μας.
Η θυσία των θα είναι χαραγμένη με χρυσά γράμματα στην ιστορία της πατρίδας μας.
Με τιμή.
ΣΧΗΣ Ε.Α. ΒΑΡΔΑΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
