Στις 7 Μαρτίου 2017, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, το χάλκινο άγαλμα ενός μικρού κοριτσιού με χέρια στη μέση, καθαρή ματιά, και «άφοβη καρδιά», τοποθετήθηκε απέναντι από τον ταύρο της Wall Street.
Η επιγραφή στα πόδια του αγάλματος έλεγε: «Γνωρίστε τη δύναμη των γυναικών στην ηγεσία» προτρέποντας στην ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Η γενναία μορφή, η περήφανη και ταυτόχρονα ισχυρή στάση του αγάλματος προκάλεσαν αίσθηση και έκαναν αμέσως την εικόνα του viral σε ολόκληρο τον κόσμο ως σύμβολο της κρυμμένης ηγετικής δύναμης των γυναικών. Το άγαλμα έγινε παγκόσμια γνωστό ως το «ατρόμητο κορίτσι». Σήμερα ρέπλικες του αγάλματος αναδεικνύουν το συμβολισμό του σε πλήθος πόλεων ανά τον κόσμο.
Η ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων υπήρξε και υπάρχει ως θέμα στις περισσότερες χώρες. Είναι εξαιρετικά λίγες εκείνες που έχουν πετύχει ισομερή κατανομή σε επιτελικές θέσεις στον κρατικό μηχανισμό, στις κυβερνήσεις τους, στην ηγεσία, ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες. Αυτό έχει γίνει μέσα από μία σειρά μέτρων, πρωτοβουλιών στήριξης και εργαλείων εφαρμογής με κυριότερο αυτό της ποσόστωσης.
Σίγουρα το φύλο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει τον αποφασιστικό παράγοντα ανάδειξης στην ηγεσία. Οι ηγέτες ξεχωρίζουν από τις ατομικές δυνάμεις και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους. Και στις δύσκολες ώρες δεν κρύβονται πίσω από ασπίδες-κλισέ «επειδή είμαι γυναίκα».
Γενικά όμως οι γυναίκες δεν ενθαρρύνονται να αναλάβουν ηγετικούς ρόλους τόσο συχνά όσο οι άντρες, συμβάλλοντας σε μια ανισορροπία στην εκπροσώπηση τους σε θέσεις επιρροής. Το τελευταίο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών καθόρισε την ποσόστωση στη σύνθεση των ψηφοδελτίων για τις γυναίκες στο 40% του συνολικού αριθμού των υποψηφίων, ανά εκλογική περιφέρεια της χώρας.
Οι ίσες ευκαιρίες στα ψηφοδέλτια, αν δεν μεταφραστούν σε ψήφους, αποτελούν απλά μια μηχανιστική και αριθμητική αντιμετώπιση της ισόρροπης συμμετοχής των γυναικών στα κοινά. Αν η αρχική επιλογή των προσώπων πάσχει και αν η ενθάρρυνση, η στήριξη και η προβολή στη συνέχεια, δεν επαρκεί, το δικαίωμα συμμετοχής δεν σημαίνει και τελική συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Η ίση ευκαιρία στα ψηφοδέλτια, η ίδια αφετηρία, μέσα από ακόμη και υψηλά ποσοστά «αναγκαστικής» συμμετοχής και «ειδικής κατηγορίας συμμετεχόντων» χωρίς τελικό αποτέλεσμα και «φίνις», εξαντλεί απλά τη δικαιολογία για την διατήρηση έμφυλων προτύπων και ρόλων. Η επιλογή δίνει τη δύναμη!
Στις εθνικές εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2015 εκλέχθηκαν 54 γυναίκες βουλευτές στους 300, ενώ υπάρχουν μόνο 8 γυναίκες υπουργοί στα 49 μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οι γυναίκες αποτελούν το 36% των μελών του, ενώ μέχρι σήμερα έχουν αναδειχτεί μόνο δύο γυναίκες πρόεδροι.
Το ατρόμητο κορίτσι της Wall Street, με τα χέρια στη μέση και την δυνατή ματιά, είναι ένας ισχυρός συμβολισμός για τις γυναίκες όλου του κόσμου. Οι συμβολισμοί όμως είναι και παραμένουν συμβολισμοί. Τα εργαλεία όπως η ποσόστωση λειτουργούν μόνο μερικώς και αυτό αρχικά, στην αφετηρία. Είναι πολλές οι φορές που καταστρατηγούνται και απαξιώνονται από τους «σχεδιαστές» και τους «εφαρμογείς». Δεν πρόκειται προφανώς να αλλάξουν τον κόσμο. Ούτε και η οποιαδήποτε αλλαγή θα έρθει από τη μια μέρα στην άλλη. Οι γυναίκες αποτελούν το 51% του πληθυσμού της χώρας. Η δυνατότητα τους για συμμετοχή, συναπόφαση και συνδιοίκηση στην κοινωνία μας είναι η δύναμη που καθορίζει τα δικαιώματα και διέπει τους ρόλους τους. Η κατάληξη της διαδρομής, το φίνις, η πραγματική συμμετοχή τους στα κέντρα λήψης αποφάσεων, εξαρτάται από την δική μας επιλογή. Εξαρτάται από την δική μας ψήφο!
Η 26η Μαίου όμως αποτελεί μια πρώτη ευκαιρία συνειδητής επιλογής «ατρόμητων κοριτσιών» στους δήμους, στις περιφέρειες, στις ευρωεκλογές!
*Η Έφη Μπάσδρα είναι καθηγήτρια στο Παν/μιο Αθηνών και πρώην Γραμματέας Γυναικείων Θεμάτων της ΝΔ
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Φιλελεύθερος
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Φιλελεύθερος
