Σαν σήμερα πεθαίνει ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ - Ο ΚΕΡΑΥΝΟΣ

Του ΣΧΗ Ε.Α. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΑΡΔΑΚΑ

Γεννήθηκε στον Προυσό της Ευρυτανίας το 1879. Ήταν το τέταρτο παιδί από τα έξι του Θεμιστοκλή και της Καλλιόπης Κονδύλη.

Ατίθασος από μικρό παιδί δεν κατόρθωσε να τελειώσει τις γυμνασιακές του σπουδές τις οποίες διέκοψε το 1894 σε ηλικία 15 ετών γιατί οι επιδόσεις του δεν ήταν καλές.

Εν αγνοία των γονιών του το 1896 μεταβαίνει ως εθελοντής στην Κρήτη και επιστρέφοντας κατατάσσεται ως εθελοντής στους Ευζώνους το 1897. Το 1898, 1899 και 1903 προάγεται σε Δεκανέα , Λοχία και Επιλοχία αντίστοιχα.

Το 1900 αψύς και ατίθασος όπως ήταν επειδή δεν συμπεριλήφθηκε στην κατάσταση των υπαξιωματικών που θα φοιτούσαν στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών, αποστέλλει σε έντονο ύφος επιστολή προς το Μέραρχο διαμαρτυρόμενος για τη μη συμμετοχή του στη κατάσταση με αποτέλεσμα να παραπεμφθεί σε Στρατοδικείο, στο οποίο ο Μέραρχος παραδέχθηκε την αδικία σε βάρος του και τελικά αθωώθηκε.

Ο θάνατος του Παύλου Μελά τον συγκλονίζει και φεύγει στα αντάρτικα σώματα στην περιοχή της Καστοριάς όπου τραυματίζεται στον πνεύμονα.

Θεραπευθείς επανέρχεται και χάρη στις δραστηριότητες του αναλαμβάνει την περιοχή Εριγώνος(Μοναστήρι).

Τον Οκτώβριο του 1908 στέλνεται με ψευδώνυμο στο χωριό Οργκάς κοντά στις Σαράντα Εκκλησιές στην Ανατολική Θράκη ως δάσκαλος για να ανυψώσει το ηθικό του λαού αλλά με την επανάσταση των νεοτούρκων επιστρέφει στην Ελλάδα και προάγεται σε Ανθυπασπιστή.

Έχοντας ενεργό συμμετοχή στον Στρατιωτικό Σύνδεσμο και στην επανάσταση στο Γουδί το 1909 που έφερε τον Βενιζέλο από την Κρήτη, γίνεται Ανθυπολοχαγός το 1910.

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912 – 1913 τον βρίσκουν Διοικητή του 3ου Λόχου του 5ου Σ.Π.(Τρικάλων), όπου διακρίνεται στις μάχες Ελασσόνας, Σαρανταπόρου, Γιαννιτσών, συμβάλλει τα μέγιστα στην κατάληψη των Ιωαννίνων στις 21 Φεβρουαρίου 1913 και διακρίνεται στις μάχες του Λαχανά, Δεμίρ Ισάρ, Κρέσνας και φρουρίου ΦΑΙΑΣ ΠΕΤΡΑΣ (Ύψωμα βορείως του Σιδηροκάστρου) αντέταξας σθεναρά άμυνα κατά των κεντρικών δυνάμεων( Γερμανοβουλγάρων) από το οποίο δεν υποχωρούσε παρά τις έντονες διαταγές της VI Μεραρχίας Πεζικού να παραδώσει το οχυρό. Απεχώρησε μόνο όταν του τελείωσαν τα τρόφιμα. Από τη στιγμή αυτή αρχίζει να γεννιέται ο μύθος του Κονδύλη. Ενώ το Δ ΣΣ με τις V και VIΙ Μεραρχίες παραδίδονται στους Γερμανούς, ο Κονδύλης πείθει τον Μέραρχο της VI Μεραρχίας Πεζικού και μεταβαίνουν στη Δράμα και εν συνεχεία στην Καβάλα και με όσες δυνάμεις τους ακολούθησαν, επιβιβάζονται σε πλοία και πλέουν προς Θεσσαλονίκη όπου λαμβάνει μέρος στο κίνημα εθνικής αμύνης(Εθνικός διχασμός Βενιζέλου- Βασιλέως). Ως Διοικητής του 3ου Τάγματος του 1ου Συντάγματος Σερρών λαμβάνει μέρος στη μάχη για την κατάληψη του στρατιωτικού λόφου Σεμέν Ντε Φερ πλησίον της Ειδομένης την 23 Απριλίου 1917 και με πρόταση του Γάλλου Αρχιστράτηγου Σαράιγ προάγεται σε Ταγματάρχη.

Επισκέπτεται τον Βενιζέλο και τον παρακαλεί να πάψουν οι διώξεις των αντιπάλων του Βενιζέλου αλλά αυτός δεν τον ακούει. Επανέρχεται στο Μακεδονικό μέτωπο και αναλαμβάνει Διοικητής του 1ου Συντάγματος της Μεραρχίας Σερρών το οποίο καταλαμβάνει την ισχυρότερη θέση Ραβινέ. Το Σύνταγμα του ανήκει στην Μεραρχία Αρχιπελάγους και λαμβάνει μέρος στην επίθεση για κατάληψη του απόρθητου υψώματος Σκρα ντι Λέγκεν το οποίο καταλαμβάνει σε 2 ώρες προαχθείς επί ανδραγαθία σε Αντισυνταγματάρχη και παρασημοφορείται από τους Γάλλους με το παράσημο << της Λεγεώνας της τιμής>>, από τους Άγγλους << με τον Σταυρό διακεκριμένων πράξεων στο πεδίο της μάχης>>, από τους Σέρβους με το παράσημο <<του Λευκού Αετού >> και από τους Έλληνες με το παράσημο<< του πολεμικού Σταυρού Α΄τάξεως.>>.

Το 1919 συμμετέχει στην εκστρατεία της Μεσημβρινής Ρωσίας (Ουκρανίας) με τους συμμάχους για υποστήριξη του Λευκού Στρατού εναντίον των Μπολσεβίκων του Λένιν ως Διοικητής του 6ου ΣΠ της XIII Μ.Π. διακριθείς στις μάχες και προαχθείς κατ΄εκλογής σε Συνταγματάρχη. Λαμβάνει μέρος στην Μικρασιατική εκστρατεία και διακρίνεται στις μάχες του Ουσάκ, Τζεντίζ και Αίνε Χαν. Μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920 και την επάνοδο στο θρόνο του Βασιλιά Κωνσταντίνου τον αντικαθιστούν στη Μονάδα του ως βενιζελικό και τίθεται σε κατάσταση αναμονής. Διαφεύγει στην Κωνσταντινούπολη από όπου αρχίζει δημοσιογραφικό αγώνα εναντίον του Βασιλιά και επικρίνοντας τους Στρατιωτικούς αρχηγούς για τα σφάλματα τους. Μετά την μικρασιατική καταστροφή και την επανάσταση των Πλαστήρα – Γονατά – Φωκά (1922) επιστρέφει στην Ελλάδα και αναλαμβάνει τη διοίκηση της Μεραρχίας Κρήτης στη Στρατιά του Έβρου την οποία μετατρέπουν με τον Στρατηγό Θόδωρο Πάγκαλο σε μια δυναμική και αξιόμαχη Μονάδα και δυνατό ατού στα χέρια του Βενιζέλου που διαπραγματευόταν στη λωζάνη της Ελβετίας την Συνθήκη της Λωζάνης.

Αντίθετος με την παραπομπή σε δίκη – καταδίκη και εκτέλεση των <<έξι>> στο Γουδί, επισκέπτεται τον Πλαστήρα και του ζήτησε την μη παραπομπή τους αλλά ο Πλαστήρας δεν τον άκουσε και επανήλθε στη Μονάδα του. Με την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης (24/7/1923) αποστρατεύθηκε για να αναμιχθεί στην πολιτική. Στο φιλοβασιλικό κίνημα της 21/22 Οκτωβρίου 1923 των Λεοναρδόπουλου – Γαραγαλίδη – Ζήρα, ευρισκόμενος στη Θεσσαλονίκη αναλαμβάνει αυτοβούλως τη Διοίκηση του Γ΄ΣΣ γενόμενος απόλυτος κυρίαρχος στη Θεσσαλονίκη και κατεβαίνει τάχιστα στην Αθήνα για να αντιπετωπίσει τα φιλοβασιλικά στρατεύματα που ερχόταν από την Πελοπόννησο, τα οποία αντιμετωπίζει στην περιοχή του Κιθαίρωνα συντρίβοντας το κίνημα. Η επανάσταση του Πλαστήρα τον προάγει σε Υποστράτηγο και τον ανακηρύσσει <<Άξιον της Πατρίδος>>. Τότε έλαβε και το προσωνύμιο <<ΚΕΡΑΥΝΟΣ>>. Παραιτείται και πάλι από το στράτευμα και στις εκλογές (16 Δεκεμβρίου 1923) εκλέγεται βουλευτής Ροδόπης με τη Δημοκρατική Ένωση του Αλ. Παπαναστασίου, γενόμενος τη 12 Μαρτίου 1924 Υπουργός Στρατιωτικών. Στις 9 Ιουνίου 1924 παραιτείται και ιδρύει το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα στο οποίο προσχωρούν 64 βουλευτές. Στις 17 Οκτωβρίου 1924 αναλαμβάνει και πάλι Υπουργός Στρατιωτικών στην κυβέρνηση Μιχαλακοπούλου την οποία ανατρέπει με πραξικόπημα ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος. Εξορίζεται στη Σαντορίνη και στις 22 Αυγούστου 1926 ανατρέπει τον Πάγκαλο και επαναφέρει Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Ναύαρχο Π. Κουντουριώτη. Σχηματίζει κυβέρνηση και αναλαμβάνει Πρωθυπουργός.


Την 9η Σεπτεμβρίου 1926 καταστέλλει το κίνημα των ¨Παγκαλικών Αξιωματικών¨ Ναπ. Ζέρβα και Βασ. Ντερντιλή, διενεργεί εκλογές στις 7 Νοεμβρίου 1926 χωρίς να συμμετέχει ο ίδιος και διαλύει το κόμμα του. Το 1928 εκλέγεται βουλευτής Καβάλας με το Εθνοριζοσπαστικό κόμμα στις εκλογές του 1932 βουλευτής Τρικάλων, αναλαμβάνοντας Υπουργός Στρατιωτικών στη κυβέρνηση Παναγή Τσαλδάρη, η οποία μη διαθέτουσα απόλυτη πλειοψηφία και έχοντας να αντιμετωπίσει την πλήρη άρνηση συνεργασίας της Δημόσιας Διοίκησης και του Στρατού που ελεγχόταν από τους Βενιζελικούς (1928 – 1932 Πρωθυπουργός ο Βενιζέλος) παραιτήθηκε μετά 2 μήνες και προκηρύχτηκαν εκλογές για τις 5 Μαρτίου 1933 με κυβέρνηση Βενιζέλου, ο οποίος έκανε πρόταση για συνεργασία στον Κονδύλη ο οποίος την απέρριψε. Η Ηνωμένη Αντιπολίτευση με το Λαϊκό Κόμμα βγαίνει νικήτρια με 136 έδρες σε σύνολο 250.

Ο Κονδύλης με το κόμμα του εκλέγει 12 βουλευτές. Ο Πλαστήρας με τη σιωπηλή συγκατάθεση του Βενιζέλου ετοιμάζει κίνημα. Ο Κονδύλης ευρισκόμενος στη Θεσσαλονίκη αφού αποφεύγει τη σύλληψη από τον Διοικητή του Γ΄ΣΣ Στρατηγό Κλάδο αναχωρεί για τη Λάρισα (έδρα Β΄ΣΣ προσκείμενη σε αυτόν) και ενημερώνει τον Τσαλδάρη ότι είναι αποφασισμένος να κατεβεί στην Αθήνα για να εκκαθαρίσει την κατάσταση.


Ο Βενιζέλος αντιληφθείς ότι ο Πλαστήρας δεν είχε την συμπαράσταση του Στρατού παραδίδει την Κυβέρνηση στον Στρατηγό Οθωναίο και μετά από γενόμενες φασαρίες και διαδηλώσεις στην Αθήνα, ο Οθωναίος παραδίδει την κυβέρνηση του στον νικητή των εκλογών Τσαλδάρη και ο Κονδύλης αναλαμβάνει Αντιπρόεδρος και Υπουργός Στρατιωτικών.


Το πρωί της 1 Μαρτίου 1935 ξεσπά πάλι κίνημα Βενιζελικών. Ο Κονδύλης ανακαλείται στο στράτευμα προάγεται σε Αντιστράτηγο και με κεραυνοβόλες ενέργειες κατορθώνει να παραδοθούν οι επαναστατημένες μονάδες στο Γουδί, με επικεφαλής τον Συνταγματάρχη Στέφανο Σαράφη και φεύγει για Θεσσαλονίκη και κατατροπώνει τους στασιαστές ανατολικά του Στρυμώνα και επιστρέφει στην Αθήνα όπου του γίνεται υποδοχή ήρωα. Εκλέγεται και πάλι βουλευτής Τρικάλων με το Εθνικοριζοσπαστικό κόμμα συνεργαζόμενος με το Λαϊκό στις εκλογές της 9 Ιουνίου 1935 και δηλώνει ότι τάσσεται υπέρ της Παλινορθώσεως της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας.


Οι σχέσεις του με τον Πρωθυπουργό Τσαλδάρη ψυχραίνονται από ορισμένα γεγονότα και επειδή ο Τσαλδάρης δεν ενδιαφερόταν πραγματικά για την παλινόρθωση της Μοναρχίας στις 10 Οκτωβρίου 1935 και ώρα 09 45 π.μ. οι αρχηγοί των ενόπλων Δυνάμεων (Αλ. Παπάγος του Στρατού, Κ. Οικονόμου του Ναυτικού, Γ. Ρέππας της Αεροπορίας) ανακοινώνουν στον Τσαλδάρη ότι αναλαμβάνουν την διακυβέρνηση της Χώρας και ζητούν από τον Κονδύλη να σχηματίσει Κυβέρνηση.

Καταργείται το πολίτευμα και ορίζεται δημοψήφισμα για τις 3 Νοεμβρίου 1935. Ο Κονδύλης αναλαμβάνει Αντιβασιλέας. Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος ήταν 97,88% υπέρ της Βασιλείας κάτι που αμφισβητείται από πολλούς γιατί ο συσχετισμός δυνάμεων του πολιτικού κόσμου ήταν διαφορετικός. Ίσως ένα άλλο ποσοστό να ήταν πιο πιστευτό.


Στις 25 Νοεμβρίου 1935 ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ επιστρέφει στην Ελλάδα και ο Κονδύλης του παραδίδει την εξουσία τιμώμενος από το Βασιλιά με το Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Σωτήρος γεγονός που ερμηνεύτηκε ως κακός οιωνός. Διαφωνεί με το Βασιλιά για το θέμα αμνηστίας των πραξικοπηματιών της 1 Μαρτίου 1935 και υποβάλλει την παραίτηση του ως Πρωθυπουργός. Στις εκλογές της 26 Ιανουαρίου 1936 εκλέγεται και πάλι βουλευτής Τρικάλων με το Εθνικοριζοσπαστικό κόμμα συνεργαζόμενος με το Εθνικό λαϊκό του Ι. Θεοτόκη καθώς και με τους Ι. Ράλλη – Γ. Στράτο και εκλέγουν 63 βουλευτές. Στις 31 Ιανουαρίου 1936 πεθαίνει ξαφνικά από ανακοπή καρδιάς σε ηλικία 57 ετών. Η σωρός του ετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στην Μητρόπολη Αθηνών.

Κηδεύτηκε με τιμές Αντιβασιλέως. Στις 2 Φεβρουαρίου εψάλλη η νεκρώσιμη ακολουθία και η σωρός του μετεφέρθει στα Τρίκαλα όπου ετάφη στο Α΄ Νεκροταφείο.

Αναμφίβολα ο Γ. Κονδύλης υπήρξε μια εξέχουσα πολιτική και στρατιωτική προσωπικότητα της νεώτερης πολιτικής ιστορίας. Μαχητικός, φιλόδοξος, ανθεκτικός στις κακουχίες, θαρραλέος, επίμονος και υπόδειγμα στρατιωτικού αρχηγού. Έζησε απλά και δεν είχε δικό του σπίτι και αυτοκίνητο. Τα έσοδα του (σύνταξη και βουλευτική αποζημίωση) τα έδιδε στις δύο χήρες αδερφές του που ήταν πολύτεκνες.

Μελετούσε πάρα πολύ και στο σακίδιο του δεν είχε τρόφιμα αλλά βιβλία. Ίνδαλμα του ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος.

Στενός φίλος και συνεργάτης του ο Σταμάτης Μερκούρης (πατέρας της Μελίνας Μερκούρη) ο οποίος είχε εξορισθεί από τη δικτατορία Μεταξά (επειδή ήταν στενός φίλος και συνεργάτης του Κονδύλη) στην Κίμωλο και στα Κύθηρα και ο οποίος προσπάθησε να αποδώσει με όσο πιο αντικειμενικό τρόπο τα γεγονότα και την ιστορική αλήθεια για τους αγώνες και τη ζωή του ανδρός ο οποίος αφιέρωσε τον εαυτό του στην υπηρεσία της Πατρίδος.


Τελειώνοντας θα κλείσουμε με την ιστορική απάντηση του Γ. Κονδύλη όταν πρωτοεκλεγής βουλευτής ερωτήθη προκληθείς από συνάδελφο βουλευτή Κρήτης << Πως μας βλέπετε Στρατηγέ εδώ μέσα >> απάντησε:


Εάν γνώριζα ποίοι είσθε εντός της αίθουσας ταύτης θα σας εκυβέρνουν όταν ήμουν Λοχίας.

Τώρα θα σας κυβερνήσω αλλά αυτό θα είναι τιμητικό δια όλους σας διότι θα σας κυβερνήσω ως Στρατηγός