Οι Αγορές Παραγωγών νομοθετήθηκαν με τον νόμο 4235/2011, και ακόμα ΔΕΝ μπόρεσε η Δημόσια Διοίκηση (Δημόσιοι Υπάλληλοι, Εκλεγμένοι πολιτικοί και διάφορα οικονομικά συμφέροντα) να τις λειτουργήσει πλήρως. Μόνο οι Αγορές Βιοκαλλιεργητών άρχισαν να λειτουργούν με Υπουργική Απόφαση του 2019.
Οι Αγορές Καταναλωτών νομοθετήθηκαν με τον νόμο 4497/2017 και μόλις άρχισε να διαφαίνεται κάποια κινητικότητα γύρω από τον νέο θεσμό. Πολλές δραστηριότητες σχετικές γίνονται, αλλά έχουν κυρίως κινηματικό χαρακτήρα, ή ακόμα και τελείως άτυπο, χωρίς ούτε διακήρυξη, που να τις προσδίδει τον κινηματικό χαρακτήρα.
Σκοπός των Αγορών Καταναλωτών είναι η ανάπτυξη καταναλωτικής συνείδησης και αλληλέγγυων δράσεων μεταξύ των πολιτών, μέσω της ενεργούς συμμετοχής των πολιτών σε εθελοντικές δράσεις και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, καθώς επίσης και η δημιουργία ευνοϊκότερων όρων διαβίωσης των μικρών παραγωγών και μεταποιητών, μέσω της πρόσβασής τους σε αλληλέγγυες αγορές προϊόντων. Οι αγορές αυτές διοργανώνονται, μόνο με πρωτοβουλία των φορέων πολιτών καταναλωτών και η λειτουργία τους εγκρίνεται με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου, στα όρια του οποίου έχουν την έδρα τους οι φορείς.
Όπως προβλέπει στο άρθρο 37 ο νόμος 4497/2017 αναγράφεται: Για τη διενέργεια των Αγορών Καταναλωτών, οι δήμοι εγκρίνουν τη διοργάνωση αγορών σε ενώσεις καταναλωτών του άρθρου 10 του ν. 2251/1994, σε συνεταιρισμούς καταναλωτών, καθώς και σε συλλογικούς φορείς πολιτών - καταναλωτών με νομική υπόσταση, στους σκοπούς των οποίων περιλαμβάνονται απαραίτητα:
α. ότι είναι μη κερδοσκοπικοί,
β. ότι αφορούν στην ανάπτυξη καταναλωτικής συνείδησης και στην προστασία των δικαιωμάτων και συμφερόντων του καταναλωτικού κοινού και
γ. ότι έχουν σκοπό που προάγουν σαφώς την αλληλεγγύη μεταξύ των πολιτών και τις αλληλέγγυες δράσεις που ωφελούν συμπολίτες που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες επιβίωσης.
Οι ανωτέρω φορείς, εφόσον εγκριθεί η πρότασή τους, πρέπει σε ετήσια βάση να υποβάλουν στο δήμο απολογισμό με τις αλληλέγγυες δράσεις τους και τους ωφελούμενους από αυτές. Η παράλειψη υποβολής απολογιστικών δράσεων είναι λόγος διακοπής της λειτουργίας της αγοράς.
Απαγορεύεται ρητώς οι συλλογικοί φορείς να απαιτούν χρηματικά ποσά από τους πωλητές για τη συμμετοχή τους στις αγορές αυτές. Η εισφορά των πωλητών έγκειται στη δωρεά προϊόντων για την κάλυψη των καταστατικών σκοπών του συλλογικού φορέα.
Οι Αγορές Καταναλωτών διοργανώνονται το πολύ μία φορά το μήνα. Σε κάθε δήμο ή δημοτικό διαμέρισμα μπορεί να διενεργείται μία αγορά των καταναλωτών.
Ο συλλογικός φορέας, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο παρόν και τον εγκεκριμένο κανονισμό λειτουργίας, πρέπει είκοσι (20) ημέρες πριν από την ημερομηνία διενέργειας της αγοράς να γνωστοποιήσει στο δήμο κατάσταση με τους πωλητές, τα προϊόντα που διαθέτουν και τις τιμές πώλησης αυτών. Τα προϊόντα που διατίθενται πρέπει να είναι προσυσκευασμένα και η ποσότητα ανά συσκευασία πρέπει να αναφέρεται στην κατάσταση. Επίσης, στην εν λόγω κατάσταση πρέπει να αναφέρονται τα συγκεκριμένα δικαιολογητικά ή\και οι πιστοποιήσεις κάθε συμμετέχοντος πωλητή. Τέλος, πρέπει να αναφέρονται και τα μέλη του συλλογικού φορέα που παρίστανται στη συγκεκριμένη αγορά καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας της.
Από ότι γίνεται εύκολα αντιληπτό το τεράστιο πρόβλημα, που έχει διογκωθεί παρασιτικά μόνο στην Ελλάδα (οι λεγόμενοι μεσάζοντες …) και που προσπαθεί να συμμαζέψει με νομοθετικές ρυθμίσεις η Ελληνική Βουλή, είναι η μεγάλη-τεράστια ψαλίδα μεταξύ τιμών παραγωγού και τιμών καταναλωτή.
Στην Ελλάδα η ψαλίδα τιμών παραγωγών-καταναλωτών είναι από 5 έως 8 φορές (+400% έως 700%! …) η τιμή παραγωγού. Στην ΕΕ η συνήθης ψαλίδα είναι 2,25 φορές (+125%). Αυτές τις υπερβολικές στρεβλώσεις προσπαθεί να συμμαζέψουν τόσο οι Αγορές Παραγωγών (Ν 4235), όσο και οι Αγορές Καταναλωτών (Ν 4497).
Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολλή συζήτηση, χωρίς αποτελεσματική λειτουργία κάποιου συνεταιρισμού μέχρι σήμερα, και της Κοινωνικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας-ΚΥΓΕΩ (Community Supported Agriculture-CSA). Πρόκειται για έκφραση της Κοινωνικής Οικονομίας, και είναι Συνεργατικής μορφής, ή επί το ελληνικότερο, «Συνεταιρισμός».
Τα μέλη του συνεταιρισμού ΚΥΓΕΩ είναι κυρίως καταναλωτές, αλλά και παραγωγοί, οι οποίοι αναλαμβάνουν να παράγουν μόνοι τους την απαιτούμενη, κυρίως για την διατροφή τους, παραγωγή αγροτικών προϊόντων. Έτσι αναλαμβάνουν οι ίδιοι στην ουσία τους κινδύνους της παραγωγής και προφανώς μοιράζονται την παραγωγή ανάλογα με τον κανονισμό τους, χωρίς οικονομικές δοσοληψίες. Απλά αντιμετωπίζουν από κοινού τα έξοδα καλλιέργειας, έξοδα ενοικίασης χώρων (καλλιέργειας ή/& αποθήκευσης), εργατικά κλπ.
Αξίζει να αναφερθεί ακόμα ότι σήμερα λειτουργούν επιτυχώς και οι Καταναλωτικοί Συνεταιρισμοί. Ακριβώς όπως ξεκίνησαν οι Συνεργατισμοί τον Οκτ 1844, στο Rochdale (Ροτσντέιλ) κοντά στο Μάντσεστερ, στην Αγγλία. Οι Συνεταιρισμοί είναι συλλογικές δομές ΜΟΝΟ για τα μέλη τους, και επομένως τυχόν Καταναλωτικοί Συνεταιρισμοί δημιουργούνται από πολίτες, μόνο για τους ίδιους.
Το καταπληκτικά μεγάλο σημείο προσοχής είναι ότι: Χρήματα έχουν συνήθως οι Τράπεζες και οι καταναλωτές. Οι Τράπεζες είναι επιχειρήσεις (Εταιρείες) της Ιδιωτικής Οικονομικής. Μπορούν όμως και οι καταναλωτές να δημιουργήσουν επιχειρήσεις (Συνεταιρισμούς) της Κοινωνικής Οικονομίας.
Έτσι μπορούν επιλέγοντας σύμφωνα με την 6η Συνεταιριστική Αρχή (από τις επτά συνολικά): Συνεργασία μεταξύ των συνεταιρισμών: Οι Συνεταιρισμοί εξυπηρετούν τα µέλη τους περισσότερο αποτελεσματικά και ενδυναμώνουν το Συνεταιριστικό κίνημα συνεργαζόμενοι μεταξύ τους σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, να προμηθεύονται την συντριπτική πλειοψηφία των αγαθών τους από Συνεταιρισμούς παραγωγών, να απομακρύνουν τον ασφυκτικό κλοιό των «μεσαζόντων» και να δώσουν διέξοδο στα αγροτικά προϊόντα των αγροτών-παραγωγών πραγματικού πλούτου.
Περιμένουμε ότι την Τετάρτη, 26 Αυγ 2020, στις 12.00 θα γίνει μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδικτυακή συζήτηση με θέμα ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ.
Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, ΑγροΝέα
