Το πραγματικό του όνομα ήταν Χρυσάφης Χατζηβασίλης ή Χατζηβασιλείου και το άλλαξε σε Χριστόφορος Περραιβός από την αρχαία ονομασία της περιοχής καταγωγής του, την Περραιβία (ή και για λόγους που σχετίζονται με τις δύσκολες συνθήκες της σκλαβιάς και την επιβίωση μέσα σε αυτές.
Το δεύτερο όνομα ήταν χρήσιμο για τις μετακινήσεις από τόπο σε τόπο, από χώρα σε χώρα). Το 1793 σπούδασε στην ακμάζουσα τότε ελληνική Σχολή του Βουκουρεστίου και το 1796 πήγε στη Βιέννη, για να σπουδάσει γιατρός, όπου γνώρισε το Ρήγα και έγινε οπαδός του.
Όταν η αυστριακή αστυνομία στις 19 Δεκεμβρίου 1797 στην Τεργέστη συνέλαβε τον Ρήγα Φεραίο, μαζί του συνέλαβαν και τον τότε 24χρονο Χριστόφορο Περραιβό, που ήταν συνοδοιπόρος στο ταξίδι του. Όμως, ο νεαρός τότε προβάλλοντας τη γαλλική του υπηκοότητα γλίτωσε και αρχές του 1798 κατέφυγε στην Κέρκυρα, όπου τύπωσε τα επαναστατικά τραγούδια του Ρήγα και ένα δικό του ύμνο προς τον αρχιστράτηγο Ναπολέοντα (βλ. Χριστόφορος Περραιβός, Σύντομος βιογραφία του αοιδίμου Ρήγα Φεραίου του Θεσσαλού, σ. 26 κ.ε. - Λ. Βρανούσης, Ένα περιζήτητο κερκυραϊκό χειρόγραφο: ο κώδικας της αλληλογραφίας του Περραιβού, 3ο Πανιώνιο Συνέδριο, 23-29 Σεπτεμβρίου 1965, τ. 1, σ. 48).
Ο Χρ. Περραιβός στη συνέχεια πέρασε στην Πάργα και εκεί από το 1798 μέχρι το 1801 αγωνίστηκε εναντίον του Αλή πασά. Εκεί έγραψε πατριωτικά τραγούδια, συγκέντρωσε ιστορικό υλικό και έγραψε την «Ιστορία του Σουλίου και της Πάργας» το 1803, απαθανατίζοντας τους ηρωικούς αγώνες τους, που τότε ακόμη συνεχίζονταν. Την πατριωτική του δράση τη συνέχισε με αμείωτο ρυθμό στα Επτάνησα, στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και αργότερα στην επαναστατημένη Ελλάδα. Το 1817 έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και από τότε άρχισε η νέα δράση του Περραιβού. Κατ’ εντολή της ανέλαβε να προετοιμάσει την εξέγερση στην ηπειρωτική Ελλάδα. Κατά την Επανάσταση του 1821 έδρασε ως πολιτικός και ως στρατιωτικός.
Έγραψε τα «Πολεμικά Απομνημονεύματα», που τα αφιέρωσε στο Ρήγα (1836). Στα ογδόντα πέντε του το 1860 τύπωσε τη βιογραφία του Ρήγα. Ο Περραιβός, όσο πλησίαζε στο κατώφλι του θανάτου, τη σκιά του μεγάλου πρωτομάρτυρα της ελευθερίας την ένιωθε να γίνεται έντονη. Αξίζει να αναφέρουμε από τα Απομνημονεύματα την επισήμανσή του: «Οι διδάσκαλοι με τους πατριωτικούς των ύμνους μας εσήκωσαν εις τα όπλα κατά των Τούρκων» (τ. 1, σ. β΄). Οι επιφανείς και οι άσημοι δάσκαλοι του Γένους, μιλώντας με θέρμη για την άφθαστη δόξα των αρχαίων Ελλήνων, την αντιδιέστειλαν με την τότε κατάπτωση που έφερε η σκλαβιά. Επιδίωκαν την αφύπνιση και την αναγεννητική ορμή του έθνους μας μέσα από τους κλασικούς μας. Ενδεικτική είναι η επαφή που είχε ο Περραιβός με τον Αθ. Ψαλίδα, πνεύμα ανήσυχο και φιλελεύθερο, υποστηρικτή της απελευθέρωσης του έθνους μας.
Εδώ αξίζει να υπενθυμίσω ότι η ΕΛΜΕ Πιερίας έχει την επωνυμία «ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΠΕΡΡΑΙΒΟΣ» εδώ και χρόνια (περί το 2000). Η ιδέα ανήκει στον τότε Πρόεδρο Αγοραστό Καμπούρα, φιλόλογο και τέκνο της θεσσαλικής γης. Την ιδέα φυσικά την αποδέχθηκε με ενθουσιασμό και ο γράφων, ο οποίος τότε είχε την ιδιότητα του Γενικού Γραμματέως (υπενθυμίζουμε ότι στο Δ. Σ. της ΕΛΜΕ Πιερίας ήμουν μέλος επί επτά συναπτά έτη με την ιδιότητα του Προέδρου, Γ. Γραμματέα και Ταμία) όπως και όλα τα υπόλοιπα μέλη του τότε Δ.Σ. την έκαμαν δεκτή ομόφωνα. Σε εκδήλωσή μας προς τους συνταξιούχους εκπαιδευτικούς της Πιερίας απονείμαμε αναμνηστικό «ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΠΕΡΡΑΙΒΟΣ». Ήταν αναγνώριση και απότιση φόρου τιμής προς το πρόσωπό του και το πλούσιο έργο του Χριστόφορου Περραιβού.
Παναγιώτης Γ. Αλεκάκης,
Φιλόλογος – Ιστορικός,
Δρ Ιστορικού και Αρχαιολογικού Τμήματος Α.Π.Θ.,
Διευθυντής 2ου ΓΕΛ Κατερίνης
