Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2022

ΠΑΝΔΗΜΙΕΣ ΣΤΗΝ ΥΦΗΛΙΟ (Α΄ μέρος)

γράφει ο Απόστολος Ζέρβας*

1. Η κυριότερη πανδημία η οποία έχει αποτυπωθεί στην Ιστορία, πιο πολύ από οποιαδήποτε άλλη, είναι η Βουβωνική Πανώλη (πανούκλα) του μεσαίωνα ή άλλως Μαύρος Θάνατος...

η οποία επί μία εξαετία (1346 - 1352) προκάλεσε περίπου 200 εκατομμύρια θανάτους στις τρεις ηπείρους (Ευρώπη - Ασία - Αφρική) και οφείλεται στο βακτηρίδιο Yersinia Pestis, το οποίο μεταδίδεται στους ανθρώπους από μολυσμένα ποντίκια και ψύλλους.

2. Ο πλανήτης έζησε επίσης μια αργή - μακροχρόνια και τραγική επιδημία με δεκάδες εξάρσεις στην διαδρομή της, την Ευλογιά (smallpox), η οποία είναι ύπουλη - μεταδοτική και θανατηφόρος νόσος με ιστορία 12 χιλιάδων ετών.

• Υπολογίζεται ότι μόνον κατά τον 20ο αιώνα απεβίωσαν 300 - 500 χιλιάδες άνθρωποι καθώς υπήρχαν στοιχεία καταγεγραμμένα.

• Δεν διαχώριζε πλούσιους ή πτωχούς και αποτέλεσε την αιτία θανάτου πολλών επιφανών όπως: Φαραώ Ραμσής Ε’ - Ρωμαίος Αυτοκράτωρ Μάρκος Αυρήλιος - Βασίλισσα Μαίρη Β’ της Αγγλίας - Τσάρος Πέτρος Β’ της Ρωσίας - Βασιλεύς Λουδοβίκος ΙΕ’ της Γαλλίας και άλλοι ισχυροί του κόσμου.

• Ο ιός της ευλογιάς λέγεται variola και είχε δυο στελέχη, το major (είναι πιο θανατηφόρο με θνησιμότητα 30%) και το minor, μεταδίδεται με σταγονίδια ή μολυσμένες επιφάνειες.

• Τα αρχικά συμπτώματα είναι συνήθως πυρετός - κεφαλαλγία - εμετοί και εντός τριών ημερών εμφανίζονται εξανθήματα στο πρόσωπο , τα άκρα και σε ολόκληρο το σώμα , τα οποία κατόπιν εξελίσσονται σε πυώδεις φλύκταινες , οι οποίες ξηραίνονται καταλείποντας ουλές ..

• Συχνά προκαλεί τύφλωση, ενώ στα παιδιά αποτελεί αιτία εγκεφαλίτιδος και οι θάνατοι οφείλονται σε ακατάσχετη αιμορραγία.

• Ο ιός variola κατόρθωσε να εξοντώσει κατά τον 16ο αιώνα 15 εκατομμύρια Αζτέκων και εξαφάνισε ολόκληρο τον πληθυσμό των Ίνκας, επίσης χρησιμοποιήθηκε ως βιολογικό όπλο από τους Άγγλους και τους Γάλλους, προκειμένου να εξολοθρεύσουν τις διάφορες φυλές των Ινδιάνων.

• Υπολογίζεται ότι η ευλογιά έχει προκαλέσει τον θάνατο περίπου ενός δισεκατομμυρίου ανθρώπων και αποτελεί την αρχαιότερη - συχνότερη - μακροβιότερη και πιο θανατηφόρο επιδημία που γνώρισε ο πλανήτης.

• Το 1790 ένας νεαρός Βρετανός ιατρός, ο Edward Jenner, άκουσε κάποιες γυναίκες, οι οποίες πουλούσαν γάλα αγελαδινό να μιλούν για μια ασθένεια των βοοειδών που καλείται δαμαλίαση (cowpox), η οποία έμοιαζε με την ευλογιά, μάλιστα δε ισχυρίζονταν ότι είναι άτρωτες από την μάστιγα της οικουμένης καθώς είχαν νοσήσει από τον ιό της δαμαλίασης.

• Ο Jenner έκανε το πείραμα στις 14 Μαΐου 1796 σε ένα παιδί, τον James Phipps. Πήρε πύον από τις πληγές μιας γυναίκας που είχε δαμαλίαση και το έβαλε σε ένα μικρό τραύμα που έκανε στο χέρι του μικρού James.

• Μετά από κάποιες ημέρες εξέθεσε το παιδί στον ιό της ευλογιάς και με έκπληξη παρατήρησε ότι ο νεαρός δεν μολύνθηκε από τον θανατηφόρο ιό, έτσι προήλθε το πρώτο εμβόλιο της ανθρωπότητας.

• Ο Jenner εμβολίασε και άλλους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένου και του υιού του για να μπορέσει να επιβεβαιώσει την ανακάλυψη του και εν συνεχεία κατέθεσε τα αποτελέσματα του στον Ιατρικό Σύλλογο της Αγγλίας, όπου όμως αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία και σκεπτικισμό.


* Το Β΄ ΜΕΡΟΣ εδώ: https://pierikialithia.blogspot.com/2022/09/blog-post_726.html
------------------------

* Ο κ. Απόστολος Ζέρβας είναι συνταξιούχος Παιδίατρος, σπούδασε Ιατρική στο ΑΠΘ, διετέλεσε επιστημονικός συνεργάτης της Παιδιατρικής Κλινικής του ΑΧΕΠΑ επί 7ετία και Σύμβουλος στο Υπουργείο Υγείας την περίοδο 2004 - 2009 επί Κυβερνήσεως Κώστα Καραμανλή.