Πανελλήνιες 2024: Μια δοκιμασμένη πρακτική «συνταγή επιτυχίας»

Γράφει ο Καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος*

Ανοίγει την ερχόμενη Πέμπτη 30 Μαΐου η αυλαία των Πανελληνίων Εξετάσεων 2024 για εισαγωγή σε ΑΕΙ για τα παιδιά των ΕΠΑΛ, και την επόμενη ημέρα 31 Μαΐου για τα παιδιά των ΓΕΛ.

Ήταν και παραμένει αλήθεια ότι η εισαγωγή σε Πανεπιστήμιο ή παραγωγική Σχολή των Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας εξακολουθεί να θεωρείται ως απαραίτητο πλεονέκτημα για μια αυριανή επιτυχημένη ένταξη στην Οικονομία και στην κοινωνία.

Και έτσι, κάθε χρόνο, η περίοδος των εξετάσεων για εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση φορτίζει ψυχοκοινωνικά χιλιάδες αγόρια και κορίτσια και, μαζί, μυριάδες μαμάδων, μπαμπάδων και συγγενών που “ψήνονται” κυριολεκτικά στην προσπάθεια να βρουν το κλειδί που θα ανοίξει την “μαγική πόρτα” κάποιου Πανεπιστημιακού Τμήματος.

Μερικές φορές βλέπουμε να πετυχαίνουν παιδιά που ήταν βέβαια καλοί αλλά όχι εξαιρετικοί μαθητές στο Λύκειό τους, φροντιστηριακά προετοιμασμένα, που διέθεταν όμως αρκετή αίσθηση χιούμορ και είχαν μια ψυχική και σωματική ηρεμία, την στιγμή που βλέπουμε να αποτυγχάνουν μερικά παιδιά τα οποία ήταν πολύ καλά προετοιμασμένα, αλλά την τελευταία στιγμή έχασαν τον ψυχικό έλεγχο και υπέστησαν τις καταλυτικές συνέπειες του άγχους.

Αναμφισβήτητα, όταν μας τυλίξει το άγχος, η απόδοσή μας θα πέσει και μέσα στην απόγνωση του συναισθήματος του πανικού η μνήμη και η κριτική μας ικανότητα θα μειωθούν σημαντικά.

Υπάρχει μια συνταγή επιτυχίας, ένας συνδυασμός ψυχολογικής στρατηγικής και τεχνικών, που θα μπορούσαμε να δώσουμε στα παιδιά μας, ώστε να τα βοηθήσουμε να επιτύχουν;

Καθώς επί 35 συνεχή χρόνια ασχολούμαι με τις πανελλήνιες (πανελλαδικές) εξετάσεις προ πολλού κατέληξα στο συμπέρασμα ότι μία μαγική συνταγή επιτυχίας δεν υπάρχει, αλλά όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος προτείνω μια «πρακτική» συνταγή επιτυχίας με την οποία καλώ παιδιά και οικογένειες να εστιάσουν την προσοχή τους σε τρία συγκεκριμένα σημεία:

– Στο σπίτι, όπου συνιστώ συναισθηματική ανακωχή ανάμεσα σε γονείς, αδέλφια, θείους και θείες, γιαγιάδες και παππούδες

– Στον εξεταστικό χώρο

– Στην ψυχική κατάσταση των παιδιών μετά από κάθε μέρα εξετάσεων, με άλλα λόγια στην προετοιμασία των παιδιών μας να συνεχίσουν στα επόμενα μαθήματα με αισιοδοξία οποιαδήποτε και αν ήταν η επίδοσή τους στο μάθημα στο οποίο εξετάσθηκαν μέχρι στιγμής.

Ας δούμε παρακάτω πιο αναλυτικά αυτήν την πρακτική «συνταγή επιτυχίας»

Παιδιά:

1) συνεχίστε τη μελέτη κάνοντας ένα συνδυασμό εντατικής σπουδής και λίγης ψυχαγωγίας. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει τεράστιες δυνατότητες, ωστόσο οι συναισθηματικές και ψυχοκοινωνικές μας ανάγκες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην υπόθεση της επιτυχίας. Ακόμη και το καλύτερο μυαλό, ο πιο δυνατός μαθητής ή μαθήτρια, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα θα κουραστεί και τότε είναι απαραίτητο να σταματήσει τη μελέτη και να επιδιώξει ένα ευχάριστο διάλειμμα.

2) Συχνά, πιο συχνά απ’ ό,τι πολλοί νομίζουν υπερβολική μελέτη και επανάληψη, όπως και κάθε άλλου είδους υπερβολή, δεν βοηθάει! Αφού έχετε διαβάσει όλο το χρόνο, λίγο πριν τις εξετάσεις, αν μου επιτρέπεται η έκφραση που πολλοί φοιτητές και φοιτήτριές μου χρησιμοποιούν, «ρίξτε το λίγο έξω…»

3) Μην προσπαθήσετε να «ελέγξετε» τις γνώσεις σας λίγα λεπτά της ώρας πριν την είσοδό σας στον εξεταστικό χώρο. Μέσα στην ένταση της ψυχολογικής σας διέγερσης είναι πολύ πιθανό να σας φανούν όλα άγνωστα, με αποτέλεσμα να αγχωθείτε και να πανικοβληθείτε. Μην αφήσετε να σας συμβεί κάτι τέτοιο.

4) Μέσα στον εξεταστικό χώρο φροντίστε να εξοικειωθεί τε με πρόσωπα και πράγματα και πάρτε μαζί σας ένα μπουκάλι νερό για δροσιά αλλά και για παρηγοριά. Διώξτε το άγχος και την ξηροστομία πίνοντας μια γουλιά νερό.

5) Όταν σας δοθούν τα θέματα ξεκινήστε με αυτό που ξέρετε καλύτερα. Μην κολλήσετε στο άγνωστο ή δύσκολο για εσάς θέμα. Απαντώντας το εύκολο που κατέχετε καλά, δημιουργείτε στον εαυτό σας την θετική ψυχολογικά αίσθηση ότι ξεκινήσατε καλά, και στη συνέχεια, με ανεβασμένο το ηθικό σας, καταπιαστείτε με το ή τα δύσκολα θέματα, πηγαίνοντας και πάλι προοδευτικά από τα δύσκολα στα πιο δύσκολα.

6) Είναι πιθανό, για μερικά δευτερόλεπτα να σας φανούν όλα τα θέματα άγνωστα και δύσκολα, με αποτέλεσμα να αγχωθείτε…Εάν συμβεί αυτό, χαλαρώστε για μερικά λεπτά, διαβάστε ξανά τα θέματα και ίσως ξαφνιαστείτε με τη συνειδητοποίηση ότι τελικά δεν σας είναι τόσο άγνωστα…

7) Άσχετα με το πώς γράψατε σε ένα συγκεκριμένο μάθημα, συνεχίστε τις προσπάθειές σας χωρίς ηττοπάθεια στα υπόλοιπα μαθήματα. Σίγουρα, κάθε μάθημα μετρά, αλλά εκείνο που τελικά μετράει περισσότερο είναι η δυνατότητα να χειρισθείτε κάθε μάθημα σαν ξεχωριστή οντότητα. Δεν είναι λίγα τα παιδιά, που έγραψαν χαμηλά στο πρώτο μάθημα και στη συνέχεια πήγαν πολύ καλά στα υπόλοιπα, χωρίς άγχος και ηττοπάθεια, με αποτέλεσμα να περάσουν σε κάποια από τις αρχικές τους επιλογές.

Γονείς και Συγγενείς:

Σκύψτε όλοι μαζί πάνω από το παιδί σας με φροντίδα και τρυφερότητα και δώστε να καταλάβει ότι όχι μόνο δεν αγωνίζεται μόνο του, αλλά και ότι η δικιά σας αγάπη δεν εξαρτάται ούτε και κινδυνεύει από μια πιθανή αποτυχία του. Μην αφήσετε το παιδί σας να πιστέψει ότι άλλα λένε τα χείλη σας και αλλά η καρδιά σας, αλλά ότι πραγματικά εννοείται ό,τι του λέτε για να αποφευχθούν οποιεσδήποτε ανεπιθύμητες τραγικές εξελίξεις.

Ψυχολογικά, όταν ένα παιδί αποτυγχάνει βιώνει διπλά την αίσθηση της αποτυχίας- πρώτον γιατί με την αποτυχία μειώθηκε το «εγώ» του απέναντι σε συμμαθητές και συμμαθήτριες, και δεύτερον γιατί αποτυγχάνοντας «πρόδωσε» τους γονείς του καθώς δεν στάθηκε άξιο για τους κόπους και τους μόχθους, για τα έξοδα και την αγωνία τους!..

Παιδιά οπλισθείτε με ψυχραιμία και χιούμορ και εσείς γονείς και συγγενείς, Κουράγιο.

Κλείνω ευχόμενος από βάθος καρδιάς καλή επιτυχία!…

----------------------------------------------------------------------------

*Ο Γιώργος Πιπερόπουλος είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας Ψυχολογίας, Επίτιμος Καθηγητής στο Βρετανικό Πανεπιστήμιο Durham, Συνταξιούχος Καθηγητής και πρώην Πρόεδρος του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας