Χθες ήταν γιορτή του των ερωτευμένων, του Αγ. Βαλεντίνου. Ας μας προβληματίσει η αγάπη που είχε ο Ορφέας για την αγαπημένη του. Για χάρη της κατέβηκε στον Κάτω κόσμο, αλλά δεν κατάφεραν να γυρίσουν μαζί, γιατί δεν τήρησε τον μοναδικό όρο, που του είχε βάλει ο Πλούτωνας.
Η μυθική ερωτική ιστορία του Ορφέα και της Ευρυδίκης, είναι πολύ γνωστή μέχρι και σήμερα, ενώ έχει εμπνεύσει την τέχνη, τη μουσική και το θέατρο. Ήταν ένας προικισμένος μουσικός που μαθήτευσε κοντά στο θεό Απόλλωνα και ήξερε να παίζει τόσο όμορφες μελωδίες με τη λύρα του, όπου μάγευε ακόμα τα άγρια ζώα του δάσους.
Συμμετείχε στην Αργοναυτική εκστρατεία, όπου βοήθησε τον Ιάσονα να αντιμετωπίσει τις Σειρήνες. Μετά την εκστρατεία επέστρεψε στην πατρίδα του, τα Λείβηθρα. Κάνοντας μία βόλτα στο πλατανόδασος των Λειβήθρων (όπως συνήθιζε) συνάντησε τη νύμφη Ευρυδίκη, την οποία ερωτεύθηκε παράφορα και την παντρεύτηκε.
Το ζευγάρι ζούσε ευτυχισμένα στην πατρίδα του Ορφέα, τα Λείβηθρα. Εκεί, ζούσαν και τραγουδούσαν οι εννέα Λειβηθρίδες μούσες, ο καρπός εννέα ημερών του Δία και της Χρυσόπεπλης Μνημοσύνης. Τα Λείβηθρα, είναι η πατρίδα του Ορφέα, όπου γεννήθηκε, έζησε, σκοτώθηκε και τάφηκε, ο πρώτος μεγάλος ποιητής τραγουδιστής, ο πρώτος μεγάλος θνητός μουσικός.
Ο Ορφέας, ήταν γιος του βασιλιά ποταμού Οίαγρου και της μούσας Καλλιόπης. Παντρεύτηκε τη νύμφη Ευρυδίκη. Μια μέρα είδε την Ευρυδίκη ο Αρισταίος και θέλησε να την αρπάξει. Η Ευρυδίκη για να αποφύγει τον Αρισταίο, έτρεχε μέσα στο δασωμένο πλατανόδασος των Λειβήθρων. Κάποια στιγμή μπλέχτηκαν τα μαλλιά της σ’ ένα θάμνο και έπεσε κάτω. Βγήκε μια έχιδνα (οχιά) φαρμακερή, τη δάγκωσε και η αγαπημένη του Ορφέα πέθανε.
Ο Ορφέας, μη μπορώντας να αντέξει τον αιώνιο χωρισμό, πήγε στο αραχνιασμένο βασίλειο των νεκρών. Με το τραγούδι του, παρακάλεσε να του δώσουν πίσω την αγαπημένη του. Οι ανελέητοι θεοί του Κάτω κόσμου, για πρώτη φορά δάκρυσαν και είπε ο Πλούτωνας στον Ορφέα, να πάρει την Ευρυδίκη, με έναν όρο όμως: ώσπου να βγει στο φως του ηλίου, να μη γυρίσει να τη δει. Μπροστά ο Ορφέας με τη λύρα, πίσω του η Ευρυδίκη, πορεύθηκαν προς το φως. Όμως η λαχτάρα του Ορφέα ήταν τόση, που δεν άντεξε. Γύρισε, την είδε και την έχασε για πάντα.
Ο Ορφέας, γύρισε στο φως μόνος. Μάζευε γύρω του τους άντρες των Λειβήθρων και τους μιλούσε για αγνότητα. Ο Ορφέας, ο χρυσολύρης τραγουδιστής που μάγευε την πλάση έγινε ο ευρετής των οργιαστικών μυστηρίων του Βάκχου, έγινε ο εισηγητής των κρυφών οργιαστικών τελετών του θεού Διόνυσου.
Οι τελετές αυτές, γινόντουσαν σε τακτές μέρες, έπαιρναν μέρος μόνο άνδρες, όπου άφηναν τα όπλα τους έξω από το κτίριο. Πρόκειται για το πρώτο “τελεστήριο” των μυστηρίων του Ορφέα, το οποίο και βρισκόταν στην πατρίδα του, τα Λείβηθρα.
Μετά τον θάνατό του, δόθηκε ένας χρησμός που ζητούσε να βρεθεί το σώμα του και να ταφεί στην γενέτειρά του. Έτσι και έγινε, τάφηκε στα Λείβηθρα. Ο τάφος του, που ήταν αρχικά ένα απλό ηρώο, μετατράπηκε σιγά-σιγά σε ιερό, όπου λατρεύτηκε με θυσίες, όπως οι θεοί. Εδώ βρισκόταν και το κυπαρισσένιο του άγαλμα, το ξόανο. Το ιερό αυτό με τον τάφο του Ορφέα ήταν για τις γυναίκες “παντελώς άβατον”.
Ο Μ. Αλέξανδρος πριν ξεκινήσει την εκστρατεία του στην Ανατολή, παρέμεινε στο Δίον για εννέα ημέρες, όπου διοργάνωσε τους αγώνες, τα “Ολύμπια έν Δίω” όσες ήταν και οι μούσες. Κατά την παραμονή του στο Δίον, το ξύλινο άγαλμα του Ορφέα, που βρισκόταν στα Λείβηθρα, άρχισε να ιδρώνει … “ἱδρῶτα πολύν …. ἀφῆκε…” ενώ αυτό το σημάδι, ο μάντης Αρίστανδρος το ερμήνευσε αισιόδοξα και σωστά. Ότι δηλαδή, θα έπρεπε να ιδρώσουν πολύ, οι άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων, οι οποίοι θα ακολουθούσαν την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου, ώστε να καταφέρουν να υμνήσουν αντάξια τα κατορθώματα, που θα ακολουθούσαν μετά την εκστρατεία του Μακεδόνα στρατηλάτη.
Τέλος, σύμφωνα με τον μύθο, πολλές νύμφες προσπάθησαν να γοητεύσουν τον Ορφέα. Αλλά αυτός δεν θέλησε ποτέ καμιά άλλη, εκτός από την Ευρυδίκη. Τη γυναίκα που έχασε, επειδή δεν μπόρεσε να ελέγξει …. την αδυναμία του.
ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Φιλόλογος - αρχαιολόγος
