- Πραγματολογική Διαταραχή
Η γλώσσα έχει τρείς διαστάσεις, τη
μορφή , το περιεχόμενο και τη χρήση, οι οποίες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Η
μορφή αποτελεί τα δομικά στοιχεία του γλωσσικού συστήματος (φωνολογία,
μορφολογία, σύνταξη). Το περιεχόμενο αφορά τη σημασιολογία, δηλαδή τη γνώση
λέξεων (ονόματα, αντικείμενα, ενέργειες) και τον τρόπο που αυτές αλληλεπιδρούν
μεταξύ τους. Η χρήση αφορά την πραγματολογία, δηλαδή τη χρήση της γλώσσας σε
κοινωνικό πλαίσιο. Οι δυσκολίες σε αυτές τις τρείς διαστάσεις της γλώσσας
αλληλοεπηρεάζονται, ωστόσο ο βαθμός δυσκολίας διαφέρει και αλλάζουν μορφή
ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.
Τι είναι οι εξελικτικές
γλωσσικές διαταραχές;
Η εξελικτική γλωσσική διαταραχή
είναι η δυσκολία στη χρήση του γλωσσικού συστήματος είτε στο σύνολό του είτε σε
κάποιο/ κάποια από τα επιμέρους στοιχεία που το αποτελούν (μορφή, περιεχόμενο,
χρήση) χωρίς εμφανή οργανικά αίτια, αισθητηριακά ελλείμματα, νοητική
ανεπάρκεια.
Είδη εξελικτικών
γλωσσικών διαταραχών:
·
Σημασιολογική
διαταραχή
·
Πραγματολογική
διαταραχή
·
Μορφολογική
διαταραχή
·
Διαταραχή
της σύνταξης
·
Φωνολογική
διαταραχή
Πραγματολογία
Τι είναι η
πραγματολογία;
Πραγματολογία είναι η ικανότητα να
οργανώνουμε σωστά το μήνυμα που θέλουμε να μεταδώσουμε στον συνομιλητή μας και
η αντίληψη της επικοινωνιακής πρόθεσης των άλλων.
Η πραγματολογία περιλαμβάνει τρεις
κύριες δεξιότητες που αφορούν στην επικοινωνία. Τη χρήση της γλώσσας για
διαφορετικό σκοπό (χαιρετισμός, ενημέρωση, απαίτηση, υπόσχεση, παράκληση).
Τη διαφοροποίηση της γλώσσας σύμφωνα με
τις ανάγκες του ακροατή ή της κατάστασης (η διαφοροποίηση της ομιλίας σε ένα
μωρό από έναν ενήλικα, η παράθεση πληροφοριών σε έναν άγνωστο ακροατή, η
διαφοροποίηση της ομιλίας σε μια τάξη από μια παιδική χαρά). Την τήρηση κανόνων
στις συνομιλίες και την εξιστόρηση ιστοριών (η τήρηση της σειράς στη συνομιλία,
η πρόταση θεμάτων κατά τη συνομιλία, η παραμονή εντός θέματος, η παράφραση όταν
κάποιο θέμα δεν έχει κατανοηθεί καλά, ο τρόπος που θα πρέπει να
χρησιμοποιούνται λεκτικά και μη λεκτικά σήματα, η απόσταση που θα πρέπει να τηρείται
σε κάποιον όταν μιλάει, ο τρόπος που θα πρέπει να χρησιμοποιούνται οι εκφράσεις
προσώπου και η επαφή με τα μάτια).
Ανάπτυξη πραγματολογίας
ανά ηλικία
|
Ηλικία
|
Πραγματολογία
|
|
12-18
μηνών
|
Συνδυασμοί
χειρονομιών και εκφράσεων προσώπου
|
|
19-24
μηνών
|
Ζητά
βοήθεια, ρωτάει,, διεκδικεί και απαιτεί, δηλώνει ιδιοκτησία.
|
|
2-3 ετών
|
Κάνει σύντομο
διάλογο, παρέχει βασικά στοιχεία, αρχίζει να περιγράφει τα συναισθήματά του
και κάνει σωστή χρήση των λέξεων που γνωρίζει.
|
|
3-4 ετών
|
Κάνει
αστεία διευρύνει το διάλογο, παρέχει περισσότερες πληροφορίες για να γίνει
κατανοητό κάνει εναλλαγή σειράς.
|
|
4-5 ετών
|
Προσαρμόζει
τη γλώσσα βάση αναγκών του συνομιλητή, εισάγει θέμα συζήτησης (αλλά δεν το
διατηρεί εύκολα), αιτιολογεί.
|
|
5-6 ετών
|
Αφηγείται
εκτενώς, κατανοεί το χιούμορ αιτιολογεί καταστάσεις, επιδοκιμάζει υπόσχεται.
|
Πραγματολογικές
δυσκολίες:
·
Μειωμένη
επικοινωνιακή πρόθεση
·
Δυσκολία
χειρισμού συζήτησης
·
Δυσκολία
αντίληψης της κατάστασης του συνομιλητή
·
Μειωμένη
κατανόηση μη λεκτικών στοιχείων (τόνος φωνής,, βλεμματική επαφή, εκφράσεις
προσώπου, απόσταση από συνομιλητή)
·
Δυσκολία
στην αφήγηση και την περιγραφή
·
Δυσκολία
ή έλλειψη σχολιασμού
·
Δυσκολία
αντίληψης μεταφορικού λόγου
·
Εμμονή
με συγκεκριμένο θέμα συζήτησης
·
Δυσκολία
στην αναμονή
·
Δυσκολία
στην εναλλαγή σειράς
·
Δυσκολία
τήρησης κανόνων ομαδικών παιχνιδιών
·
Δυσκολία
στην εξαγωγή συμπερασμάτων και στην αιτιολόγηση καταστάσεων
·
Χρήση
στερεοτυπικών εκφράσεων
Πραγματολογία και άλλες
διαταραχές
Η πραγματολογική διαταραχή μπορεί να
συνυπάρχει και με άλλες διαταραχές ,όπως: Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές,
Σύνδρομο Asperger, Εξελικτικές Γλωσσικές Διαταραχές.
Πίνακας εβδομαδιαίων δραστηριοτήτων για
ανάπτυξη πραγματολογίας
