Διεξαγωγή δράσης με
τίτλο «Το Πείραμα του Ερατοσθένη» στα σχολεία ανά την Ελλάδα
Τα ΕΚΦΕ (Εργαστηριακά Κέντρα Φυσικών Επιστημών) Κατερίνης,
Ηρακλείου, Σερρών, Σπάρτης και Μυτιλήνης, με την υποστήριξη του Υπουργείου
Παιδείας, συνδιοργανώνουν, με αφορμή την Εαρινή Ισημερία, δράση με τίτλο «Το
Πείραμα του Ερατοσθένη», τη Δευτέρα 21 Μαρτίου 2016. Στην Εαρινή Ισημερία
(Κυριακή 20 Μαρτίου 2016) ο ήλιος βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον Ισημερινό της
Γης, με αποτέλεσμα η νύχτα και η μέρα να έχουν ίση διάρκεια σε οποιοδήποτε
σημείο της γήινης επιφάνειας. Τη μέρα αυτή είναι μια καλή ευκαιρία να
επαναλάβουμε το πείραμα του Ερατοσθένη, επειδή γνωρίζουμε τον τόπο όπου ο Ήλιος
ρίχνει τις ακτίνες του κατακόρυφα, και μπορούμε εύκολα να βρούμε την απόστασή
μας από αυτόν (Ισημερινός) με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας.
Στη δράση συμμετέχουν ομάδες μαθητών από 300 σχολεία ανά την
Ελλάδα (Χάρτης).
Το Πείραμα του Ερατοσθένη για τον υπολογισμό της ακτίνας της
Γης συγκαταλέγεται μεταξύ των 10 πιο όμορφων επιστημονικών πειραμάτων στην
ιστορία της Φυσικής.
Ο Ερατοσθένης (3ος π.Χ. αιώνας) ήταν Διευθυντής της μεγάλης
Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, όπου σε έναν πάπυρο διάβασε ότι το μεσημέρι της
21ης Ιουνίου (θερινό ηλιοστάσιο), στα νότια όρια της πόλης Συήνη (Ασσουάν), οι
κατακόρυφοι στύλοι δε ρίχνουν καθόλου σκιά και ο Ήλιος καθρεφτίζεται ακριβώς
στον πυθμένα ενός πηγαδιού. Ο Ερατοσθένης διερωτήθηκε εάν συμβαίνει το ίδιο
ταυτόχρονα και σε μια άλλη πόλη πχ. στην Αλεξάνδρεια. Όμως στην Αλεξάνδρεια,
κατά την ίδια μέρα και ώρα, οι κατακόρυφοι στύλοι έριχναν σκιά. Αν η Γη ήταν
επίπεδη, οι κατακόρυφοι στύλοι στις δυο πόλεις θα ήταν παράλληλοι και θα έπρεπε
και οι δυο να ρίχνουν σκιά. Έτσι, ο Ερατοσθένης υποστήριξε ότι η επιφάνεια της
Γης δεν είναι επίπεδη, αλλά σφαιρική και προσδιόρισε την ακτίνα και το μήκος
της περιφέρειας της Γης από το μήκος της σκιάς και την απόσταση των δύο πόλεων,
η οποία ήταν γνωστή από αφηγήσεις βηματιστών. Η περιφέρεια της Γης υπολογίστηκε
ίση με 40.000 Km .
Αυτή είναι η σωστή απάντηση, και το γεγονός ότι ο Ερατοσθένης την έδωσε
χρησιμοποιώντας τόσο απλά εργαλεία, είναι που την κάνει τόσο εντυπωσιακή.
Στο πλαίσιο της δράσης αυτής η εκδήλωση περιλαμβάνει
τηλεδιάσκεψη σχολείων που βρίσκονται στον ίδιο μεσημβρινό (έχουν ίδιο
γεωγραφικό μήκος). Τα σχολεία θα ανταλλάξουν πληροφορίες με στόχο τον
υπολογισμό της ακτίνας της γης, αρκεί να υπάρχει σχετική ηλιοφάνεια.
Για περισσότερες πληροφορίες για τη δράση «Το Πείραμα του
Ερατοσθένη» επισκεφτείτε την ιστοσελίδα
http://ekfepierias.blogspot.gr/
Ο υπεύθυνος του ΕΚΦΕ Κατερίνης
Ιωάννου Νικόλαος
