Η δυσλεξία είναι μορφή μαθησιακής δυσκολίας, κατά την οποία το άτομο, μικρής ή μεγάλης ηλικίας, παρουσιάζει δυσκολίες στην ανάλυση των λέξεων σε ακουστικές μονάδες συλλαβικής βάσης και στη σύνθεση συλλαβικών ακουστικών μονάδων σε λεκτικά σύνολα με εννοιακό περιεχόμενο. Όπως έγινε γνωστό, η δυσλεξία συναντάται στο 10%-15% των παιδιών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (αγόρια - κορίτσια = 4:1). Επίσης, ένα στα τρία παιδιά έχει διαταραχές στο γραπτό και τον προφορικό λόγο.
Στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή ιδρύθηκε το πρόγραμμα "Arcadia" με στόχο την παροχή βοήθειας σε μαθητές που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες και αποτελεί, ακόμα και σήμερα, ένα από τα λίγα προγράμματα που εφαρμόζονται στην Ελλάδα για αυτό το σκοπό. Τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει στην ανάπτυξη και την εφαρμογή του προγράμματος έχουν επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό χάρη στην αμέριστη συμπαράσταση του Androus Foundation και άλλων υποστηρικτών της Σχολής – όπως το Ίδρυμα Σαμούρκα και το Demos Foundation – οι οποίοι έχουν δωρίσει μεγάλα ποσά για τη δημιουργία, τον εξοπλισμό και την κάλυψη δαπανών του προγράμματος.
Το 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο τίμησε με την παρουσία της η Tatiana V. Akhutina, η οποία είναι καθηγήτρια Νευροψυχολογίας στο εργαστήριο Νευροψυχολογίας του κρατικού πανεπιστημίου της Μόσχας «Λομονόσοφ». Εκ μέρους της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, ο μαθηματικός Μιχάλης Γιαννόπουλος και οι φιλόλογοι Μαρία Ράπτη και Ελένη Χειμάρα του Γενικού και Επαγγελματικού Λυκείου, σε συνεργασία με την επιβλέπουσα Κατερίνα Σταματίκα, πραγματοποίησαν εισήγηση με αντικείμενο την εφαρμογή της συνδιδασκαλίας στο δευτεροβάθμιο πρόγραμμα της Σχολής, κατά τα τέσσερα τελευταία ακαδημαϊκά έτη. Αποσαφήνισαν τον όρο συνδιδασκαλία και τις βασικές παραμέτρους σύμφωνα με τις οποίες αυτή εφαρμόζεται στην τάξη. Πραγματοποίησαν μια σύντομη περιγραφή των μοντέλων που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια στη Σχολή αλλά και των μέσων που χρησιμοποιούνται για να υλοποιηθούν. Στη συνέχεια παρουσίασαν τρία εφαρμοσμένα, ενδεικτικά παραδείγματα συνδιδασκαλίας, καθώς και λεπτομέρειες για το πώς λειτούργησαν στην πράξη. Τέλος, επιχείρησαν έναν σύντομο απολογισμό αποτελεσμάτων. Εκτιμήθηκαν τα οφέλη της μεθόδου, τόσο σε επίπεδο προσοχής και επίδοσης, όσο και σε θέματα προσωπικής ανάπτυξης των μαθητών και παρουσιάστηκαν τα κριτήρια με βάση τα οποία αξιολογείται η αποτελεσματικότητα της μεθόδου.
Στην εισήγησή του ο εκπαιδευτικός ψυχολόγος δρ. Τιμόθεος Παπαδόπουλος αναφέρθηκε στις αναγνωστικές δυσκολίες και τα προβλήματα προσοχής στην τάξη και επικεντρώθηκε στη σημασία των γνωστικών και γλωσσικών προτύπων επεξεργασίας που μπορούν να βοηθήσουν στη διάκριση των διάφορων περιπτώσεων με μαθησιακές δυσκολίες. Ο «δεσμός μητέρας-βρέφους» ήταν το θέμα της εισήγησης του ψυχολόγου Κώστα Δημάτη. Τον χαρακτήρισε «ως ένα ευεργετικό πλαίσιο που ωθεί προς τη βέλτιστη ανάπτυξη, όταν το βρέφος διαμορφώνει μία αίσθηση ψυχολογικής ασφάλειας. Αλλά και ως ένα πλαίσιο που δυσχεραίνει και αποδιοργανώνει, όταν απειλείται η αίσθηση ασφάλειας στο δεσμό και εκδηλώνεται τραύμα στη σχέση του βρέφους με το πρόσωπο φροντίδας». Στην πολυπλοκότητα των παραγόντων που μπλέκονται στην ανάπτυξη των επιτελικών λειτουργιών και οι οποίοι είναι εμφανείς στους επαγγελματίες ψυχικής υγείας που εργάζονται με παιδιά και εφήβους για θέματα που σχετίζονται με όλο το φάσμα της ανάπτυξης και της ψυχικής υγείας, αναφέρθηκε η διευθύντρια του Ε.Σ.Υ. υπεύθυνη του ιατροπαιδαγωγικού κέντρου Γ.Ν. «Παπανικολάου», Λίλιαν Αθανασοπούλου.
Την Κυριακή, οι εργασίες του συνεδρίου ξεκίνησαν με την εισήγηση καθηγήτριας Ειδικής Αγωγής του ΑΠΘ, Σουζάνα Παντελιάδου, η οποία παρουσίασε συγκεκριμένα παραδείγματα ατομικής και ομαδικής υποστηρικτικής παρέμβασης, στο πλαίσιο ενός γενικότερου προβληματισμού για την διδασκαλία των επιτελικών δεξιοτήτων. «Στη σύγχρονη και απαιτητική πραγματικότητα, είναι σημαντικό ο χώρος των μαθησιακών δυσκολιών να αξιοποιήσει κριτικά τη γνώση για τις επιτελικές λειτουργίες και να επιλέξει μόνο ό,τι συνδυάζει σαφή ερευνητική τεκμηρίωση και δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής», τόνισε. «Η σχέση του κινητικού συντονισμού με τις εκτελεστικές λειτουργίες και οι προεκτάσεις της στη σχολική επιτυχία αποτελούν ένα φλέγον επιστημονικό ζήτημα», τόνισαν στην εισήγησή τους η φυσικοθεραπεύτρια Χριστίνα Καλαϊτζή και η ειδική παιδαγωγός Ζωή Θεοδωρίδου. Επικέντρωσαν την ομιλία τους στην αφύπνιση και την εξοικείωση των εκπαιδευτικών, γονέων και λοιπών συμμετεχόντων με τις Διαταραχές του Κινητικού Συντονισμού. Μια τέτοια γνώση –όπως είπαν- θα συμβάλει στη βαθύτερη κατανόηση των εκτελεστικών λειτουργιών και των δυσκολιών τους αλλά και θα ανοίξει νέους δρόμους για την ανάπτυξή τους. Στον ρόλο των συναισθημάτων στις εκτελεστικές λειτουργίες στη σχολική τάξη, αναφέρθηκε ο σχολικός σύμβουλος Ιωάννης Τρικκαλιώτης. Παρουσίασε έρευνα όπου παιδιά σχολικής ηλικίας εμπλέκονται σε συνθήκη αντιλαμβανόμενης συναισθηματικής μεταβολής (ματαίωση), η οποία προκαλείται από την εκπαιδευτική διαδικασία και συναισθηματικά ουδέτερη, λίγο πριν την εκτέλεση έργου ανασταλτικού ελέγχου. Στην Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ), η οποία είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που τα τελευταία χρόνια επηρεάζει την καθημερινή διδακτική πρακτική στα ελληνικά σχολεία, αναφέρθηε ο σχολικός σύμβουλος Γιώργος Μπότσας. Όπως είπε, τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ, ο αριθμός των οποίων υπολογίζεται από 5% έως 12%, παρουσιάζουν δυσκολίες στην προσοχή και κάποιες φορές αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας. «Η βιβλιογραφία αναγνωρίζει τρεις βασικούς υποτύπους: έναν κυρίως απρόσεκτο, έναν κυρίως υπερκινητικό και τέλος έναν μεικτό», τόνισε.
Μετά την ολοκλήρωση των εισηγήσεων πραγματοποιήθηκαν τα παρακάτω εργαστήρια:
1. «Το σχολείο της προσοχής: μέθοδος ανάπτυξης και αποκατάστασης επιτελικών λειτουργικών για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας», Θανάσης Κουτσοκλένης
2. «Αναγνωστικές δυσκολίες και προβλήματα προσοχής στην τάξη: θέματα διαφορικής διάγνωσης», Τιμόθεος Παπαδόπουλος
3. «Εργαστήριο εκπαιδευτικής παρέμβασης», Γιώργος Μπότσας – Ιωάννης Τρικκαλιώτης
4. «Βελτιώνοντας τις εκτελεστικές λειτουργίες μέσα από τη στάση και την κίνηση», Ζωή Θεοδωρίδου – Χριστίνα Καλαϊτζή
