Με την ευκαιρία της μνήμης του Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου, είναι ωφέλιμο να θυμηθούμε μερικά βασικά σημεία από τις διδαχές του. Θα ανθολογήσουμε παρακάτω μερικά από τα εύοσμα άνθη των λόγων του που αφορούν βασικά θέματα της πνευματικής ζωής.
Ταπείνωση – Μετάνοια – Αγάπη
Ο όσιος ξεκίνησε σωστά την χριστιανική – πνευματική ζωή, βάζοντας θεμέλιο την ταπείνωση. Με ταπεινοφροσύνη, υπακοή, αλλά και αδιάλειπτη προσευχή και επίμονη προσπάθεια καθαίρεται, φτάνει στην κάθαρση των παθών και την απόκτηση της Θείας Χάριτος. Έτσι, αξιώθηκε να έχει θείες εμπειρίες και Θεοφάνειες. Σε ηλικία δεκαπέντε ετών, στο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας, στην Κόνιτσα, αξιώνεται να δει τον Χριστό. Πολλές φορές είδε την Παναγία και συνομίλησε με Αγίους.
Είχε γίνει δοχείο του Αγίου Πνεύματος και ελάλει τον λόγον του Θεού. Δεν άρχιζε να μιλάει από μόνος του, καθόταν σιωπηλός με σκυμμένο το κεφάλι περιμένοντας την κατάλληλη ερώτηση.
Επίσης, η πραγματική ταπείνωση οδηγεί στην βαθιά μετάνοια, δίδασκε. Ο Θεός, έλεγε, είναι πολύ κοντά μας αλλά και πολύ ψηλά. Για να «κάμψει» κανείς τον Θεό, ώστε να κατεβεί να μείνει μαζί του πρέπει να ταπεινωθεί και να μετανοήσει. Ο αμαρτωλός όταν μετανοήσει ειλικρινά και εξομολογηθεί τις αμαρτίες του συγχωρείται από τον Θεό, αισθάνεται θεία παρηγοριά και πνευματική αγαλλίαση. Έλεγε, «σήμερα το πιο απαραίτητο είναι να βρουν οι άνθρωποι έναν πνευματικό να εξομολογούνται, να του έχουν εμπιστοσύνη και να τον συμβουλεύονται. Έτσι μόνον μπορούν να ζήσουν ορθόδοξη πνευματική ζωή και να είναι σίγουροι ότι βρίσκονται στον σωστό δρόμο».
Έχουν απομακρυνθεί οι άνθρωποι, έλεγε, από το μυστήριο της εξομολογήσεως, γι’ αυτό και πνίγονται από τους λογισμούς και τα πάθη και ανάπαυση δεν βρίσκουν.
Προσοχή στην πνευματική ζωή
Πρέπει να προσέχουμε οι χριστιανοί, έλεγε, να κάνουμε σωστά τον αγώνα μας, γιατί υπάρχει κίνδυνος να τα χάσουμε όλα. Να, ήρθε εδώ κάποιος για να με δει και δεν με βρήκε. Μαζί του είχε ένα κουτί γλυκά σοκολατένια, τα άφησε και έγραψε σχετικά. Τα άφησε, όμως, μέσα στον ήλιο, δίπλα υπήρχε δέντρο, δεν σκέφτηκε να τα βάλει στην σκιά και όταν τα βρήκα ήταν για πέταμα. Αυτός έμεινε με την εντύπωση ότι με ευχαρίστησε, έτσι μπορεί να πάθουμε και εμείς αν δεν ζούμε και δεν αγωνιζόμαστε όπως θέλει ο Θεός∙ θα πάμε ένα κουτί που θα είναι για πέταμα.
Έμπνευση καλής ανησυχίας
Στόχο στην επικοινωνία του με τους ανθρώπους είχε να τους εμπνεύσει την καλή ανησυχία. Άμα μπει μέσα μας η καλή ανησυχία, έλεγε, και ξεπαγώσουν τα λάδια και πάρει μπρος η μηχανή τότε μοναδικό σκοπό θα έχουμε την Βασιλεία των Ουρανών. Αυτή η καλή ανησυχία θα μεταφέρει την ψυχή μας στον πνευματικό χώρο όπου θα βρει άφθονο οξυγόνο, θα ζωντανέψει και θα πετάξει ψηλά. Η καλή ανησυχία δεν φέρνει άγχος και στενοχώρια, αλλά θεϊκή γλυκιά παρηγοριά.
Αγώνας με φιλότιμο και θυσία
Ένας ακόμα στόχος της επικοινωνίας του με τους ανθρώπους ήταν να τους κεντρίσει το φιλότιμο. Ειδικά τους νέους προσπαθούσε να τους καλλιεργήσει το φιλότιμο, την λεβεντιά, τον φόβο του Θεού. Οι νέοι, έλεγε, ενώ έχουν ιδανικά, δεν έχουν πρότυπα. «Να είστε λεβέντες, να αγωνίζεστε και να μην φοβάστε τίποτε».
Η πίστη μας, έλεγε ο Όσιος, πρέπει να έχει φιλότιμο. Όσο αγωνίζεται κανείς φιλότιμα τόσο αυξάνει η πίστη, αυξάνει και η αγάπη. Σήμερα η ζωή μας έγινε άχαρη και δύσκολη, γιατί λιγόστεψε ο ηρωισμός, έλειψε το φιλότιμο και η θυσία. Το φιλότιμο είναι δώρο Θεού: «οι Έλληνες έχουν ένα δώρο από τον Θεό, το φιλότιμο και την λεβεντιά, όλα τα πανηγυρίζουν. Οι άλλοι λαοί ούτε στα λεξικά τους δεν έχουν αυτές τις λέξεις».
Αγάπη αρχοντική – Θυσία για όλους
Είχε αγάπη αρχοντική ο Όσιος, που ξεχείλιζε από την αρχοντική του καρδιά. «Όσο κουρασμένος και να ήταν γινόταν θυσία για όλους, αδιαφορούσε για τον εαυτό του, για την ανάπαυσή του, για την υγεία του. Έλεγε, έρχονται οι άνθρωποι και μου λένε τα βάσανά τους και το στόμα μου γεμίζει μία πίκρα, δηλητήριο … Όταν ο άλλος πάσχει πραγματικά, θέλω ακόμη και να πεθάνω για να τον βοηθήσω». Περνούσε την κάθε ημέρα ακούγοντας και συμβουλεύοντας τους ανθρώπους με πολλή υπομονή. Η χάρις του Θεού τον ενίσχυε και τον καθοδηγούσε στην δύσκολη αυτή διακονία. Ακόμα και τα τελευταία χρόνια που ήταν άρρωστος με καρκίνο, έβλεπε κάθε μέρα το λιγότερο εκατό άτομα.
Ο Όσιος φωτεινό παράδειγμα για όλους
Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια ζούσε την αγάπη του Θεού ο Όσιος Γέροντας και έγινε κανόνας πίστεως και ζωής και φωτεινό παράδειγμα για όλους τους χριστιανούς. Στο πρόσωπό του βρήκε εφαρμογή αυτό που λέγει ο Όσιος Ιωάννης της Κλίμακος, «φως των μοναχών είναι οι άγγελοι, και φως όλων των ανθρώπων η ζωή των μοναχών». Από μικρό παιδί είχε στόχο τον ουρανό. Σ’ αυτό τον στόχο ήταν στραμμένος με θαυμαστή ακρίβεια σ’ όλη του την ζωή. «Δεν έβαζε νερό στο κρασί, επειδή είχε πάντοτε μπροστά του το θέλημα του Θεού και τις απαιτήσεις της ισάγγελης μοναχικής πολιτείας». Συμβούλευε τους μοναχούς «ο κόσμος πρέπει να μιμείται εμάς τους μοναχούς στην πνευματική εξέλιξη και όχι να μιμούμαστε εμείς τον κόσμο στην κοσμική εξέλιξη». Το καλυβάκι του ήταν απλό και παλαιό … Τον συγκινούσαν τα απλά, τα ασκητικά, τα φτωχικά, ό,τι αρμόζει σε μοναχούς. Ακολούθησε την γνήσια μοναχική παράδοση και αγωνίστηκε με διάκριση, ταπείνωση και εκκλησιαστικό ήθος και φρόνημα.
Το μάθημα των Θρησκευτικών
Εδώ και καιρό βρίσκεται στην επικαιρότητα, με αφορμή τις αλλαγές που προωθεί το Υπουργείο Παιδείας, το μάθημα των Θρησκευτικών και με τις τελευταίες ανακοινώσεις του Υπουργείου μετατρέπεται από ορθόδοξο σε θρησκειολογικό. Έτσι, αλλοιώνεται ο ορθόδοξος χαρακτήρας του και δημιουργείται σύγχυση στους μαθητές. Εξισώνεται με τ’ άλλα θρησκεύματα και δεν θα μπορούν να διακρίνουν οι μαθητές ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο αληθινός Θεός. Ο Άγιος ήθελε τα Θρησκευτικά να έχουν ορθόδοξο χαρακτήρα και προσανατολισμό. Τόνιζε ιδιαίτερα την αξία του μαθήματος: Έλεγε στους δασκάλους να μην απεργούν ποτέ εκτός αν πρόκειται να καταργήσουν το μάθημα των Θρησκευτικών ή να κατεβάσουν τον Σταυρό από την σημαία.
Την ευχή του Οσίου να έχουμε!
Μπούγιας Στέργιος, θεολόγος
