Αυτές οι αναμνήσεις μας γύρισαν πάλι δεκαετίες πίσω, με αφορμή τον ετήσιο χορό του Πολιτιστικού Συλλόγου Αγιοδημητρινών Κατερίνης. Μια εκδήλωση αφιερωμένη στον Απόδημο Ελληνισμό, σε όλους όσους ξενιτεύτηκαν αφήνοντας πίσω την πατρίδα, το χωριό τους, τον τόπο τους.
Πολλά ήταν και τα παιδιά από τον Αϊ Δημήτρη, άντρες και γυναίκες, που αναζήτησαν στα ξένα μια καλύτερη τύχη. Στη Γερμανία και στην Αυστραλία μεγάλωσαν παιδιά και εγγόνια που εξακολουθούν να είναι οι πρεσβευτές των απόδημων Ελλήνων. Αρκετά μικρά παιδιά, νεογέννητα ακόμη, έμειναν στην Ελλάδα να τα φροντίζει η γιαγιά με τον παππού με χίλιες δυο αντιξοότητες. Η σκληρή αλήθεια της ξενιτιάς αποτυπώθηκε στη ζωή οικογενειών που μεγάλωσαν χωριστά ο ένας από τον άλλο.
Τέτοια πρόσωπα ανταμώσαμε στην βραδιά μνήμης και τιμής. Ακούσαμε τα παραδοσιακά τραγούδια, αναβιώσαμε το γαϊτανάκι και τη χάσκα, συγχωρεθήκαμε, γυρίσαμε πίσω, στις ρίζες ενός τόπου που δεν λησμονείται εύκολα. Πήραμε μέσα μας αισιοδοξία από το μεράκι των νέων παιδιών που κρατούν απαράβατα τα ήθη και τα έθιμα μιας ιστορικής περιοχής της Ελλάδας, της Μακεδονίας μας.
Όταν βλέπεις τα ανίψια σου να ηγούνται και να κοσμούν με την παρουσία τους τέτοιους παραδοσιακούς, πολιτιστικούς συλλόγους, είναι αδύνατο να μην γράψεις λίγες γραμμές για να επαινέσεις την όλη προσπάθεια και να τους δώσεις θάρρος για την συνέχεια. Δεν μπορεί να μην συγκινηθείς όταν γίνεσαι μια αγκαλιά με αδέλφια και ξαδέλφια με τα οποία μεγάλωσες μαζί, χωριστά από τους γονείς και σε πολύ δύσκολα χρόνια για όλους.
Μαζί με όλους αυτούς γίναμε μια παρέα για να τιμηθούν αυτοί οι ρομαντικοί νοσταλγοί της παράδοσης και του πολιτισμού του Αγίου Δημητρίου. Μιας παράδοσης, μιας ζωής που φέρνει στη μνήμη όλων αξέχαστες σκηνές από το παρελθόν.
Μια τέτοια σκηνή παραθέτω μέσα από το διήγημα μου «Ο μικρός τραγουδιστής», τιμώντας πρόσωπα και γεγονότα μιας άλλης εποχής που δεν θα σβήσει ποτέ από την μνήμη μου. Είναι αδύνατο να ξεχάσεις τα παιδιά του απόδημου ελληνισμού, αυτά με οποία μεγάλωσες όταν οι γονείς σου ξενιτεύτηκαν σε άλλη πατρίδα.
«Ο παππούς και η γιαγιά ανέλαβαν να μεγαλώσουν εμένα, την αδελφή μου κι άλλα δυο ξαδέλφια.
Τέσσερα μικρά παιδιά στρωματσάδα στο πάτωμα, για μια δεκαετία.
Φτωχή, λιτή κι απέριττη η ζωή μου στο χωριό. Δόξα τω Θεό όμως, δεν έχω παράπονο. Ίσως στερήθηκα τις ανέσεις και τα πλεονεκτήματα των συνομήλικων που ανατρέφονταν στις μεγαλουπόλεις, μα αισθανόμουν ελεύθερος και απαλλαγμένος από τα πονηρά μονοπάτια των «αναπτυγμένων» πολιτειών.
Όταν χτυπούσαμε στο παιχνίδι, όταν ματώναμε και άνοιγαν πληγές στο σώμα, η γιαγιά στούμπιζε κρεμμύδι ή επεξεργάζονταν διάφορα βότανα. Κατόπιν άλειφε το «φάρμακο» στο τραύμα, καλυμμένο με ένα αυτοσχέδιο επίδεσμο.
Άλλοτε πάλι, μια κουταλιά λάδι, αποτελούσε το γιατρικό γενικής χρήσης. Το τσίπουρο, φυσικά, ήταν το καλύτερο παυσίπονο για τον πονόδοντο.
Τσάι με ψωμί, ελιές και γάλα από τις κατσίκες που άρμεγε ο παππούς, ήταν το καλύτερο, το πιο πλούσιο πρωινό μας.
Η γιαγιά ζύμωνε ψωμί τη Δευτέρα, το έψηνε στον παραδοσιακό φούρνο και απολαμβάναμε τη νοστιμιά και τη φρεσκάδα του για μια ολόκληρη εβδομάδα.
Η αδελφή μου, ήταν ταυτόχρονα και μητέρα μου. Σαν μεγαλύτερη, με προστάτευε, με συμβούλευε και παρακαλούσε τον παππού να μην με κλείσει στον αχυρώνα, όταν αντιδρούσα και δεν ήθελα να φορέσω την μάλλινη μπλούζα που μου προκαλούσε απίστευτη φαγούρα».
Τιμή και δόξα στον Άγιο Δημήτριο, στον απόδημο ελληνισμό, σε κάθε λάτρη της παράδοσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Γιάννης Τσαπουρνιώτης
