Η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων αφού μελέτησε με ψυχραιμία τις πρόσφατες εξαγγελίες του Υπουργού Παιδείας σχετικά με την Γ΄ Λυκείου και το εξεταστικό σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, νιώθει την ανάγκη και την υποχρέωση να τοποθετηθεί επί του προτεινόμενου σχεδίου.
Αποτελεί πάγια θέση μας ότι μια επιτυχημένη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση απαιτεί ως ελάχιστες προϋποθέσεις την πολιτική συναίνεση, την επιστημονική τεκμηρίωση, τον μακροπρόθεσμο ορίζοντα των αλλαγών και μια σχεδιαζόμενη αναμόρφωση που να μην είναι αποσπασματική, αλλά να λαμβάνει υπόψη ολόκληρο το φάσμα της σχολικής ζωής από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση μέχρι το τέλος της δευτεροβάθμιας και να ικανοποιεί τον βασικό στόχο της εκπαίδευσης που είναι «...να συμβάλει στην ολόπλευρη, αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των διανοητικών και ψυχοσωματικών δυνάμεων των μαθητών, ώστε, ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή, να έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες και να ζήσουν δημιουργικά» (Ν.1566/85).
Οι πρόσφατες εξαγγελίες για την οργάνωση της Γ Λυκείου, αντί να ικανοποιούν τις προσδοκίες της πλειοψηφίας του εκπαιδευτικού κόσμου για ουσιαστικές αλλαγές δημιουργούν κρίσιμα ερωτήματα και σοβαρές αντιδράσεις καθώς:
• απουσιάζει η αναγκαία επιστημονική μελέτη και τεκμηρίωση για την υποστήριξη των συγκεκριμένων προτάσεων και επιλογών
• είναι αποσπασματική και επικεντρωμένη σε μια τάξη χωρίς σχέδιο (ανακοινωμένο τουλάχιστον) για τις υπόλοιπες τάξεις. Αυτό προκαλεί εύλογη ανησυχία για το ενδεχόμενο να σχεδιαστεί το Πρόγραμμα Σπουδών και των άλλων δύο τάξεων, στο “πνεύμα” της Γ Λυκείου
• αλλοιώνει τον χαρακτήρα της γενικής παιδείας του Λυκείου μετατρέποντας την Γ τάξη σε προπαρασκευαστικό έτος για τα Πανεπιστήμια. Ποιά άραγε ήταν τα κριτήρια επιλογής των μαθημάτων που είναι απαραίτητα για τους μαθητές; ....η χρηστικότητα τους; ...η χρησιμότητα τους; ….ο αριθμός των υπαρχόντων εκπαιδευτικών; ....ή κάτι άλλο;
• αυτού του τύπου “διοικητικές” διευθετήσεις αυξάνουν την επισφάλεια των εκπαιδευτικών, υπονομεύουν τις συνέργειες και επιτρέπουν να εκτυλίσσεται μια κοινωνική σύγκρουση μεταξύ των επιστημών, όταν όλοι συμφωνούμε και υπερασπιζόμαστε την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, με άξονες τη διαθεματικότητα και την διεπιστημονικότητα!
• περιορίζει ασφυκτικά τον αριθμό των επιλογών, ζητώντας από εφήβους, σε καθεστώς κοινωνικής και οικονομικής “κινούμενης άμμου” να επιλέξουν το μέλλον τους με εξαιρετικά ασφυκτικό τρόπο. Προς αυτή την κατεύθυνση καλούνται να συνεργήσουν και οι εκπαιδευτικοί, μέσω της καθοδήγησης των μαθητών
• τα γνωστικά στεγανά που διαμορφώνονται στο Λύκειο θα αποτυπωθούν μοιραία και στο μελλοντικό ακαδημαϊκό τοπίο, αποδυναμώνοντας την ισχύ και τις προοπτικές των Πανεπιστημιακών Σπουδών, σενάριο που μας απομακρύνει από τη σχετική διεθνή αναζήτηση.
Οι αλλαγές που προτείνει το Υπουργείο ουσιαστικά επαναφέρουν το σύστημα που είχε νομοθετηθεί με το νόμο 4186/2013 (νόμος «Αρβανιτόπουλου») και είχε αντικατασταθεί από το νόμο 4327/2015 (νόμος «Κουράκη-Μπαλτά») από την πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Θυμίζουμε ότι η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων επικρότησε την αντικατάσταση αυτή και το ότι η τότε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας έκανε λόγο για «...Λύκειο ως αυτόνομη βαθμίδα και όχι μετατροπή του σε φροντιστήριο».
Όπως και με το νόμο 4186/2013 έτσι και σήμερα η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων διαφωνεί με την μετατροπή της Γ΄ Λυκείου σε καθαρά προπαρασκευαστική τάξη προετοιμασίας των Πανελληνίων Εξετάσεων και την κατάργηση του βασικού χαρακτήρα του Λυκείου που πρέπει να είναι η παροχή Γενικής Παιδείας. Θεωρεί δε το προτεινόμενο σύστημα πιο σκληρό και ταξικό για τους μαθητές, αφού περιορίζει δραματικά τις επιλογές τους στο δρόμο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Επιπλέον, θεωρούμε ότι η κατάργηση του μαθήματος της Βιολογίας Γενικής Παιδείας της Γ΄ Λυκείου θίγει σοβαρά το αγαθό του «βιολογικού γραμματισμού» των μαθητών του Ελληνικού Σχολείου. Στο μάθημα αυτό και σε μια εποχή που ανθίζουν αντιεπιστημονικά κινήματα (π.χ. αντιεμβολιασμού) οι μαθητές διδάσκονται άκρως σημαντικά θέματα που αφορούν την Ανθρώπινη Υγεία (αντιβιοτικά, εμβόλια, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, AIDS, εξαρτησιογόνες ουσίες), την Οικολογία (λειτουργία οικοσυστημάτων, ροή ενέργειας και ύλης, μεσογειακά οικοσυστήματα και πυρκαγιές, ρύπανση, περιβαλλοντικά προβλήματα) και την Εξέλιξη. Τα θέματα αυτά είναι απαραίτητο να διδάσκονται από Βιοεπιστήμονες και δε μπορεί να καλυφθούν στο πλαίσιο άλλων μαθημάτων, ούτε από «θεματικές εβδομάδες» ούτε από «δημιουργικές εργασίες».
Η δε κατάργηση του μαθήματος της Βιολογίας Γενικής Παιδείας της Γ΄ Λυκείου μειώνει σε μεγάλο βαθμό και τη διδασκαλία της Εξέλιξης από το Ελληνικό Σχολείο, καθιστώντας μας μαζί με την Τουρκία τις μοναδικές ευρωπαϊκές χώρες που συμβαίνει αυτό. Είναι πραγματικά λυπηρό εν έτει 2018 στους μαθητές του Ελληνικού Σχολείου η επιστήμη που γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, να ακρωτηριάζεται διαρκώς και να αναγκαζόμαστε να υπενθυμίζουμε τα αυτονόητα.
Στην παρουσίαση της «νέας» Γ΄ Λυκείου ο Υπουργός Παιδείας αναφέρθηκε στην αδυναμία της συγκεκριμένης τάξης να παίξει τον παιδαγωγικό και (επι)μορφωτικό της ρόλο. Το ΙΕΠ, άραγε, δεν τον έχει ενημερώσει για την κατάσταση που επικρατεί στο Γυμνάσιο, όπου το 70% των μαθημάτων των Φυσικών Επιστημών έχουν μετατραπεί σε μονόωρα, με πλείστες αρνητικές συνέπειες στην εκπαιδευτική διαδικασία; Μια συνεπής εκπαιδευτική μεταρρύθμιση ίσως θα έπρεπε να αρχίσει από εκεί.
Η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων συμμετείχε αδιαλείπτως στον διάλογο που είχε ξεκινήσει με πρωτοβουλία του ίδιου του Υπουργείου Παιδείας, τόσο καταθέτοντας αναλυτικό υπόμνημα με τις θέσεις της στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής όσο και συμμετέχοντας στις συναντήσεις του Υπουργού με τις Επιστημονικές Ενώσεις των Φυσικών Επιστημών που ακολούθησαν. Η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων επιδιώκει οι τοποθετήσεις της να αναζητούν το παιδαγωγικά και επιστημονικά ορθό και όχι να είναι στενά συντεχνιακές. Στο πλαίσιο αυτό, σύντομα θα ακολουθήσει εκτεταμένη ανακοίνωση σχετικά με τις προτεινόμενες αλλαγές στο Λύκειο, ενώ θα ζητήσουμε συνάντηση με τον Υπουργό Παιδείας για να του εκθέσουμε αναλυτικά τις απόψεις μας.
