Εθνική γιορτή είναι η μέρα που καθιερώθηκε από την πολιτεία σε ανάμνηση κάποιου σπουδαίου ιστορικού γεγονότος. Για τους Έλληνες η 25η Μαρτίου είναι διπλή γιορτή.
Θρησκευτική και Ιστορική.
Θρησκευτική γιατί γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου δηλαδή την αναγγελία γεννήσεως του Χριστού και αρχηγού της θρησκείας στην θυσία του οποίου οικοδομήθηκε ο Χριστιανισμός και η Ορθόδοξη εκκλησία μας.
Ιστορική γιατί την μέρα αυτή άρχισε επίσημα η Ελληνική επανάσταση του 1821 για την αποτίναξη του Τούρκικου ζυγού και της σκλαβιάς 400 χρόνων, ούτως ώστε η χώρα μας να αποκτήσει τη ελευθερία της και να ζήσουμε ως ανεξάρτητο έθνος.
Με ιδέα και πρόταση του Ι. Κωλλέτη καθιερώθηκε με το 980 Β.Δ. της 15/ 27 Μαρτίου 1833 και άρχισε να γιορτάζεται επίσημα ως εθνική γιορτή από το 1838.
Τι επιδιώκουμε όμως με τον εορτασμό της εθνικής γιορτής;
Να τιμήσουμε όλους εκείνους γνωστούς και άγνωστους που με τους αγώνες τους, τους ηρωισμούς και τις θυσίες τους, αγωνίστηκαν για τα εθνικά ιδεώδη του έθνους μας, προκειμένου εμείς σήμερα να αναπνέουμε το αέρα της ελεύθερης χώρας.
Πρέπει και έχουμε υποχρέωση να τους τιμούμε και όχι να τους λοιδορούμε και να τους υβρίζουμε όπως τα τελευταία χρόνια κάνουν ορισμένοι συγγραφείς, εκπαιδευτικοί, ΜΜΕ και πρόσφατα ο θεσμικός παράγοντας της κυβερνήσεως (λέγε με Θόδωρε) με τα όσα δήλωσε για αυτούς τους ήρωες του 1821.
Τι γνωρίζουν οι νέοι μας για τους ήρωες αυτούς;
Αν λάβουμε υπόψιν τα γκάλοπ που γίνονται παραμονές της εθνική γιορτής ( από τα τηλεοπτικά μέσα και προβάλλονται στην TV) προς την μαθητιώσα νεολαία αλλά και σε πολλούς ενήλικες οι απαντήσεις που δίδονται αγγίζουν τα όρια της τραγελαφικότητας.
Τις πταίει για αυτό;
- Η οικογένεια που δεν ενημερώνει τα παιδιά;
- Η εκπαιδευτική κοινότητα που σε αρκετές περιπτώσεις δεν δίνει την δέουσα προσοχή και βαρύτητα στην εθνική γιορτή και στην παρέλαση που επακολουθεί ή η πολιτεία;
Κατάντησαν που κατάντησαν τους Έλληνες αλλόφρονες με τα καμώματα τους τα τελευταία χρόνια, ας μη τους στερήσουν και το εθνικό φρόνημα το οποίο αναπτερώνεται με τον εορτασμό των εθνικών γιορτών.
Μπορεί οι ήρωες του 1821 να ήταν αγράμματοι γιατί δεν τους δόθηκε η ευκαιρία να μάθουν γράμματα (παρά τα κρυφά σχολειά που λειτουργούσαν και αυτά αμφισβητούνται από ορισμένη μερίδα των Ελλήνων) γιατί ζούσανε στην σκλαβιά είχαν όμως μέσα τους την φλόγα της ελευθερίας και τον πόθο τα παιδιά τους να ζήσουν σε μια ελεύθερη πατρίδα.
Για αυτό το λόγο και σκοπό πήρανε την απόφαση να επαναστατήσουν και να πάψουν να είναι μια ζωή Ραγιάδες, σήκωσαν το λάβαρο της επαναστάσεως γράφοντας σε αυτό δυο λέξεις «Ελευθερία Ή Θάνατος»
Ο Κολοκοτρώνης, ο Καραϊσκάκης, ο Ανδρούτσος, ο Μπότσαρης μπορεί να μη αποφοίτησαν από καμία Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.
Ο Κανάρης, ο Μιαούλης, ο Πιπίνος, ο Παπανικολής, ο Σαχτούρης και η Μπουμπουλίνα μπορεί να μην αποφοίτησαν από καμία Σχολή Ναυτικών Δοκίμων.
Ούτε ο Παπαφλέσσας και ο Αθανάσιος Διάκος ήταν επαγγελματίες Στρατιωτικοί.
Απλοί ιερωμένοι ήταν.
Τα κατορθώματα τους όμως, τα σχέδια που αντιμετώπισαν τις Τουρκικές στρατιές και ο τρόπος με τον οποίο ορισμένοι έπεσαν νεκροί έχουν μείνει στην Παγκόσμια μνήμη και προκαλούνε ακόμα και σήμερα τον θαυμασμό φίλων και εχθρών.
Αξίζει όμως να θυμηθούμε περιληπτικά τι έγινε το 1821
ποιοι ήσαν οι ήρωες
και ποιες οι ιστορικές μάχες.
Η επανάσταση του 1821 υπήρξε το καθολικότερο όλων των επαναστατικών κινημάτων τα οποία διεξήγαγαν οι Έλληνες για την απόκτηση της ελευθερίας τους και σκοπό είχε την αποτίναξη του Τούρκικου ζυγού και την δημιουργία ελεύθερου εθνικού και πολιτικού βίου των Ελλήνων.
Ξεκίνησε επίσημα την 25η Μαρτίου 1821 με την ύψωση της σημαίας της επαναστάσεως στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου των Πατρών από Τον Αρχιεπίσκοπο Π. ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟ (είχε προηγηθεί η ύψωση της σημαίας την 23η Μαρτίου στην Μονή της Αγίας Λαύρας).
Αμέσως η επαναστατική φλόγα μετεδόθη στα νησιά ΥΔΡΑ-ΣΠΕΤΣΕΣ ΚΑΙ ΨΑΡΑ.
Την ημέρα του Θωμά επαναστατεί η ΣΑΜΟΣ και μέχρι τέλους Απριλίου οι ΚΥΚΛΑΔΕΣ ΟΙ ΒΟΡΕΙΕΣ ΣΠΟΡΑΔΕΣ καθώς η ΚΡΗΤΗ και η ΚΥΠΡΟΣ. Στην ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ επαναστατεί στην ΑΜΦΙΣΣΑ ο Πανουργιάς στο ΓΑΛΑΞΙΔΙ ο Γκούρας ενώ ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ καταλαμβάνει την ΛΕΙΒΑΔΙΑ.
Επαναστατούν η ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ το ΜΕΣΣΟΛΟΓΓΙ και το ΑΙΤΩΛΙΚΟ.
Στη ΘΕΣΣΑΛΙΑ επαναστατεί στο ΠΗΛΙΟ ο Άνθιμος Γαζής (κληρικός) στην ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ η ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ το ΑΓΙΟΣ ΟΡΟΣ και η ΝΑΟΥΣΑ στην ΗΠΕΙΡΟ οι ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ.
Οι Τούρκοι αιφνιδιάζονται και αρχίζουν την τρομοκρατία τις βιαιότητες και την προετοιμασία για κατάπνιξη της Ελληνικής επαναστάσεως.
Πρώτο θύμα της βιαιοπραγίας ήταν ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ τον οποίο κρέμασαν στην Ωραία Πύλη του Πατριαρχείου.
Η τρομοκρατία όμως δεν λύγισε τους Έλληνες.
Αντίθετα τους εξύψωσε περισσότερο την αγανάκτηση και το μίσος εναντίον των Τούρκων.
Ο πόλεμος που επακολουθεί λαμβάνει άγριο και εξοντωτικό χαρακτήρα μεταξύ των δυο λαών.
Τα πολεμικά γεγονότα διαδέχονται το ένα το άλλο.
13 Μαΐου 1821 στο ΒΑΛΤΕΤΣΙ οι Έλληνες κατατροπώνουν τις δυνάμεις των Τούρκων (ΜΟΥΣΤΑΦΑΜΠΕΗΣ ) όπου κρίνεται η τύχη πλέον της ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ ( ΤΡΙΠΟΛΗ ).
Οι Τούρκοι στέλνουν ισχυρές δυνάμεις προς ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ και ΠΕΛΟΠΟΝΗΣΣΟ από την ΛΑΜΙΑ με τους ΚΙΟΣΣΕ ΜΕΧΜΕΤ και ΟΜΕΡ ΒΡΥΩΝΗ.
Στην γέφυρα του Σπερχειού ποταμού στην θέση ΑΛΑΜΑΝΑ την 24η Απριλίου τους κλείνει τον δρόμο ο Αθανάσιος Διάκος με λίγα παλληκάρια.
Ακολουθεί σκληρή μάχη και ο ΔΙΑΚΟΣ αιχμαλωτίζεται.
Προκειμένου να μην αλλαξοπιστήσει για να σώσει την ζωή του όπως του πρότειναν οι Τούρκοι προτίμησε να σουβλιστεί ζωντανός ειπών «εγώ γραικός γεννήθηκα, γραικός θε να αποθάνω».
Τον θάνατο του εκδικήθηκε ο Οδ. Ανδρούτσος της 8η Μαΐου 1821 στην Μάχη της ΓΡΑΒΙΑΣ όπου επέφερε σημαντικές απώλειες στους Τούρκους.
Στα ΒΑΣΙΛΙΚΑ επί της λεωφόρου που οδηγεί από ΛΑΜΙΑ προς ΑΤΑΛΑΝΤΗ ο Πανουργιάς και ο Γκούρας νικούν τους Τούρκους και ματαιώνουν οριστικά τα σχέδια τους να εισβάλλουν στην Πελοπόννησο.
Στις 23 Σεπτεμβρίου καταλαμβάνεται η ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑ και ο Κολοκοτρώνης αναδεικνύεται ο στρατηγικότερος και διορατικότατος νους της επαναστάσεως και αποκτά το τίτλο « ΤΟΥ ΓΕΡΟΥ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑ».
Στην ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ καταπνίγεται η επανάσταση από τις δυνάμεις του Τούρκου Πασά της Θεσσαλίας Αμπούλ Αβούδ στις 7 Απριλίου 1822.
Τον Απρίλιο του 1822 καταστρέφεται η ΧΙΟΣ από τις δυνάμεις του Καρά Αλή αλλά οι τολμηροί πυρπολητές ΠΙΠΙΝΟΣ και ΚΑΝΑΡΗΣ εκδικούνται με την πυρπόληση και ανατίναξη της Τουρκικής Ναυαρχίδας και το θάνατο του αιμοσταγούς Καρά Αλή αναπτερώνοντας το ηθικό των Ελλήνων και εξασφαλίζοντας την υπεροχή στην θάλασσα.
Επακολουθεί η μάχη και η καταστροφή στα ΠΕΤΑ την 4η Ιουλίου της οποίας υπεύθυνος και επικεφαλής ήταν ο Αλ. Μαυροκορδάτος πρόεδρος τότε της κυβερνήσεως του οποίου το σχέδιο αντιμετωπίσεως του ΚΙΟΥΤΑΧΗ Πασά ήταν πρόχειρο με διάσπαση των δυνάμεων του.
Στην μάχη αυτή αγωνίσθηκαν και πολλοί Φιλέλληνες οι οποίοι σχεδόν όλοι έπεσαν στην μάχη.
Την άνοιξη του 1822 ο Μεχμέτ Πασάς ΔΡΑΜΑΛΗΣ με 24 χιλιάδες πεζούς και 8 χιλιάδες ιππείς ξεκινά από την Λαμία για την Πελοπόννησο.
Περνά ανενόχλητος την Στερεά Ελλάδα φθάνει στην ΚΟΡΙΝΘΟ και στο ΑΡΓΟΣ, η δε εμπροσθοφυλακή του στο ΝΑΥΠΛΙΟ.
Η Ελληνική κυβέρνηση χάνει την ψυχραιμία της αφήνοντας τα πάντα στην τύχη τους.
Στην κρίσιμη στιγμή ο Κολοκοτρώνης και ο Δ. Υψηλάντης παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους, δείχνοντας σταθερότητα θάρρος και ψυχραιμία.
Στα στενά των ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΩΝ στις 26 Ιουλίου 1822 κατατροπώνουν τους Τούρκους διαλύουν της στρατιά του Δράμαλη ο οποίος οπισθοχωρεί στην ΚΟΡΙΝΘΟ όπου πεθαίνει μετά από λίγο από την λύπη του.
Το 1823 δεν υπάρχουν σημαντικά γεγονότα πλην της εκστρατείας του Ομέρ Βρυώνη και πολιορκία του ΜΕΣΣΟΛΟΓΓΙΟΥ.
Η εκστρατεία απέτυχε διότι η εμπροσθοφυλακή του στις 11 Αυγούστου 1823 προσεβλήθει στο ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ από τον ΜΑΡΚΟ ΜΠΟΤΣΑΡΗ και έπαθε σοβαρές απώλειες.
Δυστυχώς όμως στην μάχη έπεσε νεκρός από σφαίρα ο ηρωικός αρχηγός των Σουλιωτών.
Μη μπορώντας ο Σουλτάνος να καταπνίξει την επανάσταση των Ελλήνων έρχεται σε επαφή και ζητά την συνδρομή του υποτελούς του ΜΕΧΜΕΤ ΑΛΗ πασά της Αιγύπτου στον οποίο παραχωρεί σαν ανταμοιβή της συνδρομής του στον αγώνα εναντίον των Ελλήνων την ΚΥΠΡΟ και την ΚΡΗΤΗ.
Οι Αιγύπτιοι διέθεταν άριστο ναυτικό και εκπαιδευμένο στρατό ξηράς.
Ο Αιγυπτιακός στόλος με επικεφαλή τον ΧΟΥΣΕΪΝ Πασά καταπνίγει την επανάσταση στην ΚΡΗΤΗ ο δε Τούρκικος στόλος με τον ΧΟΣΡΕΦ Πασά καταστρέφει τα ΨΑΡΡΑ.
Η καταστροφή των ΨΑΡΡΩΝ θα μπορούσε να προληφθεί αν η κυβέρνηση έδινε τα απαιτούμενα χρήματα για να κινηθεί ο Ελληνικός στόλος.
Δεν έγινε αυτό όμως γιατί τα χρήματα χρησιμοποιούντο για κομματικές ανάγκες ( ειδικότης των πολιτικών).
Μετά τα ΨΑΡΡΑ ο Τουρκικός στόλος κατευθύνθηκε προς τη ΣΑΜΟ όπου ενώνετε με τον Αιγυπτιακό στόλο του ΙΜΠΡΑΗΜ.
Ο Ελληνικός στόλος με επικεφαλής τον ΣΑΧΤΟΥΡΗ και ΜΙΑΟΥΛΗ στην Ναυμαχία του Γέροντα την 28 Αυγούστου 1824 διαλύουν τον Τουρκοαιγυπτιακό στόλο κερδίζοντας μια περήφανη νίκη για τον Ελληνικό στόλο.
Το 1825 ο Ιμπραήμ αποβιβάζεται στην Πελοπόννησο και ετοιμάζεται να προελάσει προς Τρίπολη.
Η κυβέρνηση βρέθηκε σε αμηχανία να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ.
Ο Κολοκοτρώνης ήταν φυλακισμένος από την Ελληνική κυβέρνηση.
Ο γενναίος όμως ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ πήρε την ηρωική απόφαση να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ στο ΜΑΝΙΑΚΙ όπου παρά την πεισματώδη αντίσταση που πρόβαλλε φονεύθηκε στην μάχη στις 20 Μαΐου 1825 ανυψώνοντας το ηθικό των Ελλήνων.
Το ΜΑΝΙΑΚΙ έγινε για τους Έλληνες οι νέες Θερμοπύλες καταγραφόμενο ως ένα από τα ενδοξότερα σύμβολα της Ελληνικής Φιλοπατρίας, ανδρείας και αυτοθυσίας.
Ο Ιμπραήμ καταλαμβάνει την ΤΡΙΠΟΛΗ και καταστρέφει το ΑΡΓΟΣ.
Την πορεία του προς το ΝΑΥΠΛΙΟ αναχαιτίζει ο Δ. Υψηλάντης στους ΜΥΛΟΥΣ.
Η κυβέρνηση αναγκασμένη από τα γεγονότα δίνει αμνηστία στον Κολοκοτρώνη τον οποίο διορίζει Αρχιστράτηγο με ευρύτερες δικαιοδοσίες ( εδώ ο καθένας βγάζει τα συμπεράσματα του..)
Ο Κολοκοτρώνης αρχίζει αγώνα παρενοχλήσεως στον Ιμπραήμ ( ένα είδος ανταρτοπόλεμου).
Το ίδιο έτος όμως ο Κιουταχής πολιορκεί από τις 15 Απριλίου 1825 το ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ μέχρι τις 10 Απριλίου 1826. Σε βοήθεια του έρχεται και ο Ιμπραήμ.
Οι υπερασπιστές του ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ αποκομμένοι πλέον και στερούμενοι πυρομαχικών και τροφής πραγματοποιούν απεγνωσμένη ηρωική έξοδο ενώ ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΨΑΛΗΣ ανατινάσσει τον μεγάλο προμαχώνα θάβοντας στα ερείπια τους εναπομείναντας Μεσολογγίτες και εκατοντάδες εχθρούς.
Μετά την πτώση του ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ο Ιμπραήμ κατευθύνεται στην Πελοπόννησο ενώ ο Κιουταχής προς Αθήνα για να πολιορκήσει την μόνη εστία αντιστάσεως την Ακρόπολη των Αθηνών.
Στην κρίσιμη αυτή στιγμή παρουσιάζεται μια νέα πολεμική και ηγετική φυσιογνωμία ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ ο Αρχιστράτηγος της ΡΟΥΜΕΛΗΣ το σχέδιο του οποίου ήτο να αποκόψει τις συγκοινωνίες του εχθρού με την ΘΕΣΣΑΛΙΑ και να προσβάλει τις φάλλαγες του εχθρού στα υψώματα της ΑΡΑΧΩΒΑΣ κάνοντάς τους να υποστούν πανωλεθρία την 24 Νοεμβρίου 1826 στην περίφημημάχη της ΑΡΑΧΩΒΑΣ η σημασία της οποίας είχε τεράστια πολιτική ηθική και στρατιωτική σημασία αναπτερώνοντας το ηθικό και τις ελπίδες των Ελλήνων.
Το 1827 ο Καραϊσκάκης εισέρχεται στην ΑΤΤΙΚΗ για να δώσει το τελειωτικό κτύπημα στον Κιουταχή, και να λύσει την πολιορκία της ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ. Στρατοπεδεύει στο ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ.
Στις 24 Ιανουαρίου αποβιβάζεται στην Πειραϊκή ακτή ο Άγγλος Στρατηγός Γόρδων υποστηριζόμενος από θαλάσσης από τον στόλο του Φιλέλληνα Άστιγξ. Ο Καραϊσκάκης είναι έτοιμος να αναλάβει την γενική επίθεση εναντίον του Κιουταχή.
Η ανάμειξη όμως των πολιτικών ( άλλο λάθος ) και η επέμβαση των ξένων δυνάμεων διατάραξε το άψογο σχέδιο του με αποτέλεσμα η επιχείρηση να καταστραφεί στην μάχη του ΦΑΛΗΡΟΥ στις 24 Απριλίου 1827 και ο Καραϊσκάκης να πληγωθεί θανάσιμα.
Σβήνει έτσι η επανάσταση στη Ηπειρωτική Ελλάδα και μόνο στο ανατολικό άκρο της Πελοποννήσου διατηρείτο.
Τις κρίσιμες εκείνες στιγμές αρχίζει η Ευρωπαϊκή παρέμβαση.
Οι τρεις προστάτιδες Δυνάμεις ( Αγγλία-Γαλλία-Ρωσία ) υπογράφουν την 6η Ιουλίου 1827 την«ΙΟΥΛΙΑΝΗ ΣΥΜΒΑΣΗ» με την οποία η Ελλάς αναγνωρίζεται αυτόνομος υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου με σύνορα τον Παγασητικό και Αμβρακικό κόλπο και επιχειρούν δυναμική επέμβαση.
Ο Αγγλικός στόλος με τον Κόδρικτον ο Γαλλικός με τον Δεριγνύ και ο Ρωσικός με τον Ευδεν διαλύουν τον Τουρκοαιγυπτιακό στόλο στην Ναυμαχία του Ναυαρίνου στις 8 Οκτωβρίου 1827.
Ο Γαλλικός στρατός του Μαιζών αποβιβάζεται και εκκαθαρίζει την Πελοπόννησο ενώ ο στρατηγός Τζωρτζ ανακτά όλη την Δ. Ελλάδα από τον Κορινθιακό μέχρι τον Αμβρακικό κόλπο.
Στην Α. Ελλάδα ο Δ. Υψηλάντης κοντά στο χωριό ΠΕΤΡΑ της Βοιωτίας δίδει την τελευταία μάχη και απελευθερώνει την Α. Ελλάδα.
Η λύση του Ελληνικού επαναστατικού αγώνα είναι πλέον έργο της διπλωματίας.
Οι προστάτιδες δυνάμεις υπογράφουν την 10η Μαρτίου 1829 «ΝΕΑ ΣΥΜΒΑΣΗ» με την οποία ιδρύετο Ελληνικό κράτος υπό την κυριαρχία του Σουλτάνου αλλά την 22 Ιανουαρίου 1830 υπογράφουν το «ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ» με το οποίο ιδρύετο ανεξάρτητο Ελληνικό Βασίλειο κυβερνώμενο υπό κληρονομική Βασιλέως ο οποίος έπρεπε να εκλεγεί εκτός των βασιλευόντων οίκων των προστάτιδων Δυνάμεων.
Έτσι το ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ είναι η γενέθλιος πράξη της ανεξαρτησίας της πατρίδας μας.
Αυτά είναι τα σπουδαιότερα γεγονότα της επαναστάσεως του 1821 για τα οποία πρέπει και οφείλουμε να τα γνωρίζουμε και να είμαστε υπερήφανοι για όλους αυτούς τους ήρωες στους οποίους οφείλουμε την ανεξαρτησία μας.
Ας ρίξει λοιπόν βάρος η εκπαιδευτική κοινότητα στα παιδιά για να μάθουν την ιστορία των προγόνων μας και να μη βλέπει την 25η Μαρτίου 1821 ως μια απλή εορτή αργίας η ως μέρα αγγαρείας επειδή επακολουθεί η παρέλαση για την οποία έχουν όλοι επιδοθεί να την καταργήσουν!
Διότι έτσι όπως πάμε θα δικαιωθεί ο άλλοτε ισχυρός Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο οποίος είπε «Θέλετε να διαλύσετε ένα λαό; Διαλύστε τη ιστορία του την γλώσσα του και την Θρησκεία του».
Κλείνοντας το αφιέρωμα αυτό θα πρέπει να εξάρουμε την συμβολή και την συμμετοχή της εκκλησίας μας και του ιερού κλήρου όχι μόνο στην επανάσταση του 1821 αλλά και πριν από αυτή με τα κρυφά σχολειά τα οποία λειτουργούσαν και ανύψωναν το ηθικό των σκλαβωμένων Ραγιάδων.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΣΧΗ ΒΑΡΔΑΚΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
