Η εκστρατεία του 1940-41 είναι από μόνη της πολύ πλούσια σε περιεχόμενο, για να χρειάζεται τη συμπλήρωση της σκηνοθεσίας, ωστόσο αυτό «το Έπος», όπως τη λέμε όλοι, αδικήθηκε από το πλήθος των μετέπειτα γεγονότων και την πλησμονή των βιωμάτων: Κατοχή, Αντίσταση, Κίνημα του Δεκέμβρη, τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, το ξύπνημα ενός νέου κόσμου, δηλαδή του κόσμου της πυρηνικής εποχής, ήρθαν να κατακαλύψουν το ηρωικό Έπος στο μέτωπο της Αλβανίας.
Εμείς βέβαια οι σημερινοί ιστορικοί οφείλουμε κατά καιρούς να κάνουμε ό,τι μπορούμε, προκειμένου να μάθουν τα παιδιά των Ελλήνων ότι η ελευθερία είναι πάθος ιερό και ότι οι πρόγονοί μας έδωσαν γι’ άλλη μια φορά τη μάχη σε αυτό εδώ το χώμα, που μας έχει θρέψει. Για να μάθουν ότι ένα έθνος, άξιο να ζήσει, χαλυβδώνεται, ωριμάζει μέσα στον αγώνα. Ότι η ιταλική επίθεση και εισβολή στην Ελλάδα το φθινόπωρο του 1940 μπορεί να θεωρηθεί ένα περιστατικό που, ενώ ξεκινά από πρόθεση ταπεινή και κακόβουλη, μετουσιώνεται χάρη στο πνεύμα της Ιστορίας και γίνεται πηγή φρονήματος, πηγή ζωής. Για να αντιληφθούν οι νέοι μας σήμερα ότι κάποτε ένας δυνατός μπορεί να ταπεινώνεται από τις ίδιες του τις μεθόδους και πράξεις.
Ο ερευνητής της νεότερης Ιστορίας με έκπληξη διαπιστώνει σήμερα ότι από τις αρχές του εικοστού κιόλας αιώνα είχαν φανεί οι εχθρικές προθέσεις που έτρεφε απέναντι στην Ελλάδα η Μεγάλη Δύναμη της Αδριατικής: η κατάληψη της Δωδεκανήσου με πρόσχημα την απελευθέρωσή της, η σταδιακή πολιτική διείσδυση στην Αλβανία ως προγεφύρωμα για μελλοντική δράση της στη Βαλκανική, η διεκδίκηση της Σμύρνης χωρίς να έχει κάποιο δικαίωμα στην εκεί περιοχή, ο βομβαρδισμός της ανοχύρωτης Κέρκυρας ως αντίποινα ενός εγκλήματος που είχαν διαπράξει οι ίδιοι οι Ιταλοί. Είναι οι πιο θεαματικοί σταθμοί μιας σειράς από χαρακτηριστικές ενέργειες που εκδήλωναν τις βλέψεις της τότε ιταλικής πολιτικής μέσα στον εθνικό ελληνικό χώρο.
O Mουσολίνι, μεθυσμένος από μεγαλαυχία, θα αποπειραθεί να δώσει έκφραση σε όνειρο παλαιότερο: την ανασύσταση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ή τουλάχιστον της ενετικής θαλασσοκρατορίας. Το 1922 έλεγε σε ένα σωματοφύλακά του: «Πριν πεθάνω βλέπω να σχεδιάζεται πάνω στο γαλανό ιταλικό ουρανό μια αναγεννώμενη αυτοκρατορία των Καισάρων». Υπάρχουν δυστυχώς σε αυτόν τον κόσμο αρχηγοί λαών, που δεν έχουν καταλάβει ότι η Ιστορία δεν αντιγράφεται, αντίθετα ότι δημιουργείται και πάντοτε με νέους όρους, νέα δεδομένα και πεπρωμένα. Ο Μουσολίνι είχε πιστέψει ότι το θράσος μπορεί να αφοπλίσει την αξιοπρέπεια και η υποκρισία να αφανίσει τη δίψα της ελευθερίας. Και αυτά απέναντι σε έναν λαό που, σε βάθος πέντε χιλιάδων χρόνων και ίσαμε το πρόσφατο παρελθόν, δεν έχει πάψει να δίνει ματωμένα πειστήρια του πάθους του για ανεξαρτησία.
(Συνεχίζεται)
