Η εισήγηση του Δήμαρχου Κατερίνης Σάββα Χιονίδη στο συνέδριο της ΚΕΔΕ.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ  ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Αγαπητοί συνάδελφοι της Αυτοδιοίκησης,

Κυρίες και Κύριοι,

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η ΚΕΔΕ δίνει εξαιρετική σημασία και βαρύτητα στα ζητήματα περιβάλλοντος, της βιώσιμης ανάπτυξης και των αειφόρων υποδομών. Στο πλαίσιο αυτό η Επιτροπή Χωροταξίας, Υποδομών και Περιβάλλοντος συνεδρίασε δύο φορές μέχρι σήμερα, όπου σχηματοποιήθηκε η ατζέντα με την οποία θα ασχοληθεί η Επιτροπή.

Η Επιτροπή θα αποτελέσει εργαλείο παραγωγής πολιτικής που θα οπλίσει με επιχειρήματα την Αυτοδιοίκηση, πέρα από νοοτροπίες, αντιξοότητες και εγκλωβισμούς της από το κεντρικό κράτος, με σημαντικές προτάσεις από εμπειρογνώμονες και πανεπιστημιακούς.

Μέσα από αυτές τις πρώτες προσεγγίσεις της Επιτροπής μας, έχουμε στόχο, μέσα και από την σημερινή συζήτηση, να αντλήσουμε πείρα από καλές αλλά και κακές πρακτικές, ιδέες και προτάσεις προκειμένου να προχωρήσουμε παρακάτω. Άρα η συζήτηση για αυτό το τόσο σοβαρό θέμα του περιβάλλοντος, μόλις αρχίζει.

Παρακάτω αναλύονται διεξοδικά οι βασικοί άξονες ως πυλώνες στρατηγικής, όπως αυτοί καταγράφηκαν από τις συνεδριάσεις της Επιτροπής.

Πυλώνας Χωροταξίας – Πολεοδομίας

Η ολοκλήρωση του Πολεοδομικού και Χωροταξικού Σχεδιασμού και η αποτελεσματική λειτουργία των ΥΔΟΜ, είναι από τις καθοριστικές παραμέτρους, που θα επιτρέψουν στους Δήμους να αξιοποιήσουν τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες από το νέο ΕΣΠΑ 2014 – 2020. Στις βασικές προτεραιότητές του περιλαμβάνεται η ολοκληρωμένη χωρική προσέγγιση για την βιώσιμη ανάπτυξη. Δηλαδή ο σχεδιασμός και η υλοποίηση, σε σαφώς προσδιορισμένες περιοχές του αστικού ή και του αγροτικού χώρου, σύνθετων προγραμμάτων με παρεμβάσεις για την αναβάθμιση των υποδομών, των ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων, την αναδιοργάνωση των τρόπων μετακίνησης, ώστε να είναι οι πόλεις και τα χωριά μας περισσότερο φιλικά στο περιβάλλον. Ταυτόχρονα και σε συνδυασμό με αυτές τις παρεμβάσεις, στις ίδιες περιοχές, σχεδιάζονται δράσεις για την αντιμετώπιση της φτώχειας, αλλά και την καταπολέμηση της ανεργίας, με την ανάδειξη ευκαιριών, για την απασχόληση και την δημιουργία νέων επιχειρήσεων. Αναφέρεται δε, στο νέο ΕΣΠΑ 2014 – 2020, ότι η επιλογή αυτών των περιοχών, για τις ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις, αλλά και η επιλογή του τρόπου αναβάθμισης και ανάπτυξης τους, θα πρέπει να είναι συμβατή, με τις προβλέψεις του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού.

Με δεδομένο ότι από το 2010 έως το 2014 ψηφίστηκαν 10 βασικοί νόμοι, που διαμορφώνουν ένα νέο πλαίσιο Χωροταξικού – Πολεοδομικού Σχεδιασμού και λειτουργίας των ΥΔΟΜ, προτείνεται η συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΑΠΕΝ) για:

Ø        Την άμεση συγκρότηση και λειτουργία του παρατηρητηρίου και  ηλεκτρονικού συστήματος καταγραφής χωρικών και κοινωνικοοικονομικών δεδομένων, πριν την προβλεπόμενη καταληκτική ημερομηνία 2020, με δεδομένο ότι στο διάστημα 2014 – 2020 υλοποιείται το ΣΕΣ και απαιτείται πιστοποιημένο σύστημα σχετικών δεικτών και στο επίπεδο των Δήμων (άρθρο 11 Ν.4269/2014)

Ø        Άμεση κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας και λειτουργίας της ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, η οποία στο πλαίσιο του έργου της θα πρέπει να συντάξει και να παρακολουθήσει την εφαρμογή, δεσμευτικού χρονοδιαγράμματος για την έκδοση όλων των απαιτούμενων εκτελεστικών και εξουσιοδοτικών διατάξεων των σχετικών νόμων (άρθρο 12 Ν.4269/2014)

Ø        Για άμεση αντιστοίχιση των κατηγοριών χρήσεων γης με τους Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας (ΚΑΔ) (άρθρο 14 Ν.4269/2014)

Προτείνεται επίσης για :

Ø        Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια (άρθρο 7 Ν.4269/2014),

·      Έρευνα – καταγραφή των θεσμοθετημένων ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ και ΖΟΕ, καθώς και της πορείας υλοποίησης των υπό εξέλιξη ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ

·      Συνεργασία με το ΥΠΑΠΕΝ για την έκδοση των σχετικών προδιαγραφών εκπόνησης

·      Επεξεργασία ρυθμίσεων για την ενσωμάτωση των βασικών αρχών διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000

·      Επεξεργασία ρυθμίσεων για την μετεξέλιξη των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ και ΖΟΕ σε Τοπικά Χωρικά Σχέδια

Ø        Τα Ρυθμιστικά Σχέδια Εφαρμογής (άρθρο 10 Ν.4269/2014),

·      Έρευνα – καταγραφή και ανάδειξη καλών πρακτικών σχεδιασμού πόλεων με βιοκλιματικά κριτήρια, μορφολογικούς κανονισμούς και κανονισμούς λειτουργίας στο δημόσιο χώρο και παράλληλη καταγραφή Πολεοδομικών Προβλημάτων που ανέκυψαν κατά την υλοποίηση ολοκληρωμένων αστικών παρεμβάσεων, σε προηγούμενες Προγραμματικές Περιόδους   

·      Συνεργασία με το ΥΠΑΠΕΝ για την έκδοση των σχετικών προδιαγραφών εκπόνησης με ενσωμάτωση αρχών βιοκλιματικού σχεδιασμού

·      Επεξεργασία ρυθμίσεων για την απλούστευση των διαδικασιών αναθεώρησης εγκεκριμένων Πολεοδομικών Ρυθμίσεων, στο πλαίσιο Σχεδίων Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (ΣΟΑΠ) 

Ø        Εισφορές σε γη και χρήμα – Απαλλοτριώσεις (Ν. 4315/2014)

·      Έρευνα – καταγραφή πραγματικών στοιχείων ισοζυγίου εισφορών σε γη με τις ανάγκες για κοινόχρηστους / κοινωφελείς χώρους καθώς και του τρόπου υπολογισμού εισφοράς σε χρήμα και αποζημίωσης απαλλοτριωτέων σε σχέση με τις πραγματικές και αντικειμενικές αξίες γης    

·      Επεξεργασία τεκμηριωμένων προτάσεων για αναπροσαρμογές προτεινόμενων από το νόμο ρυθμίσεων

·      Έκδοση οδηγού σύνταξης θεματικού χάρτη και πίνακα με εγκεκριμένους κοινόχρηστους χώρους που εκκρεμούν απαλλοτριώσεις ή η υλοποίηση των προβλεπόμενων έργων υποδομής ή η μετατροπή τους σε οικοδομήσιμους χώρους μετά από άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης (άρθρο 4 Ν. 4315/2014)

Ø        Χρήσεις γης (Κεφάλαιο Β Ν.4269/2014)

·      Υλοποίηση πιλοτικής εφαρμογής σε επιλεγμένη περιοχή για τον προσδιορισμό των 3 διαφορετικών προβλεπόμενων τύπων περιοχών κατοικίας (Κατοικία (Κ1), Κατοικία επιπέδου γειτονιάς (Κ2), Κατοικία ενδιάμεσου επιπέδου (ΜΚ))

·      Συνεργασία με την Επιτροπή Αγροτικής Ανάπτυξης της ΚΕΔΕ, για την προσέγγιση  της χρήσης «γεωργική γη» και τη διάκρισή της από τη χρήση «γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας», καθώς και των χρήσεων των δασικών περιοχών

Τέλος για την υποστήριξη των Δήμων, προτείνεται η λειτουργία ενημερωτικής πύλης και η διοργάνωση θεματικών ημερίδων ενημέρωσης, που απευθύνονται σε αιρετούς και σε στελέχη των Δήμων, για όλα τα θέματα Πολεοδομικού – Χωροταξικού Σχεδιασμού.                                  

Πυλώνας Περιβάλλοντος και Υποδομών

Αστική Βιωσιμότητα

Βιώσιμη αστική κινητικότητα

 Είναι αναγκαία η συσχέτιση της βιώσιμης κινητικότητας, με την διαχείριση της κυκλοφορίας οχημάτων και την οδική ασφάλεια και η ενσωμάτωση των αρχών της βιώσιμης κινητικότητας στο σχεδιασμό των πόλεων.

Προτείνεται να εξεταστεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο συνεργασίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με την ΚΕΔΕ, σε 7 βήματα :

1.        διατύπωση κατευθυντήριων αρχών για παρεμβάσεις βιώσιμης κινητικότητας με χρηματοδότηση από το ΣΕΣ, με βάση την αποδελτίωση παρεμβάσεων που υλοποιήθηκαν μέσω της ΕΕΤΑΑ, στην τρέχουσα Προγραμματική Περίοδο αλλά και την γνώση και εμπειρία του Γραφείου των Βρυξελλών της ΚΕΔΕ 

2.        λειτουργία παρατηρητηρίου βιώσιμης κινητικότητας, με την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στις Ελληνικές πόλεις, την ανάδειξη καλών πρακτικών αλλά και την κωδικοποίηση προβλημάτων που προέκυψαν από κακές πρακτικές

3.        κατευθύνσεις για την ενσωμάτωση των βασικών αρχών βιώσιμης κινητικότητας στις προδιαγραφές μελετών πολεοδομικού σχεδιασμού και κυκλοφοριακών μελετών

4.        οδηγό με  «Πολιτικές για τη βιώσιμη κινητικότητα», ο οποίος θα αναφέρεται στον κυκλοφοριακό σχεδιασμό, στις περιοχές ήπιας κυκλοφορίας, στις διαδρομές πεζών και ποδηλάτων και στις πολιτικές στάθμευσης,  ενσωματώνοντας και τις προδιαγραφές της ΔΜΕΟ 

5.        σχεδιασμός και υλοποίηση ολοκληρωμένης εκστρατείας ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης, ξεκινώντας από την εβδομάδα κινητικότητας

6.        λειτουργία γραφείου υποστήριξης των Δήμων από την ΚΕΔΕ, για την έγκαιρη εκπόνηση μελετών, σε τομείς που είναι επιλέξιμοι για χρηματοδότηση από το ΣΕΣ    

7.        λειτουργία γραφείου υποστήριξης των Δήμων από την ΚΕΔΕ, για εύρεση εταίρων, άλλων πόλεων ή φορέων, για συνυποβολή προτάσεων σε πρωτοβουλίες και διακρατικά προγράμματα 

Θερμική νησίδα

Προτείνεται να εξεταστεί η δυνατότητα καταγραφής του φαινομένου της θερμικής νησίδας, με θερμοφωτογράφιση δορυφορική, για όλες τις πόλεις και μετά με τοπικές μετρήσεις να γίνει focus σε συγκεκριμένες περιοχές των πόλεων, για παράδειγμα άνω των 10.000 κατοίκων. Η καταγραφή μπορεί να γίνει μέσω της ΠΕΤΑ ή του ΙΤΑ με ένα Πανεπιστήμιο ίσως, το Πανεπιστήμιο της Αθήνας και είναι απαραίτητη ως προϋπόθεση ένταξης των Δήμων, σε αναπτυξιακά προγράμματα, τα οποία έχουν τον βιοκλιματικό χαρακτήρα και θα επιδοτούνται από το ΣΕΣ.

Χρήση ψυχρών υλικών

Με διαπιστωμένη την σημαντική συμβολή των ψυχρών υλικών για την αντιμετώπιση του φαινομένου της θερμικής νησίδας,  διατυπώθηκε η πρόταση ότι θα είναι χρήσιμο στην επόμενη Προγραμματική Περίοδο, όλα τα χρηματοδοτούμενα έργα, να έχουν την υποχρέωση χρήσης ψυχρών υλικών ή υλικών αντίστοιχων χαρακτηριστικών.

Βιοκλιματικός σχεδιασμός

Προτείνεται:

·                                                                                             η ενσωμάτωση κριτηρίων βιοκλιματικού σχεδιασμού κατά την εκπόνηση Πολεοδομικών Μελετών, τόσο για την ένταξη νέων περιοχών στο Σχέδιο, όσο και για την αναθεώρηση υφιστάμενων Σχεδίων Πόλης.

·      H συστηματικής επαναπροσέγγιση των απαιτούμενων χώρων πρασίνου, σε ότι αφορά τα ποσοτικά μεγέθη αλλά και σε ότι αφορά τους χώρους που μπορούν να διαμορφωθούν και να λειτουργήσουν ως νησίδες πρασίνου, με βιοκλιματικά κριτήρια ως προς την επιλογή των φυτών και τον τρόπο φύτευσης.

Απόβλητα

Διαχείριση στερεών αποβλήτων

Το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα του α’ βαθμού αυτοδιοίκησης

Η διαχείριση των αστικών αποβλήτων στο εθνικό δίκαιο αποτελεί ευθύνη και αρμοδιότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Με βάση τους νόμους 3852/2010 και 4071/2012, η αρμοδιότητα συλλογής και μεταφοράς (δηλαδή αποκομιδής, συμπεριλαμβανομένης της διαλογής στην πηγή) ανήκει στους Δήμους, ενώ η αρμοδιότητα μεταφόρτωσης, ανάκτησης και διάθεσης ανήκει στους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ). Οι ΦοΔΣΑ συγκροτούνται ως Σύνδεσμοι ή Ανώνυμες Εταιρείες των Δήμων σε κλίμακα Περιφέρειας. Μόνο στην Αττική ο Σύνδεσμος είναι Διαβαθμιδικός, δηλαδή συμμετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο και η Περιφέρεια παρότι είχε εκφράσει τις αντιρρήσεις της η ΠΕΔΑ.

Οι φορείς αυτοί, δηλαδή η τοπική αυτοδιοίκηση μέσω των ΦοΔΣΑ, είναι επίσης αρμόδιοι και για την εκπόνηση των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) που αποτελούν τα εξειδικευμένα επιχειρησιακά σχέδια διαχείρισης για τα απόβλητα κάθε Περιφέρειας, προς υλοποίηση των στόχων και κατευθύνσεων της νομοθεσίας και του εθνικού σχεδιασμού. Αν δεν υφίσταται ή δεν λειτουργεί περιφερειακός ΦοΔΣΑ, το ΠΕΣΔΑ εκπονείται και υλοποιείται από την οικεία Περιφέρεια. Ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης εκδίδει σχετική διαπιστωτική πράξη.

Συνεπώς, ο σχεδιασμός και η διαχείριση των αστικών αποβλήτων αποτελεί το κατ’ εξοχήν πεδίο ευθύνης και δραστηριοποίησης της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία και εισπράττει από τους πολίτες ανταποδοτικά τέλη για τις υπηρεσίες διαχείρισης που παρέχει.

Ο δημόσιος χαρακτήρας της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων είναι συνταγματικά κατοχυρωμένος και προφανώς δεν συναρτάται από τον τρόπο υλοποίησης και λειτουργίας των επιμέρους εγκαταστάσεων και δράσεων που προβλέπονται στους οικείους περιφερειακούς σχεδιασμούς.

Είτε πρόκειται για πρόγραμμα διαλογής στην πηγή είτε για δημοτική κομποστοποίηση είτε για πράσινο σημείο είτε για κεντρική μονάδα επεξεργασίας, φορέας σχεδιασμού, υλοποίησης και λειτουργίας παραμένει ο κατά περίπτωση αρμόδιος δημόσιος φορέας της τοπικής αυτοδιοίκησης. Και αυτό παραμένει ως θεμελιώδης αρχή.

Η σχέση των τοπικών σχεδίων με τον ΠΕΣΔΑ

και τα εθνικά σχέδια

Η ανάγκη διαμόρφωσης των τοπικών σχεδίων διαχείρισης δεν αναιρεί την ανάγκη ύπαρξης ενός σαφούς εθνικού σχεδίου διαχείρισης (συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης των ειδικών ρευμάτων αποβλήτων), που θα καθορίζει τους κανόνες, τους εθνικούς στόχους και τις αντίστοιχες υποδομές διαχείρισης (αν και όπου αυτό χρειάζεται). Το ίδιο και για τα περιφερειακά σχέδια διαχείρισης, που πρέπει να τεθούν σε διαδικασία ριζικής αναθεώρησης, με σκοπό να γίνουν ουσιαστικά, να θέσουν στόχους, να μεριμνήσουν για τις περιφερειακές υποδομές διαχείρισης και να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις της νομοθεσίας. Τα σχέδια διαφοροποιούνται μεταξύ τους από το γεγονός ότι το καθένα αναφέρεται σε δράσεις και υποδομές που αναπτύσσονται σε διαφορετικά γεωγραφικά και διοικητικά επίπεδα.

Κατά συνέπεια, τα τοπικά σχέδια διαχείρισης (ΤΟΣΔΑ) έχουν συμπληρωματικό χαρακτήρα στον περιφερειακό σχεδιασμό και στα εθνικά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων (ΕΣΔΑ) και πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων (ΕΣΠΔΑ), με τα οποία οφείλουν να συνεργάζονται, στο βαθμό που:

·      Ένα μέρος των αποβλήτων ή των προϊόντων της επεξεργασίας τους, στο πλαίσιο της αποκεντρωμένης διαχείρισης, θα οδεύει αναγκαστικά στις περιφερειακές υποδομές ή στις υποδομές των εθνικών συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης.

·      Οι στόχοι των τοπικών σχεδίων διαχείρισης δεν πρέπει να υπολείπονται, σε καμία περίπτωση, των αντίστοιχων στόχων των περιφερειακών και του εθνικού σχεδίου διαχείρισης.  

Προτάσεις της Επιτροπής

για την διαχείριση στερεών αποβλήτων

Υλοποίηση της απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ, για διεξαγωγή Συνεδρίου, όπου θα εξεταστούν τα μοντέλα διαχείρισης των στερεών αστικών αποβλήτων και ο ρόλος των ΟΤΑ, καθώς και η συνεκτίμηση των  χωρικών, πληθυσμιακών και οικονομικών παραμέτρων.

·      Να γίνει επικαιροποίηση των ΠΕΣΔΑ και παράλληλη αντιμετώπιση όλων των γραφειοκρατικών διαδικασιών και προβλημάτων που ανακύπτουν.

·      Οι Διαχειριστικές Ενότητες (τοπικά σχέδια δράσης) θα πρέπει να κατηγοριοποιηθούν με κριτήρια χωρικά και πληθυσμιακά, ώστε να εφαρμοστούν κατάλληλα προοσαρμοσμένες μέθοδοι επεξεργασίας σε κάθε περιοχή.

·      Η Επιτροπή, μπορεί να επεξεργαστεί με πλαίσιο διαβούλευσης  προδιαγραφές για τα Δημοτικά Σχέδια Διαχείρισης.

·      Να οριστούν κριτήρια για τα τοπικά σχέδια δράσης διαχείρισης των ΑΣΑ, όπως οικονομοτεχνικά, περιβαλλοντικά σε τουριστικές περιοχές, αγροτικές, βιομηχανικές κλπ.

·      Να αξιολογηθούν μέθοδοι (πχ. Καύση, αερόβια, αναερόβια ζύμωση, πυρόλυση, αεριοποίηση κλπ) και παράμετροι διαχείρισης των ΑΣΑ ανά περιοχή, με στόχο την προώθηση των καλών πρακτικών.

·      Να αξιολογηθούν τα οικονομικά μεγέθη διαχείρισης ΑΣΑ, οι λειτουργικές δαπάνες των ΣΔΙΤ και να γίνει αναφορά πετυχημένων ΣΔΙΤ.

·      Να εξεταστεί η δυνατότητα η ΚΕΔΕ ή κάποιος συνεργαζόμενος φορέας (ΕΕΤΑΑ, ΠΕΤΑ), να λειτουργήσει μια δομή διάχυσης τεχνογνωσίας και υποστήριξης στη διαχείριση απορριμμάτων 

·      Να οριστικοποιηθεί το πλαίσιο λειτουργίας των ΦΟΔΣΑ, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική λειτουργία τους (θέματα προμηθειών, προσωπικού, συμβάσεων, αλλά και διοικητικού μοντέλου)  

·      Να διαμορφωθεί πλαίσιο συνεργασίας της Επιτροπής με τους  προέδρους των ΦΟΔΣΑ, σε μια διαδικασία αλληλοενημέρωσης στο πλαίσιο της εξέλιξης των περιφερειακών σχεδίων, όχι μόνο ως μελέτη, αλλά ως υλοποίηση.

·       να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η διαχείριση βιομηχανικών και τοξικών αποβλήτων, καθώς και αποβλήτων που προέρχονται από μονάδες του αγροτικού  και κτηνοτροφικού τομέα

     Αναδείχθηκε η ανάγκη :

·      ενημέρωσης για το ότι όσο δεν λύνεται το θέμα της διαχείρισης απορριμμάτων, τα μοναδιαία κόστη αυξάνουν υπέρμετρα, λόγω των προστίμων

·      οριστικής αντιμετώπισης του θέματος των ΧΑΔΑ, παρότι μειώθηκαν τα πρόστιμα

·      να είναι βασικό κριτήριο η μείωση του κόστους, ανεξαρτήτως τεχνολογίας διαχείρισης

·      να μην χαθεί η ευκαιρία αξιοποίησης των Ευρωπαϊκών Χρηματοδοτικών Πόρων    

Ανακύκλωση

Τέθηκαν τα ερωτήματα αν πραγματικά χρειαζόμαστε τα τέσσερα ρεύματα, ποια είναι η θέση μας, αν χωρούν οι πόλεις μας τα τέσσερα ρεύματα και ποιον τύπο επεξεργασίας θα έχουμε για τα υπολείμματα μετά την ανακύκλωση. Επισημάνθηκε ότι όταν έκλεινε ο τελευταίος ΧΥΤΑ στη Γερμανία, εμείς συνεχίζαμε να προκηρύσσουμε από το ΕΣΠΑ χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων.

Προτείνεται :

·      η Επιτροπή να συντάξει οδικό χάρτη ενεργειών για την επίτευξη του Εθνικού στόχου για ανακύκλωση, στο επίπεδο των Δήμων

·      η Επιτροπή να έχει ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας, με τους εκπροσώπους της ΚΕΔΕ, που συμμετέχουν στη διοίκηση συλλογικών συστημάτων, για παράδειγμα στην Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης, που είναι το σημαντικότερο εργαλείο της ανακύκλωσης, για να υπάρχει αυτοδιοικητικός έλεγχος και απολογισμός.

·      να υπάρχουν συστηματικές δράσεις ευαισθητοποίησης – ενημέρωσης για την ανακύκλωση

·      να  διασφαλιστεί ο μηχανισμός και ποσοτικοποιημένοι δείκτες μέτρησης των αποτελεσμάτων

Αναδείχθηκε η ανάγκη :

·      για αντικειμενικό και δίκαιο σύστημα κατανομής του εξοπλισμού που διατίθεται στους Δήμους από τα συστήματα

·      συμπλήρωσης και ενεργοποίησης του θεσμικού πλαισίου για τα αδρανή που σύμφωνα με σχετικές μετρήσεις, πριν την οικονομική κρίση, είχαν διπλάσιο βάρος από όλα τα αστικά απορρίμματα.

Υγρά απόβλητα

Η διαχείρισή των υγρών αποβλήτων στην Ελλάδα βρίσκεται σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, που θα βελτιωθεί περισσότερο μέσα από το ΣΕΣ με τα έργα γέφυρα.

Πολλοί Δήμοι, ενέταξαν έργα στο τρέχον ΕΣΠΑ, με χρόνους που δεν έφταναν ούτε για τις προκηρύξεις ούτε για την εκδίκαση των ενστάσεων, με αποτέλεσμα την απένταξη τους. Η Επιτροπή θα στηρίξει την διεκδίκηση χρηματοδότησης για την υλοποίηση αυτών των έργων, καθώς και άλλων παρόμοιων που κρίνονται απαραίτητα με παράλληλο στόχο την επαναχρησιμοποίηση αυτών των υγρών αποβλήτων, είτε για τον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, είτε για άρδευση, είτε ακόμη και για άλλες χρήσεις οι οποίες θα είχαν ενδιαφέρον.

Προτείνεται συμπληρωματικά στο ζήτημα της επαναχρησιμοποίησης των υγρών αποβλήτων να προστεθούν, το ζήτημα της διαχείρισης ιλύος καθώς και τα ζητήματα της λειτουργίας των μονάδων, διότι πέραν της ολοκλήρωσης των υποδομών, πρέπει να αντιμετωπιστούν ζητήματα, που διασφαλίζουν τη σωστή και βιώσιμη λειτουργία τους, τόσο σε όρους περιβαλλοντικούς όσο και αποδοτικότητας των οικονομικών πόρων.

Διαχείριση Υδάτων

Προτείνεται:

·           η λειτουργία γραφείου υποστήριξης των Δήμων από την ΚΕΔΕ, στα ζητήματα βιώσιμης διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Επισημαίνεται  η ανάγκη συνεργασίας με την γενική γραμματεία υδάτων στο πλαίσιο εφαρμογής των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων

·           για αποκατάσταση ζημιών από πλημυρικά φαινόμενα, προσωρινά να υπάρξει Ταμείο Αλληλοβοήθειας στο επίπεδο της ΚΕΔΕ, ως μόνιμη όμως λύση, να εξεταστούν οι δυνατότητες:

                    i.            να αξιοποιηθούν αναπορρόφητα κονδύλια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης από το ΕΣΠΑ,

                  ii.            να αποδίδεται μικρό ποσοστό από τους ΚΑΠ κάθε χρόνο σε ασφαλιστικές εταιρίες στις οποίες να γίνει ασφάλιση, ώστε να μπορεί να υπάρξει άμεση ανταπόδοση μέρους των ζημιών,

                iii.            να έρθει αρωγός το κράτος ή η Ευρωπαϊκή Ένωση με ειδικές γραμμές χρηματοδότησης

Για την προστασία του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα προτείνεται:

·         η ληψη δραστικότερων μέτρων εξοικονόμησης νερού στην άρδευση και στη βιομηχανία με δεδομένο ότι για άρδευση διατίθεται το 87% της καταναλούμενης ποσότητας ύδατος στην Ελλάδα  παράλληλα με τα μέτρα εξοικονόμησης νερού για αστική χρήση.

·         η υλοποίηση εγγειοβελτιωτικών έργων στο τοπικό επίπεδο  

·         η συστηματική τεκμηρίωση και προσέγγιση των προβλημάτων που συναρτώνται με την άρδευση και αφορούν στις  νιτροποιημένες γεωργικές περιοχές και στην υφαλμύρωση.

·         η επεξεργασία της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής, για το έδαφος, που συνδέει διάβρωση, στεγανοποίηση, ερημοποίηση, ρύπανση

Ορεινή υδρονομία

Φράγματα – ρέματα

Προτείνεται η:

·           επαναπροσέγγιση του θεσμικού πλαισίου για την κατασκευή φραγμάτων και διευθέτηση ρεμάτων στις προστατευόμενες περιοχές NATURA 2000, που καλύπτουν το ένα τρίτο της Ελλάδας

·           δημιουργία φραγμάτων και ορθολογικών συστημάτων άρδευσης που θα επιτρέψουν την αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων γεωργικών εκτάσεων

·           δημιουργία λιμνοδεξαμενών, για αξιοποίηση των υδάτινων πόρων

Δασικά θέματα

·         Για τα δασικά οικοσυστήματα επισημαίνεται η ανάγκη αναδιοργάνωσης των δομών / φορέων διαχείρισης.

Φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών (Ν. 2742/99 και Ν.                3937/2011)

·         Έχουν διατυπωθεί  προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου της λαθροϋλοτομίας.

·         Σε ότι αφορά τις διαχειριστικές μελέτες των δημοτικών δασών απαιτείται επικαιροποίηση εξασφάλιση της  χρηματοδότησης τους και πιστή  εφαρμογή με κάλυψη των ενεργειακών αναγκών στις περιοχές αυτές

Κλιματική αλλαγή - Ενέργεια

Θεσμικά ζητήματα – ΑΠΕ–-ΔΕΔΔΗΕ

·         Ειδικά Τιμολόγια της ΔΕΔΔΗΕ για κοινωφελείς εγκαταστάσεις και λειτουργίες των Δήμων

·         Επεκτάσεις Δικτύων Η/Φ – Συμμετοχή της ΔΕΔΔΗΕ στο κόστος

·         Ειδικό πρόγραμμα υπογείωσης δικτύων μεταφοράς ενέργειας στον αστικό τουλάχιστον χώρο  με χρηματοδοτική κάλυψη από τους φορείς διαχείρισης ενέργειας

·         Χωροθέτηση ΑΠΕ με ισχυρή γνώμη της Αυτοδιοίκησης και των τοπικών κοινωνιών

·         Σύναψη προγραμματικής σύμβασης ΥΠΑΠΕ – ΚΕΔΕ – ΔΕΔΔΗΕ για όλα τα θέματα συναρμοδιοτήτων (Δίκτυα, τέλη, τιμολογιακή πολιτική, περιβαλλοντική επιβάρυνση κτλ)

·         Ανταποδοτικό τέλος για εγκαταστάσεις ΑΠΕ στους οικείους Δήμους  (όχι μόνο για τα Αιολικά)

·         Έρευνα – καταγραφή ως προς τους δημοτικούς χώρους που καταλαμβάνει η ΔΕΔΔΗΕ και ΔΕΣΜΗΕ

·         Οριζόντια Νομική και Τεχνική Υποστήριξη για τη διεκδίκηση τελών από τους Κεντρικούς Φορείς ενέργειας για τις εγκαταστάσεις  τους σε Δημοτικούς  χώρους

Ενεργειακά θέματα – Ενεργειακή αποδοτικότητα

·         Ολοκληρωμένος Ενεργειακός Σχεδιασμός Δήμων – Σύνδεση με το ΕΣΠΑ 2014-2020 Ε.Π. ΥΜΕΠΠΕΡΑΑ και τα 13 ΠΕΠ

·         Ανάγκη για τη δημιουργία Ενεργειακού Παρατηρητηρίου των Δήμων της χώρας

·         Διαρκής καταγραφή επικαιροποίηση θεσμικού πλαισίου

Καταναλώσεις τεχνολογίας – εφαρμογής εξοικονόμησης. Καλές πρακτικές

·         Δομή στήριξης του Συμφώνου των Δημάρχων

Τεχνική βοήθεια για τον ενεργειακό Σχεδιασμό των Δήμων και την εκπόνηση των ΣΔΑΕ

·         Ωρίμανση έργων ενεργειακής αποδοτικότητας. Τεχνική Υποστήριξη - Πρότυπα εγχειρίδια 

·         Οριζόντια υποστήριξη / ενεργοποίηση και ουσιαστική λειτουργία του θεσμού ενεργειακού υπεύθυνου κτιρίου (ΚΥΑ Δ6/3/14826/2008/ΦΕΚ 1122/Β/2008 και εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ 6706/3-12-2014)

·         Δημιουργία Πρότυπων Προδιαγραφών και Τευχών Δημοπράτησης Δημοτικών Ενεργειακών Έργων με χρηματοδότηση από τρίτους και μηχανισμού εγγυοδοσίας του Δημοσίου  για άντληση δανειακών κεφαλαίων με χαμηλό επιτόκιο ώστε να επιταχυνθεί ο ρυθμός αποπληρωμής.

·         Δημιουργία Ολοκληρωμένων Χωρικών Παρεμβάσεων Ενεργειακής Αποδοτικότητας σε Δήμους

Ø      ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΤΟ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

·         Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας / και ανταποδοτικότητας (περιβαλλοντικό ισοζύγιο) των προγραμμάτων του Πράσινου Ταμείου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και επαναπροσδιορισμός του πλαισίου εφαρμογής τους. «Πράσινη ΣΑΤΑ»

·         Αποτίμηση της υλοποίησης των έργων ενεργειακής αποδοτικότητας των Δήμων της χώρας κατά πηγή χρηματοδότησης (ΕΣΠΑ 2007-2013 ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ, JESSICA, ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ κτλ)

·         Προτεραιότητες περιβαλλοντικών έργων και δράσεων στη νέα Προγραμματική Περίοδο 2014-2020. Οδηγός αξιοποίησης πόρων του Ε.Π. ΥΜΕΠΠΕΡΑΑ και περιβαλλοντικών έργων στα 13 ΠΕΠ

·         Ειδική Τεχνική Βοήθεια ωρίμανσης περιβαλλοντικών έργων Δήμων

·         Διαμόρφωση τελικών όρων και πινάκων περιβαλλοντικών έργων Phasing στο νέο ΕΣΠΑ 2014-2020 – Διοικητική Διαδικασία

·         Τεχνική υποστήριξη των Δήμων για έργα μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης σε αντλιοστάσια, μονάδες ΕΕΛ και οδοφωτισμό με συμβάσεις παραχώρησης

·         Προτυποποίηση διαδικασιών έργων ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ στους Δήμους με άλλους πλην του ΕΣΠΑ πόρους (ΕΤΕΠ – ΤΠΔ, ESCOS κτλ)

·         Θέσπιση κριτηρίων πράσινων προμηθειών στις συμβάσεις των φορέων της Αυτοδιοίκησης

Πράσινο Ταμείο

Προτείνεται:

·         Η διεκδίκηση της αποδέσμευσης του 50% των πόρων του για έργα περιβαλλοντικής ευθύνης των Δήμων μέσα από τη δημιουργία μίας διακριτής «Πράσινης» ΣΑΤΑ και της θεσμικής εκπροσώπησης της ΚΕΔΕ στη διοίκηση του ταμείου.

·         Η έκδοση ΚΥΑ που θα αποσαφηνίζει τους στόχους και το πλαίσιο κριτηρίων εκλεξιμότητας ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους Δήμους να προγραμματίζουν έγκαιρα και αποτελεσματικά τα έργα της Πράσινης ΣΑΤΑ