Η γλώσσα έχει τρεις διαστάσεις, τη
μορφή , το περιεχόμενο και τη χρήση, οι οποίες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Η
μορφή αποτελεί τα δομικά στοιχεία του γλωσσικού συστήματος (φωνολογία,
μορφολογία, σύνταξη). Το περιεχόμενο αφορά τη σημασιολογία, δηλαδή τη γνώση
λέξεων (ονόματα, αντικείμενα, ενέργειες) και τον τρόπο που αυτές αλληλεπιδρούν
μεταξύ τους. Η χρήση αφορά την πραγματολογία, δηλαδή τη χρήση της γλώσσας σε
κοινωνικό πλαίσιο. Οι δυσκολίες σε αυτές τις τρεις διαστάσεις της γλώσσας
αλληλοεπηρεάζονται, ωστόσο ο βαθμός δυσκολίας διαφέρει και αλλάζουν μορφή
ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.
Τι είναι οι εξελικτικές
γλωσσικές διαταραχές;
Η εξελικτική γλωσσική διαταραχή
είναι η δυσκολία στη χρήση του γλωσσικού συστήματος είτε στο σύνολό του είτε σε
κάποιο/ κάποια από τα επιμέρους στοιχεία που το αποτελούν (μορφή, περιεχόμενο,
χρήση) χωρίς εμφανή οργανικά αίτια, αισθητηριακά ελλείμματα, νοητική
ανεπάρκεια.
Είδη εξελικτικών
γλωσσικών διαταραχών:
·
Σημασιολογική
διαταραχή
·
Πραγματολογική
διαταραχή
·
Μορφολογική
διαταραχή
·
Διαταραχή
της σύνταξης
·
Φωνολογική
διαταραχή
Μορφολογία
Τι είναι η μορφολογία;
Μορφολογία είναι η διάταξη των
μορφημάτων και οι τρόποι με τους οποίους συνδυάζονται για να δημιουργήσουμε μια
λέξη. Τα μορφήματα είναι η ελάχιστη μονάδα της γλώσσας, η οποία είναι φορέας
σημασίας ή γραμματικής λειτουργίας.
Κατηγορίες μορφημάτων ως προς τη
γραμματική λειτουργία:
Ελεύθερα:
για, και, τώρα με, όταν κ. α.
Δεσμευμένα:
σκύλ- ος, τρέχ- ω κ. α.
Κατηγορίες μορφημάτων ως προς τη
σημασιολογική λειτουργία:
Λεξικά:
βλέπ- , σπίτ- , κ. α.
Γραμματικά:
-ος, -ότητα, κ. α.
Οι πρώτες λέξεις που χρησιμοποιεί ένα
παιδί είναι τα ουσιαστικά (κύρια ονόματα και αντικείμενα με τα οποία το παιδί
έρχεται σε επαφή καθημερινά). Τα παιδιά αρχικά χρησιμοποιούν λέξεις με
συγκεκριμένη σημασία και αργότερα λέξεις που ανήκουν σε λειτουργικές κατηγορίες
(άρθρα, αντωνυμίες, προθέσεις, κ. α.). Οι λέξεις λειτουργικών κατηγοριών
αρχίζουν να χρησιμοποιούνται σταδιακά με συγκεκριμένα ουσιαστικά (με αυτά που
έρχεται καθημερινά σε επαφή) , π. χ. η μαμά, της μαμάς στο σπίτι, τα ψώνια ,
δύσκολα να τις συνδυάσει με άλλες λέξεις π. χ. της γιαγιάς, οι σκύλοι, στον
κήπο. Όταν τα παιδιά ξεκινούν να χρησιμοποιούν τα μορφήματα σε συγκεκριμένα
γλωσσικά περιβάλλοντα, τότε ξεκινά να αναπτύσσεται και η μορφολογική επίγνωση.
Ανάπτυξη μορφολογίας
ανά ηλικία
|
Ηλικία
|
Μορφολογία
|
|
12-18
μηνών
|
Κυρίως
ουσιαστικά
|
|
19-24
μηνών
|
Ουσιαστικά
και ρήματα
|
|
2-3 ετών
|
Ουσιαστικά
ρήματα, άρθρα,, προθέσεις
|
|
3-4 ετών
|
Πληθυντικός
αριθμός αντωνυμίες, χρόνοι ρημάτων
|
|
4-5 ετών
|
Σωστή
χρήση γραμματικής
|
|
5-6 ετών
|
Σωστή
χρήση γραμματικής
|
Μορφολογική δυσκολία
Μορφολογική δυσκολία είναι η αδυναμία του
παιδιού να κατακτήσει τη μορφολογική επίγνωση και την παραγωγική της χρήση.
Μορφολογία και άλλες
διαταραχές
Η μορφολογική διαταραχή μπορεί να
συνυπάρχει και με άλλες διαταραχές ,όπως: Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές,
Εξελικτικές Γλωσσικές Διαταραχές, Ειδική Γλωσσική Διαταραχή.
Πίνακας εβδομαδιαίων δραστηριοτήτων για
ανάπτυξη μορφολογίας
«
Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια
αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό
την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής-
αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»
