Οι μαθησιακές δυσκολίες (μέρος ΣΤ’)- Δυσλεξία. Της Λογοθεραπεύτριας Ξένιας Ουσάκοβα

        Στην καθημερινότητά μας συχνά ακούμε και χρησιμοποιούμε τον όρο «μαθησιακές δυσκολίες», χωρίς να μας είναι απολύτως ξεκάθαρη η έννοιά του.

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες;

       Με τον όρο «μαθησιακές δυσκολίες» περιγράφουμε μία ομάδα πολύμορφων δυσκολιών, οι οποίες εκδηλώνονται σε ένα ευρύ φάσμα γλωσσικών διεργασιών, και αναφερόμαστε στη λειτουργία και εκμάθηση της ομιλίας, της ανάγνωσης, της γραφής, της κατανόησης και των μαθηματικών. Αυτές οι δυσκολίες είναι εγγενείς στο άτομο, θεωρούνται ότι υπάρχουν εξαιτίας της δυσλειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος και είναι δυνατόν να εκδηλώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Μαζί με τις μαθησιακές δυσκολίες είναι δυνατόν να συνυπάρχουν προβλήματα αυτορρύθμισης της συμπεριφοράς, κοινωνικής αντίληψης και αλληλεπίδρασης, τα οποία όμως, από μόνα τους δεν προσδιορίζουν μία μαθησιακή δυσκολία. Επίσης, μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να παρατηρούνται ταυτόχρονα με άλλα προβλήματα (π.χ. λειτουργική αδυναμία αισθήσεων, νοητική υστέρηση, σοβαρή συναισθηματική διαταραχή) ή με εξωγενείς επιρροές (π.χ. πολιτισμικές διαφορές, υστερημένο γλωσσικό περιβάλλον, ανεπαρκής ή ακατάλληλη εκπαίδευση), δεν είναι όμως αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών ή επιρροών (National Joint Committee of Learning Difficulties/ NJCLD, 1988).

Είδη μαθησιακών δυσκολιών:

• Δυσαναγνωσία
• Δυσορθογραφία
• Αλεξία
• Αγραφία/ δυσγραφία
• Δυσαριθμησία
• Δυσλεξία

Δυσλεξία

Τι είναι η δυσλεξία;

    Με τον όρο δυσλεξία περιγράφουμε τη δυσκολία ενός παιδιού (με φυσιολογική νοημοσύνη) να αποκτήσει ορισμένες φωνολογικές/ γραφοφωνημικές δεξιότητες (δεξιότητα ανάγνωσης, δεξιότητα ορθογραφημένης γραφής) ή και άλλες νοητικές δεξιότητες (αριθμητικές δεξιότητες).

Χαρακτηριστικά που αποτελούν ενδείξεις για δυσλεξία.

    Αν φανταστείτε τη δυσλεξία σαν μία ομπρέλα, η οποία συμπεριλαμβάνει δύο ή και παραπάνω από τις άλλες μαθησιακές δυσκολίες ( δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, αλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία)· θα παρατηρήσετε πως τα χαρακτηριστικά που αποτελούν ενδείξεις για δυσλεξία είναι κοινά χαρακτηριστικά με τις υπόλοιπες μαθησιακές δυσκολίες.

 Αντιμετώπιση της δυσλεξίας

     Παρόλο που σήμερα γίνεται πρώιμη ανίχνευση μαθησιακών δυσκολιών από την προσχολική κιόλας ηλικία· η επίσημη διάγνωση δυσλεξίας γίνεται ύστερα από την ολοκλήρωση της Α’ δημοτικού, όπου το παιδί έχει διδαχτεί ανάγνωση και γραφή. Κάθε δυσλεξικός μαθητής διαφέρει στον τρόπο σκέψης και εκμάθησης από τους υπόλοιπους δυσλεξικούς μαθητές, για αυτό το πρόγραμμα παρέμβασης πρέπει να είναι εξειδικευμένο. Ωστόσο, οι δυσλεξικοί μαθητές έχουν ένα κοινό, το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου είναι πιο ανεπτυγμένο από το αριστερό.

 Δυστυχώς, στα σχολεία η ύλη και ο τρόπος διδασκαλίας στηρίζονται μόνο στην λεκτική ανάπτυξη. Ο δυσλεξικός μαθητής, έχει ένα διαφορετικό τρόπο εκμάθησης και όταν τον προσεγγίζουμε με διαφορετικό τρόπο διδασκαλίας, βιασμένο σε εικόνες, τότε η απόδοση του θα είναι σε συνάρτηση με την ηλικία και την νοημοσύνη του. 

       Ας δούμε ένα παράδειγμα πώς να διδάξουμε την αλφάβητο με την εικονογραφική μέθοδο.

     Αντί απλά να διδάξουμε τη γραφή του γράμματος Σσ, το συμπεριλαμβάνουμε σε μία εικόνα, της οποίας το όνομα αρχίζει από το συγκεκριμένο γράμμα. Με αυτόν τον τρόπο το σχήμα του γράμματος απομνημονεύεται σε σχέση με το φθόγγο του και είναι εύκολο να ανακληθεί στην πορεία.

 Οι δυσλεξικοί μαθητές αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες όχι μόνο στη μάθηση αλλά και στο περιβάλλον τους. Είναι σημαντικό λοιπόν, να επιβραβεύουμε κάθε τους προσπάθεια και κάθε τους επίτευγμα, όσο μικρό και αν είναι. Έτσι, ενισχύουμε την αυτοπεποίθησή τους και τη διάθεσή τους για μάθηση και επίτευξη στόχων.

        « Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»