Παλαιοχριστιανική Βασιλική «ΒΡΟΝΤΙΣΜΕΝΗΣ» - Κάτω Μηλιά Πιερίας

13 χιλιόμετρα από την Κατερίνη και ανάμεσα σε Μοσχοχώρι-Κάτω Μηλιά στα δεξιά του δρόμου θα δείτε την πινακίδα με την ένδειξη "Παλαιοχριστιανική Βασιλική «ΒΡΟΝΤΙΣΜΕΝΗΣ»".

Πρόκειται για μία σημαντική ανασκαφή, που δυστυχώς όμως παραμένει αναξιοποίητη, παρατημένη, με τα αγριόχορτα να έχουν καλύψει σχεδόν τα πάντα, κάνοντας την απαγορευτική για να την επισκεφτεί κάποιος. Τα πιο σημαντικά ευρήματα, πάντως έχουν μεταφερθεί στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης.

Ελπίζουμε κάποια στιγμή το κράτος να διαθέσει τα απαραίτητα κονδύλια, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας και στις τοπικές αρχές να αναδείξουν την αξία της περιοχής, συνεχίζοντας τις ανασκαφές, ώστε να έρθουν στην επιφάνεια περισσότερα ευρήματα, αλλά και να αναδειχτεί και η περιοχή. 

➤ Πρόκειται για τον αρχαιότερο χριστιανικό οικισμό της Πιερίας, που ιδρύθηκε γύρω στα 400 μ.Χ.

Παρόλα αυτά η «ΑΛΗΘΕΙΑ» βρέθηκε εκεί και σας μεταφέρει μέσα από τις φωτογραφίες της μία γενική εικόνα της περιοχής.

Στην πινακίδα που υπάρχει εκεί, διαβάζουμε ότι πρόκειται για:

«Τρίκλιτη βασιλική των αρχών του 5ου μ.Χ. αιώνα η οποία, πιθανόν, συνδέεται με την πόλη Πουδαία, που αναφέρεται στα ρωμαϊκά οδοιπορικά. Ανασκάφηκε το 1983-84 από τον Θανάση Παπαζώτο, χωρίς να ολοκληρωθεί. (Εκκρεμεί η αποκάλυψη του νάρθηκα και, ενδεχομένως, του αιθρίου της).

Παρουσιάζει ιδιομορφία, γιατί δεν έχει τρίβηλο αλλά μόνον θύρα, που φέρει στο κεντρικό κλίτος, ενώ ο διαχωρισμός των κλιτών της δεν γίνεται με κιονοστοιχία, αλλά με εναλλαγή δύο πεσσότοιχων με ισάριθους κίονες. Είναι κτισμένη με εναλλασσόμενη τοιχοδομία από πέτρες και πλίνθους, έχει υψηλούς στυλοβάτες, δάπεδα στρωμένα με πλίνθους, ιωνικά κιονόκρανα, σύνθρονο στην αψίδα και μόνον κάτω από την Αγία Τράπεζα διέσωσε δάπεδο από πολύχρωμες μαρμάρινες κρούστες, που αποκολλήθηκε κι εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης.

Μετά από κάποιο σεισμό, πιθανόν στους χρόνους του Ιουστιανού, η Βασιλική επισκευάζεται, αποκτά δάπεδο από χονδρό ψηφιδωτό στο Ιερό Βήμα και διαμορφώνει παράβημα στο νότιο κλίτος, με την τοποθέτηση διάτρητου θωρακίου με φολιδωτή διακόσμηση και κιονίσκους, που σώζει έξαρμα για τη στήριξη μαρμάρινης λεκάνης.

Σε μια τρίτη φάση, ύστερα από μια μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε τη Βασιλική, κατά τον 7ο ή τον 8ο αιώνα, ο ναός επισκευάζεται περιορισμένος στο κεντρικό κλίτος. Δεν έχουν βρεθεί βυζαντινά όστρακα, άρα, πριν από την καθ΄ αυτό βυζαντινή εποχή (11ο και 12ο αιώνα), πρέπει να εγκαταλείφθηκε. Αυτό όμως θα μπορούσαμε να το πούμε με βεβαιότητα εάν συνεχιστούν οι ανασκαφές.»

(Κείμενο: Ευτέρπη Μαρκή, δρ. Αρχαιολογίας)
Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας, 2016

* Περισσότερες πληροφορίες και φωτογραφίες από το δάπεδο μπορείτε να δείτε και εδώ: https://pierikialithia.blogspot.com/2018/05/blog-post_839.html