Παρασκευή 10 Μαρτίου 2023

Φιλοποίμην Στεφανίδης, ο ήρωας πόντιος χειρούργος γιατρός που άνοιξε την πρώτη χειρουργική Κλινική Κατερίνης το 1930

«Ο χειρούργος ιατρός κ. ΦΟΙΛΟΠΟΙΜΗΝ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ εγκατεστάθη οριστικώς ενταύθα και δέχεται παθολογικά, χειρουργικά, γυναικολογικά και μαιευτικά είς την ΚΛΙΝΙΚΗ του καθ' όλην την ημέραν. Επισκέπτεται αρρώστους στα σπίτια τους». (Αγγελία της εποχής 1933)

* Από τα απομνημονεύματα του Σάββα Ι. Κανταρτζή (ΝΙΚΗ ΧΩΡΙΣ ΡΟΜΦΑΙΑ, Η Δαμασκός του 20ου Αιώνα).

Ο χειρούργος ιατρός Φοιλοποίμην Στεφανίδης πόντιος από την Τραπεζούντα, ήταν φυσιογνωμία δυναμική και επιβλητική, ανήσυχη και δημιουργική προσωπικότητα, με πλατειά επιστημονική μόρφωση και απέραντες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις, σωστός θησαυρός από γνώσεις και εμπειρίες, και ανεξάντλητη πηγή από πρωτότυπες και, πολλές φορές παράξενες και τολμηρές ιδέες, φιλοσοφικές, επιστημονικές και ανθρωπολογικές. Ήταν κάτοχος της ρωσικής, της γερμανικής και της γαλλικής και γνώριζε στην εντέλεια την ελληνική  γλώσσα, λες και ήταν πανεπιστημιακός καθηγητής της φιλολογίας.

Ο Φιλοποίμην γεννήθηκε στην Τραπεζούντα το 1873. Μετά το φροντιστήριο σπούδασε την χειρουργική και την γυναικολογία στην Πετρούπολη και στο Βερολίνο και την ορθοπεδική στο Παρίσι.

«Ιατρός εκ Τραπεζούντος του Πόντου, διακεκριμένος επιστήμων, ευρωπαϊκής μορφώσεως, φλογερός πατριώτης όσον ολίγοι, επολέμησε το πρώτον, φοιτητής ών, ώς εθελοντής είς το μόνον δοξασθέν τάγμα του Σμολένσκυ κατά το 1897. Είς του βαλκανικούς πολέμους κατήλθεν έκ Γερμανίας επί κεφαλής ιδίου χειρουργείου καί μετέσχεν είς τόν Ηπειρωτικών αγώνα και τέλος έλαβε μέρος καί είς την Μικρασιατικήν εκστρατείαν προσκληθείς ονομαστικώς ώς ιατρός. Ώς έφορος τής σχολής έν Βατούμ εξύψωσε ταύτην και έδωσεν είς τήν νεολαίαν όλην του τήν πατριωτικήν πνοήν.» (ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ 1953)

Το 1930 ο Στεφανίδης είχε έλθει στην Κατερίνη να ερευνήσει το έδαφος για χειρουργική Κλινική, που έλειπε από την πόλη και ήταν έντονα αισθητή η απουσία της.

Φυσικά η Κατερίνη, στα σκαριά και στο ξεκίνημα της τότε για μεγαλούπολη και φιλόδοξη σταδιοδρομία, είχε ανάγκη από μια χειρουργική κλινική, και οι συμπατριώτες, βλέποντας στο πρόσωπο του ένα καλό επιστήμονα, φλογερό πατριώτη και δυναμικό άνθρωπο, τον ενθάρρυναν ν' ανοίξει την Κλινική του στην Κατερίνη. Έτσι από τα μέσα της χρονιάς αυτής (1930), άνοιξε την Κλινική του στο διώροφο σπίτι του Ανδρέα Πώρρου, στην οδό Μητροπόλεως, πίσω από το παλιό μέγαρο της μητρόπολης, που μετά τον θάνατον του μητροπολίτη Παρθενίου Βαρδάκα (1933) στέγαζε το δημαρχείο μέχρι το 1960.

Παρά την απέραντη μόρφωση του και την καλή του φήμη σαν κλινικάρχη, δεν μπόρεσε στην Ελλάδα να μονιμοποιηθεί σε μια πόλη. Άνοιξε μεγάλη κλινική στο Ηράκλειο Κρήτης. Μετακινήθηκε στην Κατερίνη και μετά τρία χρόνια στην Κοζάνη. Πέρασε στην Φλώρινα, την Δράμα και δεν ξέρω που αλλού.

Στον ιδιόρρυθμο χαρακτήρα του οφείλεται και το γεγονός ότι, ενώ είχε άξια παιδιά και μπορούσε παίρνοντας την σύνταξη του να ησυχάσει στα γερατειά του, προτίμησε να κάνει τον αγροτικό ιατρό στον Άη Δημήτρη στα Πιέρια. Τον ρώτησα, όταν επιστρέφοντας από οχτάχρονη απουσία, στην Κατερίνη τον είδα να παίρνει το πρωινό του σ' ένα γαλακτοπωλείο, «γιατί δεν παίρνεις την σύνταξη σου να ησυχάσεις» και μ' απάντησε «αφού μπορώ να εργάζομαι γιατί να επιβαρύνω το ταμείο».

Σαν φωτεινό αστέρι λάμπει στην συνείδηση μου η απάντηση του, όταν στην Κατερίνη τον ρώτησα φιλικά, αν θα μπορούσε στην Κλινική του να κάνει άμβλωση σε γυναίκα που ο άντρας της δεν ήθελε να κάνει συχνά παιδιά. «Όχι, είπε, κοφτά. Τέτοιο πράγμα δεν έκανα και δεν θα κάνω ποτέ».

Παράλληλα με τις υποχρεώσεις του στην κλινική έγραφε στην πρώτη εφημερίδα της Πιερίας που είχε ιδρύσει ο Σάββας Κανταρτζής μαζί με τον Αιμίλιο Ξανθόπουλο και είχε μόνιμη θέση επιφυλλίδας με τον ενδεικτικό τίτλο «Εκλαϊκευμένη Επιστήμη» με υπότιτλο «Ένα κάθε εβδομάδα» και ψευδώνυμο Philo.

* Η  κόρη του, Σόνια - Σοφία Στεφανίδου (Οδησσός 1907 - Αθήνα 22 Αυγούστου 1990) ήταν Ελληνίδα ηρωίδα, που κατατάχθηκε εθελοντικά στον στρατό, αρχικά ως νοσοκόμα και, στη συνέχεια, δρώντας ως πράκτορας στην κατεχόμενη Ελλάδα. Επίσης είναι η πρώτη Ελληνίδα αλεξιπτωτίστρια. (el.wikipedia.org).


** Για την αντιγραφή και την δημοσίευση στην "ΑΛΗΘΕΙΑ", Μιχάλης Κανταρτζής.