Είναι ή δεν είναι οι τράπεζες υπό καθεστώς capital control; Απ' όσο γνωρίζουμε, είναι. Τι σημαίνει αυτό που ψευδώς ονομάζουν capital control; Κυρίως σημαίνει ότι δεν μπορείς να προχωρήσεις σε αναλήψεις μετρητών, πέραν του καθορισμένου ορίου. Αυτό βέβαια λέγεται ορθά τραπεζικό moratorium κι όχι capital control, αλλά ποιος νοιάζεται; Αλλού είναι τα σπουδαία.
Εφόσον λοιπόν από τα τέλη Ιουλίου 2015 δεν μπορεί κανείς να κάνει ελεύθερα αναλήψεις, τότε μπορεί να μου εξηγήσει κανείς πώς γίνεται και από τον Δεκέμβριο του 2016 έχουμε ξανά καθαρή εκροή καταθέσεων από τις τράπεζες; Το Δεκέμβριο πέρυσι παρατηρήθηκε μείωση των συνολικών καταθέσεων κατά 4,7 δις ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι ανά εβδομάδα μεσοσταθμικά γίνονταν αναλήψεις της τάξης των 1,2 δις ευρώ.
Το Ιανουάριο του 2017 οι καταθέσεις μειώθηκαν επιπλέον κατά 897 εκατομμύρια ευρώ. Ενώ τον Φεβρουάριο μειώθηκαν ακόμη περισσότερο κατά 813 εκατομμύρια ευρώ. Έτσι μέσα στους τελευταίους τρεις μήνες για τους οποίους έχουν δημοσιευτεί στοιχεία, (Δεκέμβριος 2016, Ιανουάριος και Φεβρουάριος 2017) οι καταθέσεις έχουν μειωθεί πάνω από 6,4 δις ευρώ. Πώς γίνεται αυτό εν μέσω capital control;
Να σημειώσουμε ότι τα capital control επιβλήθηκαν ακριβώς γι' αυτόν το λόγο. Να σταματήσει δηλαδή η εκροή καταθέσεων, το bank run. Αξίζει να θυμηθούμε ότι μόνο τον Ιούλιο του 2015 είχαν μειωθεί οι καταθέσεις κατά 1,4 δις ευρώ και η κυβέρνηση δια του κ. Τσίπρα μας είπε ότι οι τράπεζες δεν έχουν να πληρώσουν συντάξεις γιατί δεν δίνει άλλα χρήματα η ΕΚΤ κι επομένως πρέπει να κλείσουν.
Σήμερα οι τράπεζες με συνολική εκροή τριμήνου 6,4 δις ευρώ, γιατί δεν κλείνουν; Βέβαια είχε προηγηθεί μια εκροή καταθέσεων της τάξης άνω των 54 δις ευρώ από τον Δεκέμβριο 2014 ως τον Ιούνιο του 2015. Όμως και πάλι από τον Ιούλιο του 2015 έως το Νοέμβριο του 2016 όπου βρισκόμαστε υπό τραπεζικό moratorium, η βελτίωση της καταθετικής βάσης ήταν της τάξης των 2,7 δις ευρώ. Κι αυτό λόγω του εγκλωβισμού στις τράπεζες του εισοδήματος των μισθωτών, των συνταξιούχων και των μικρομεσαίων.
Και κοιτάξτε τι έγινε. Οι καταθέσεις υπό καθεστώς capital control αυξήθηκαν κατά 2,7 δις ευρώ μέσα σε 15 μήνες το 2015 και 2016. Και μέσα σε τρεις μήνες μειώθηκαν κατά 6,4 δις ευρώ! Οι καταθέσεις που εξανεμίστηκαν το τελευταίο τρίμηνο είναι πάνω από 2 φορές όσες εγκλωβίστηκαν στις τράπεζες λόγω capital control ή moratorium.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε αυτά που επισημαίνει το ΔΝΤ στην τελευταία του έκθεση για την Ελλάδα (Greece: 2017 Article IV Consultation, 7/2/2017): Ο τραπεζικός τομέας χρειάστηκε ένα νέο γύρο αύξησης κεφαλαίου το 2015 (15 δις €, ή 8 ½% του ΑΕΠ) να συμβάλει στη μείωση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας από 8% κοινών μετοχών της Κατηγορίας 1 (CET1) στα μέσα του 2015 σε περίπου 18% στο τέλος Σεπτεμβρίου 2016.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν φτάσει το 45% του συνόλου των δανείων στο 2016Q3, σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερα από το 2010. Οι προβλέψεις για ζημίες ανέρχονται στο 50% του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η χρηματοδότηση συνέχισε να συρρικνώνεται το 2016, ανεβάζοντας τη συνολική μείωση έως 20% από το 2010. (σ. 12)
Για τους λόγους αυτούς το ΔΝΤ πρότεινε νέα ανακεφαλαιοποίηση: Το Προσωπικό διατήρησε την παραδοχή του από το Μάιο ότι ένα ρυθμιστικό αποθεματικό της τάξης των 10 δις € (5½% στο ΑΕΠ του 2016) θα πρέπει να διατίθεται για την κάλυψη πιθανών αναγκών υποστήριξης πρόσθετων τραπεζικών δεδομένων των υπόλοιπων κινδύνων για την ποιότητα του ενεργητικού και ακόμα ζοφερή προοπτική για την κερδοφορία των τραπεζών.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι παρά τις διαδοχικές ανακεφαλαιοποιήσεις (που συνολικά ανέρχονται περίπου σε 43 δις €, ή κοντά στο 25% του ΑΕΠ για το δημόσιο χρέος από το 2010), οι ισολογισμοί των τραπεζών παραμένουν ευάλωτοι με το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, και τα μισά από τα κεφάλαια των τραπεζών να αποτελούνται από αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις που αντιπροσωπεύουν ενδεχόμενες υποχρεώσεις προς το κράτος. (σ. 56)
Η νέα φυγή καταθέσεων φαίνεται ότι κάνει αναπόφευκτη τη νέα ανακεφαλαιοποίηση. Φυσικά αυτή την φορά θα είναι ένα μίγμα bail in. Όλα αυτά βέβαια δεν είναι παρά μια ακόμη αυτοεκπληρούμενη προφητεία του φαύλου κύκλου των χρεοκοπημένων τραπεζών, που έχει αναλάβει ο Έλληνας καταθέτης, δανειολήπτης και φορολογούμενος να φορτωθεί με τη χασούρα και τα χρέη των τραπεζιτών.
Κι ας μην ξεχνάμε, χάρις στους τραπεζίτες το 25% από το νέο δημόσιο χρέος που έχει φορτωθεί ο Έλληνας πολίτης μετά το 2010 χάρις στα μνημόνια, προέρχεται από τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών.
Έτσι είναι. Όταν φωνάζουμε ότι πρέπει να διαγραφούν εδώ και τώρα τα ιδιωτικά χρέη ώστε οι πολίτες να ανασάνουν και να διαθέσουν το εισόδημά τους στην αγορά, μας λένε ότι αυτά είναι ανήκουστα και δεν γίνονται. Όταν όμως πρόκειται για τους τοκογλύφους τραπεζίτες, μια χαρά γίνεται να φορτώνουν τα χρέη και τις ζημιές τους στον απλό πολίτη. Αυτό σημαίνει ισονομία και ισοπολιτεία στη σημερινή κατεχόμενη Ελλάδα. Άστε να δούμε να ξεσπάει το γινάτι του Έλληνα και τότε θα δούμε τι γίνεται και τι δεν γίνεται.
Ο Δημήτρης Καζάκης είναι Γενικός Γραμματέας του Ε.ΠΑ.Μ.
