Ζούμε ακόμα στην Ελλάδα της Κρίσης και κυρίως στην Ελλάδα της τελμάτωσης καθώς το άλμα προς τα εμπρός δια της πολυθρύλητης ανάπτυξης δεν διαφαίνεται στον εθνικό ορίζοντα υπό τα παρόντα καταθλιπτικά δεδομένα. Το πιο μεστό και ουσιώδες ερώτημα, λοιπόν, που διατρέχει την ελληνική πραγματικότητα είναι όχι μόνο το γιατί δεν αλλάξαμε, αλλά πρωτίστως τι πρέπει να κάνουμε για να αλλάξουμε.
Διότι, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, η οικονομική ανάπτυξη στα πλαίσια της εθνικής ανάταξης προϋποθέτει την αλλαγή, μια που είναι σχεδόν πανθομολογούμενο ότι αν συνεχίσουμε έτσι, τα καλύτερα ίσως δεν έρθουν ποτέ.
Στο 5ο Προσυνέδριο της ΝΔ στη Λάρισα, και ειδικά της ΝΔ υπό την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, επιχειρήθηκε πάντως όχι μόνο από εξουσιοδοτημένα πολιτικά στελέχη αλλά βασικά από ειδήμονες και ανθρώπους της καθημερινής δράσης μια σοβαρή προσέγγιση ζητημάτων σε καίριους τομείς που παραδοσιακά, αλλά ιδιαίτερα στην τρέχουσα συγκυρία, συγκαθορίζουν τις αναπτυξιακές δυνατότητες και αποτελούν συνιστώσες διαμόρφωσης της πορείας της Χώρας.
Στον πρωτογενή τομέα, η αγροτική παραγωγή είναι βέβαια καθολική προτεραιότητα αλλά απαιτείται να επιχειρηθεί η ‘‘μεγάλη τομή’’. Η κλασσική μορφή αγροτικής εκμετάλλευσης στη χώρα μας είναι η μεμονωμένη ή οικογενειακή μικροϊδιοκτησία, που αναγκαστικά συνεπάγεται μικροποσότητες παραγωγής και έλλειψη ανταγωνιστικότητας στις διεθνείς αγορές. Δεδομένου ότι μόνο το 11% των Ελλήνων αγροτών μετέχουν σε συνεργατικά σχήματα, στόχος είναι ένα καινούριο ευνοϊκό και υποστηρικτικό πλαίσιο για τις αγροτικές συλλογικότητες, οι οποίες μοιράζοντας τα έξοδα παραγωγής μεταξύ των μελών τους, προβαίνοντας σε καθολική εφαρμογή νέων τεχνολογιών και σε ποιοτική και μαζική παραγωγή νέων και προσοδοφόρων καλλιεργειών, θα αποκτούν στιβαρή οντότητα και διαπραγματευτική ισχύ, με τελική συνέπεια να αυξάνουν τη δική τους οικονομική βιωσιμότητα και προκοπή αλλά και να αυξάνουν το ΑΕΠ της χώρας μέσω των εξαγωγών.
Από την άλλη, η μειωμένη φορολογία και για τους αγρότες και ειδικότερα η μείωση του συντελεστή του φόρου εισοδήματος από το επαχθές 22% στο εύλογο 9% είναι ζωογόνο κίνητρο ενασχόλησης, εντατικοποίησης των προσπαθειών και αναλήψεως παραγωγικού ρίσκου. Με πάνω από το 57% των αγροτών μας να είναι άνω των 55 ετών και με αυτή τη φορολογία, η έννοια ‘‘νέος αγρότης’’ ή ‘‘δυναμικός αγρότης’’ δεν είναι μακριά ο καιρός που θα μοιάζει με κακόγουστο ανέκδοτο. Αυτό πρέπει να αλλάξει και δη να αλλάξει δραστικά.
Επιπλέον, η στοχευμένη εκμετάλλευση χρηματοδοτικών εργαλείων και κυρίως του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 θα βοηθήσουν τους αγρότες να τολμήσουν παραγωγικές ιδιωτικές επενδύσεις και καινοτόμες καλλιέργειες και κυρίως να επιμορφωθούν επί του αντικειμένου τους. Με το 0,33% των αγροτών μας να είναι ‘‘επιστημονικώς ενήμεροι’’ είμαστε, ως έχοντες την χειρότερη επίδοση στο θέμα αυτό, όχι μόνο οι τελευταίοι στην ΕΕ, αλλά αποτελούμε παράλληλα και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα υστέρησης και στασιμότητας. Και αυτό πρέπει να αλλάξει το ταχύτερον δυνατόν.
Συν τοις άλλοις, η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης νέων επιχειρήσεων, ο χωροταξικός σχεδιασμός με άμεσο και σαφή καθορισμό χρήσεων γης ανά περιοχή, η χρήση ΑΠΕ και άλλων εναλλακτικών μορφών ενέργειας στις παραγωγικές διαδικασίες, η καθετοποίηση μονάδων και η σύνδεση τους με τους εμπορικούς κλάδους και η ουσιαστική αρωγή στον αγρότη από τους γεωπόνους και κτηνιάτρους που θα ‘‘βγουν’’ από τον κλοιό της γραφειοκρατίας στα χωράφια και στους στάβλους του μόχθου είναι στοιχήματα που πρέπει να κερδηθούν για να ενσταλαχθεί και μακροημερεύσει το νέο μοντέλο λειτουργίας του πρωτογενούς τομέα στην Ελλάδα, που θα μας επιτρέψει, επιτέλους, να περάσουμε από την επιδοτούμενη στην ανταγωνιστική αγροτική παραγωγή και να ατενίζουμε με αισιοδοξία το ‘‘Μέλλον’’.
Αλλά και στο πεδίο των Υποδομών και Μεταφορών που αυτό το ‘‘Μέλλον’’ έρχεται φουριόζο όσο ποτέ και συνάμα εκθεμελιωτικό όλων αυτών που μέχρι σήμερα ζούμε και γνωρίζουμε, η Ελλάδα οφείλει να αφυπνισθεί. Ένα συνεκτικό και στιβαρό Εθνικό Σχέδιο Υποδομών που θα συμπεριλαμβάνει τον κεντρικό στρατηγικό καμβά μετάβασης στην νέα εποχή και στην ψηφιακή πραγματικότητα είναι απολύτως απαραίτητο. Τα δε χρηματοδοτικά εργαλεία που προσφέρουν ευρωπαϊκά προγράμματα και η συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα στην διαμόρφωση και ανάπλαση του υλικοτεχνικού περιβάλλοντος της Χώρας είναι βασικά μέσα για την επίτευξη του στόχου αυτού.
Οι μεταφορές και ορισμένα εξειδικευμένα έργα (Ολοκλήρωση ηλεκτροκίνησης σιδηροδρομικής ΠΑΘΕ, αεροδρόμιο Καστελίου, γραμμές Μετρό στις μεγάλες πόλεις) θα δώσουν δυναμική και ζωντάνια στην Ελλάδα αναδεικνύοντας το συγκριτικό πλεονέκτημα της γεωστρατηγικής της θέσης. Και κυρίως αν συνδυαστούν λειτουργικά με την σύγχρονη ‘‘επανάσταση’’ στα logistics. Είναι επιτακτική η εφαρμογή του Ν. 4302/2014, που ψηφίστηκε επί Πρωθυπουργίας Α. Σαμαρά και έγινε δεκτός με θέρμη από την Αγορά, αλλά πάγωσε, δυστυχώς, η σημερινή Κυβέρνηση, καθώς η πρόοδος στον συγκεκριμένο τομέα δυνητικά μπορεί να μετατρέψει τη Χώρα στον σπουδαιότερο διαμετακομιστικό κόμβο αυτής της γωνιάς του Πλανήτη. Είναι εκπληκτικό ότι ακούστηκε, και ακόμα σημαντικότερο τεκμηριώθηκε στο Συνέδριο, ότι αν η Ελλάδα αξιοποιήσει τα λιμάνια της έτσι ώστε αυτά να μην είναι μόνο παγκόσμιες πύλες εισόδου και εξόδου προϊόντων, αλλά δίπλα σε αυτά να ‘‘στηθούν’’ μονάδες συναρμολόγησης ή και μεταποίησης προϊόντων, θα μπορούσαμε από την ‘‘πρωτοβουλία’’ αυτή να αποκομίζουμε γύρω στο 25% του συνολικού ΑΕΠ μας, δηλαδή ποσοστό του ΑΕΠ ανώτερο κι από αυτό που μας προσφέρει η ‘‘απόλυτη βιομηχανία’’ μας, ο Τουρισμός. Χώρες όπως η Τσεχία και η Ουγγαρία αποδεδειγμένα μπορούν. Εμείς γιατί όχι;;; Και κυρίως για πόσο ακόμα ‘‘όχι’’;
Η ‘‘Ελλάδα των δικτύων’’, επομένως, είναι κεντρικός στόχος, είναι κυριολεκτικά το ‘‘κλειδί’’, αφού από αρχαιότητας το μεγαλείο του Ελληνικού Πολιτισμού σφυρηλατήθηκε και από τα λεγόμενα εμπορικά δίκτυα και την οικονομική και ευρύτερη διασύνδεση του λαού μας με τους άλλους λαούς. Πρωτίστως, όμως, προέχει και ενδιαφέρει η ‘‘Ελλάδα των ψηφιακών δικτύων’’. Οι οπτικές επικοινωνίες, οι κινητές επικοινωνίες 5ης γενιάς, οι σύγχρονες δορυφορικές συνδέσεις, η πλήρης ευρυζωνικότητα ακόμη και στην ύπαιθρο, που σήμερα φτάνει μόνο στο 46%, θα δώσουν διάδραση στο όλο οικονομικό γίγνεσθαι και διεξόδους στην ελληνική πραγματικότητα. Γιατί μη λησμονούμε πως, με τους όρους του Μέλλοντος, καθυστερημένες χώρες θα θεωρούνται και θα είναι οι χώρες του ‘‘ψηφιακού αναλφαβητισμού’’.
Και βεβαίως σε όλα τα παραπάνω απαιτείται Οργάνωση και Αποκέντρωση. Η Οργάνωση προϋποθέτει τη συγκεκριμενοποίηση των αρμοδιοτήτων που (θα) έχουν οι φορείς υλοποίησης των στόχων και τη σμίλευση in concreto προταγμάτων πολιτικής παρέμβασης, η δε Αποκέντρωση έχει να κάνει με την ενίσχυση και ουσιαστική μεταφορά ρυθμιστικής ύλης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η αυτενέργεια σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο είναι δεδηλωμένη αναγκαιότητα, εξυπηρετούμενη σαφώς και από μια σχετική συνταγματική αναθεώρηση. Η μεταφορά φορολογικών αντικειμένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, η αξιοποίηση των φόρων αυτών από τους φορείς που γνωρίζουν με αμεσότητα και επάρκεια τις κατά τόπους ανάγκες και προτεραιότητες, η λογοδοσία καθώς θα ελέγχεται απευθείας από τους πολίτες που διατίθενται οι φόροι, η αξιοποίηση της περιουσίας των ΟΤΑ και οι συνέργειες τους, σε ορισμένες δραστηριότητες, και με τον όχι απλά χιλιοταλαιπωρημένο αλλά και ‘‘κακοφημισμένο’’ εν Ελλάδι ιδιωτικό τομέα, ναι με τον ιδιωτικό τομέα, μπορούν κυριολεκτικά να μας αλλάξουν τη ζωή.
Η αίσθηση, λοιπόν, είναι ότι ενώ στην Ελλάδα κάποιοι μας εμπαίζουν με ψέματα και μυθώδη αφηγήματα, στέλνοντας στο Εξωτερικό πολλούς από εμάς και καθηλώνοντας με την υπερφορολόγηση όσους απέμειναν, κάποιοι άλλοι εργάζονται προς της κατεύθυνση της μεγάλης, μα και αναπόφευκτης, αλλαγής, μιας αλλαγής όμως που για να αποτελέσει πραγματικότητα, πέρα από τη βουλητική προδιάθεση, την ανανεωτική στόχευση σε πρόσωπα και ιδέες και το προγραμματικό, κοστολογημένο σχέδιο του Κυριάκου Μητσοτάκη, πρέπει να καταστεί πρωτευόντως καθολική κοινωνική επιταγή και εθνική συναπόφαση.
Κατερίνη, 22/11/2017
*ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΥΓΚΟΥΡΕΛΑΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
LLM IN INTERNATIONAL COMMERCIAL LAW
LLM IN EUROPEAN LAW
