(Μετάφραση από την αγγλική γλώσσα: Χαρούλα Κωνσταντινίδου)
Ένα blog που διαβάζω εδώ και καιρό με θέμα τα χρηματοοικονομικά αναφέρει:
«Βάλτε τέλος στις παραδοσιακές μορφές και στις υπάρχουσες αντιλήψεις περί επενδύσεων. Ο κόσμος έχει αλλάξει, ζούμε στην εποχή του σχεδόν 0% επιτοκίου. Πρέπει να βρούμε νέους, δημιουργικούς τρόπους για να κερδίζουμε χρήματα». Η δήλωση αυτή παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και πράγματι, ισχύει. Επίσης, είμαι σίγουρη – όπως είστε κι εσείς – ότι τα παραπάνω δεν ισχύουν μόνο για την οικονομία.
Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τον τομέα της εκπαίδευσης. Σχεδόν όλα τα πανεπιστήμια προσφέρουν πλέον διαδικτυακά μαθήματα (online courses). Μπορείτε να παρακολουθήσετε από το σπίτι σας όποιο πρόγραμμα σπουδών θέλετε κάνοντας χρήση της τεχνολογίας. Πρόκειται για μεγάλη καινοτομία κατά τη γνώμη μου.
Προχωρώντας στα ΜΜΕ και την ψυχαγωγία, μπορούμε να παρακολουθήσουμε όποιο πρόγραμμα, είτε ακουστικό είτε βίντεο, θέλουμε απ’ όπου κι αν βρισκόμαστε μέσω διαδικτύου (streaming). Η τεχνολογία αυτή κερδίζει έδαφος ολοένα και περισσότερο. Παρακολουθώ προγράμματα μέσω διαδικτύου πολύ συχνά και γνωρίζω από πρώτο χέρι τα πλεονεκτήματα.
Στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης μαθαίνουμε για την τεχνική της επεξεργασίας γονιδίων (gene editing). Μπορούμε πλέον να αγοράσουμε μετοχές και να επενδύσουμε χρήματα στην τεχνολογία αυτή. Επίσης εξελίσσονται και η τεχνητή νοημοσύνη (artificial intelligence) και η καινοτομία 5D της τηλεϊατρικής (5D mobile technology). Οι φαρμακευτικές εταιρείες ετοιμάζονται για την παραγωγή εξατομικευμένων φαρμάκων που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πελατών τους και βασίζονται πλέον στα φάρμακα ακριβείας (precision medicines). Οι τεχνολογίες αυτές αποτελούν καινοτομία στον τρόπο διαχείρισης της φροντίδας ασθενών.
Εφόσον, λοιπόν, συντελούνται τόσες αλλαγές τη στιγμή που μιλάμε, γιατί συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε την πολιτική με τον παραδοσιακό τρόπο; Δεν θα έπρεπε οι πολιτικοί, η τοπική και εθνική διπλωματία, τα κοινά και ο ρόλος των πολιτικών κομμάτων να προσαρμοστούν ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σημερινής κοινωνίας και να ευθυγραμμίζονται με τις σημερινές απαιτήσεις; Σαφώς και δεν προτείνω να επικρατήσει χάος. Χρειαζόμαστε την πολιτική όπως ακριβώς τη χρειαζόμασταν και τα προηγούμενα χρόνια. Παρόλα αυτά, μία πιο ευθυγραμμισμένη με τις σημερινές απαιτήσεις διαδικασία, μία απλούστευση των πολιτικών (policies) και ένα όραμα που θα ταιριάζει στη σύγχρονη κοινωνία θα ήταν κατάλληλα για τον κόσμο μας όπως διαμορφώνεται σήμερα.
Παράλληλα, καθώς ετοιμάζομαι να προσέλθω στις κάλπες για να ψηφίσω για πρώτη φορά μετά από 15 χρόνια παραμονής στην Ελλάδα, ζήτησα την περιγραφή αρμοδιοτήτων των διαφόρων αξιωματούχων της πόλης μας. Πρόκειται για ένα πολύ απλό και εύλογο, κατά τη γνώμη μου, αίτημα. Η απάντηση που έλαβα ήταν αρνητική και με γερή δόση ειρωνείας: «Δεν έχουμε περιγραφή καθηκόντων για την πολιτική. Θα ήταν παράλογο. Όλοι ξέρουμε τι είναι πολιτική». Μου λέτε, λοιπόν, ότι θα προσέλθω στις κάλπες για να ψηφίσω για άτομα που δεν γνωρίζω και για άτομα σε δημόσιες θέσεις χωρίς να έχω μία σαφή απάντηση για το ποιος είναι ο ρόλος τους;
Πού θα βασίσω την απόφασή μου να τους ψηφίσω; Πώς ξέρω ότι είναι ικανοί να στελεχώσουν την εκάστοτε θέση; Θα μπορούσα να έχω, τουλάχιστον, μία σύντομη πρόταση για τον λόγο ύπαρξης μιας θέσης; Κάτι που θα μπορεί έστω να με κατευθύνει;
Διάβασα τις ιστοσελίδες της δημόσιας διοίκησης της πόλης μας και δεν βρήκα χρήσιμες πληροφορίες. Ένας φίλος μου έστειλε το Άρθρο 10 του Συντάγματος (δικαίωμα αναφοράς προς τις Αρχές) όπου δίνονται γενικές πληροφορίες για το δημοτικό συμβούλιο μιας πόλης. Το θεώρησα μία καλή αρχή.
Πιστεύω ότι ήρθε η στιγμή εμείς, οι ψηφοφόροι, εμείς που λαμβάνουμε τις αποφάσεις, οι πολίτες, να έχουμε στη διάθεσή μας μία ξεκάθαρη περιγραφή καθηκόντων για κάθε δημόσιο αξίωμα για το οποίο καλούμαστε να δώσουμε την ψήφο μας.
Αναφέρομαι σε ένα σύντομο άρθρο που θα περιέχει τον τίτλο θέσης εργασίας. Το πρώτο έγγραφο που μας δίνεται πριν κάνουμε αίτηση για την εκάστοτε θέση εργασίας. Γιατί δεν υπάρχει κάτι τέτοιο και για θέσεις δημοσίων προσώπων; Είναι βασικός παράγοντας για την εκλογή του κατάλληλου προσώπου που θα στελεχώσει μία συγκεκριμένη θέση. (Είναι να απορεί κανείς που παρατηρούμε τόσους ανθρώπους σε λάθος θέσεις;)
Στο έγγραφο αναλύονται τα βασικά καθήκοντα και οι ευθύνες κάθε θέσης. Αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο που βοηθά στη δύσκολη διαδικασία της πρόσληψης πολιτικών και βοηθά στην αξιολόγησή τους. Αν, για παράδειγμα, έπρεπε να φέρουν εις πέρας συγκεκριμένα προγράμματα και δραστηριότητες, το κατάφεραν και σε ποιο βαθμό;
Αν όλα τα παραπάνω δεν είναι ξεκάθαρα, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα υπάρχει επιτυχία στον εκάστοτε φορέα. Και όλοι μας γνωρίζουμε πόσο σημαντική είναι η αποτελεσματική επικοινωνία σε κάθε διαπροσωπική μας σχέση, μεταξύ άλλων και στη σχέση πολιτικών-ψηφοφόρων. «Η επικοινωνία πρέπει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι του στρατηγικού σχεδιασμού», μας εξηγεί ο Harvey Thomas, εξαίρετος επικοινωνιολόγος. Εύστοχος και πρακτικός. Όταν υπάρχει η περιγραφή αρμοδιοτήτων για ένα δημόσιο αξίωμα, προστατεύονται οι δημοκρατικές διαδικασίες. Προστατεύονται και οι δύο πλευρές: και οι πολιτικοί/δημόσιοι λειτουργοί και οι ψηφοφόροι. Έχουμε πλέον μια πιο ξεκάθαρη εικόνα καθώς ετοιμαζόμαστε να ψηφίσουμε και τέλος, με τη διαδικασία αυτή διασφαλίζεται η ορθή λήψη αποφάσεων.
Η σύνταξη ενός τέτοιου εγγράφου είναι απλή. Ένας συνταγματολόγος που γνωρίζει καλά τους νόμους της χώρας και χειρίζεται σωστά την ελληνική γλώσσα μπορεί να συντάξει ένα έγγραφο μίας ή δύο σελίδων το οποίο θα είναι κατανοητό από όλους. Ας πάρουμε για παράδειγμα την περιγραφή καθηκόντων για την Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας. Στο έγγραφο οι πολίτες θα διαβάζουν την περιγραφή της θέσης εργασίας, τις προσδοκίες, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του υποψηφίου όπως επίσης το όραμα και τις αξίες του εκάστοτε φορέα.
Το έγγραφο θα πρέπει να βρίσκεται σε εμφανές σημείο, στην αρχική σελίδα ενός ιστοτόπου ώστε οι αναγνώστες να έχουν πρόσβαση σ’ αυτό οποιαδήποτε στιγμή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωκοινοβούλιο και πλήθος άλλων φορέων της ΕΕ μπορούν να παρέχουν πληροφορίες για τις πολιτικές και τις διαδικασίες που θα λειτουργήσουν επικουρικά στη διαδικασία αυτή.
Παραθέτω ως παράδειγμα τη δήλωση σκοπού (mission statement) από το γραφείο του δημάρχου της Βοστώνης, της πόλης όπου σπούδασα, δούλεψα και γνωρίζω πολύ καλά.
«Αποστολή μας είναι να ασκούμε εκτελεστική ηγεσία όπως επίσης και να θέτουμε προτεραιότητες και νέους στόχους για την πόλη και τις εκάστοτε περιοχές».
«Το όραμα του δημάρχου W. για τη Βοστώνη είναι μια ακμάζουσα, υγιής και καινοτόμα πόλη όπου θα κυριαρχούν η ισότητα και οι ευκαιρίες για όλους, ένας τόπος όπου η επαναστατική ιστορία θα εμπνεύσει δημιουργικές λύσεις στις προκλήσεις του 21ου αιώνα».
Σε λίγες εβδομάδες καλούμαστε να προσέλθουμε στις κάλπες για να ψηφίσουμε ανθρώπους ικανούς, κατάλληλους οι οποίοι θα πρέπει να επιλύσουν σοβαρά προβλήματα και να προσφέρουν λύσεις στη σημερινή περίπλοκη πραγματικότητα. Δεν καλούμαστε να ψηφίσουμε τους φίλους μας, τους γείτονές μας ή τους γνωστούς μας.
Η περιγραφή καθηκόντων μπορεί να λειτουργήσει επικουρικά στη δημοκρατική αυτή πρακτική.
