Σε διαρκή πόλεμο, η δημοσιογραφία

ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΟΥ*

Οι εκπρόσωποι του Τύπου αποτελούν στόχο για κάθε εμπλεκόμενο μέρος σε έναν πόλεμο επειδή κρίνονται επικίνδυνοι. Τα στοιχεία που έχουν δώσει στη δημοσιότητα οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα περιγράφουν μια ζοφερή κατάσταση για τους δημοσιογράφους στα μέτωπα των συγκρούσεων:

Από το 2012 μέχρι το 2016, στη διάρκεια πέντε ετών δηλαδή, έχασαν τη ζωή τους 530 δημοσιογράφοι! 2 νεκροί ανά εβδομάδα! Το 92% από αυτούς ήταν της ίδιας χώρας, δεν είχαν έρθει από το εξωτερικό. Το 2017, δολοφονήθηκαν 42 δημοσιογράφοι, ανάμεσά τους 5 πολίτες-δημοσιογράφοι και 8 βοηθοί Μέσων ενημέρωσης. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι η ενημέρωση αποτελεί το πρώτο θύμα των εχθροπραξιών. Κανένα εμπλεκόμενο μέρος δεν σέβεται το δικαίωμα των πολιτών στην ενημέρωση.

Και οι δημοσιογράφοι θεωρούνται εξ αρχής στόχος, καθώς κρίνονται επικίνδυνοι!

Το συνέδριο που διοργανώθηκε στο Όσλο από τα Πανεπιστήμια του Oslo και του Akershus στις 2 και 3 Νοεμβρίου 2017, με θέμα την ασφάλεια των δημοσιογράφων στις ζώνες σύγκρουσης, ανέδειξε την απογοητευτική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί. Από τις δεκάδες παρεμβάσεις που έγιναν στο συνέδριο, αξίζει να σταθούμε σε ορισμένες επισημάνσεις: π.χ., ότι για τους 9 από τους 10 θανάτους δεν τιμωρείται ποτέ κανείς. Ατιμωρησία, υπεράσπιση και πληροφοριοδότες είναι οι λέξεις που δεσπόζουν στις περιοχές σύγκρουσης.

Ένας από τους πολλούς τρόπους εκφοβισμού των δημοσιογράφων είναι η δολoφονία, ίσως και ο πιο ανώδυνος, αφού είναι ακαριαίος. Η τρομοκρατία, η υπεραυξημένη διαδικτυακή παρενόχληση (3 φορές περισσότερο σε γυναίκες), η φίμωση και οι ηθικές βλάβες είναι τα πλέον διαδεδομένα μέσα για να σιωπήσουν οι δημοσιογράφοι σήμερα και να μείνουν στο σκοτάδι τα εγκλήματα που διαπράττονται.

Όσο για τους ίδιους τους εμπλεκόμενους δημοσιογράφους, φωτορεπόρτερ και βοηθούς Μέσων, το μεγάλο δίλημμα σχεδόν πάντα συμπυκνώνεται στο εξής ερώτημα: να συνεχίσω να «τραβάω» ή να βοηθήσω αυτούς που έχουν ανάγκη; Το τρίγωνο των εναλλασσόμενων ρόλων στο οποίο καταλήγουν δε είναι πάντα: θύμα – θύτης– ενδιάμεσος υποστηρικτής.

Προφανώς, σε ένα θέατρο πολέμου όπου τα αποτρόπαια εγκλήματα είναι κανόνας, φαντάζει πολυτέλεια η ανάγκη σεβασμού στους εκπροσώπους του Τύπου και η ιδέα της αναγνώρισης και προστασίας της δουλειάς του δημοσιογράφου. Ο ρόλος των ΜΚΟ εδώ, κομβικός: χορός εκατομμυρίων στην επονομαζόμενη «εκπαίδευση δράσης σε ζώνες σύγκρουσης» και η «βιομηχανία» απαγωγών για λύτρα της μόδας, εγγυούμενη νέες μορφές εσόδων.

Επειδή, όπως έλεγε κι ο Όσκαρ Ουάιλντ, «όλες οι μεγάλες ιδέες είναι επικίνδυνες». Στις επόμενες σελίδες, επιστήμονες και δημοσιογράφοι καταθέτουν τις δικές τους απόψεις κι εμπειρίες, φέρνοντας στο φως πλευρές μιας δυσοίωνης πραγματικότητας…

* Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Δημοσιογραφίας και Επικοινωνίας στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου και Πρόεδρος του «Advanced Media Institute». Από το 2011 υπό την ευθύνη της, οργανώθηκε και λειτουργεί στο ΑΠΚΥ το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Επικοινωνία και Νέα Δημοσιογραφία».

Πηγή: dimosiografia.com


* Η δημοσιογραφία online δημοσιεύει πρωτότυπο περιεχόμενο σε ψηφιακή μορφή, video & audio podcast, στο οποίο συμβάλλουν οι μόνιμοι συνεργάτες της ιστοσελίδας, αλλά και εξωτερικοί συνεργάτες και προσκεκλημένοι συγγραφείς, επιστήμονες και δημοσιογράφοι. Η δημοσιογραφία online φιλοξενεί επίσης τα 25 τεύχη του περιοδικού δημοσιογραφία, το οποίο εκδόθηκε σε συνεργασία με το Columbia Journalism Review από το Advanced Media Institute και τις Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις υπό την αιγίδα και χορηγία του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου και του ΜΠΣ του «Επικοινωνία και Νέα Δημοσιογραφία».