Μήπως έχετε συχνά μπούκωμα στη μύτη σας, φαγούρα, υδαρή ρινόρροια και παροξυσμούς φτερνίσματος ή κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό;
Εάν έχετε τότε είστε υποψήφιος ασθενής με αλλεργική ρινίτιδα.
Προσβάλει ένα στα έξι άτομα παγκοσμίως και η επίπτωσή της σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπολογίζεται στο 23%,με συνεχείς έντονες αυξητικές τάσεις στις «δυτικές» χώρες τις τελευταίες δεκαετίες που καταγράφονται σε μεγάλες μελέτες στους πληθυσμούς.
Τι είναι όμως η αλλεργική ρινίτιδα;
Πρόκειται για την συνηθέστερη μορφή ρινίτιδας στους ενήλικες 15 έως 45 ετών, βέβαια μπορεί να πρωτοπαρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια μορφή φλεγμονής του ρινικού βλεννογόνου(από την ελληνική λέξη ρίνα και την κατάληξη –ίτις,δηλ.φλεγμονή) που προκαλείται από ξένες ουσίες τα αλλεργιογόνα,ικανές να προκαλέσουν με την παρέμβαση IgE ανοσοσφαιρινών την αλλεργική αντίδραση(παράγουν άλλο-έργο,αλλεργία).
Τα αλλεργιογόνα είναι πρωτεΐνες ή γλυκοπρωτείνες με μοριακό βάρος 10000 έως 40000 Dalton.Μπορούν να διαιρεθούν σε δύο κύριες κατηγορίες :σε εξωτερικά και σε εσωτερικά αλλεργιογόνα.Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει γύρεις από αγρωστώδη,δέντρα και ζιζάνια και σπόρια ορισμένων μυκήτων.Τα αλλεργιογόνα αυτά είναι υπεύθυνα για τα εποχικά συμπτώματα που εκδηλώνονται σε ορισμένες περιόδους του έτους όταν οι αριθμοί των γύρεων είναι αυξημένοι.Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τα ακάρεα της οικιακής σκόνης,τα επιθήλια των ζώων και ορισμένα σπόρια μυκήτων.Πρόκειται για ολοετή αλλεργιογόνα που προκαλούν χρόνια συμπτώματα.Εκτός των παραπάνω κατηγοριών μπορεί να προσδιοριστεί και μία τρίτη κατηγορία,συγκεκριμένα αλλεργιογόνα που συναντώνται στο επαγγελματικό περιβάλλον.
Η παλαιότερη ταξινόμηση της αλλεργικής ρινίτιδας σε εποχική και ολοετή έχει αντικατασταθεί από την ARIA2(Allergic Rhinitis and its impact on Asthma) σε διαλείπουσα ( συμπτώματα≤4ημέρες την εβδομάδα και ≤ 4 εβδομάδες στο έτος)και εμμένουσα (συμπτωματολογία≥4ημέρες την εβδομάδα και ≥4 εβδομάδες) ως προς την διάρκεια της συμπτωματολογίας και σε ήπια και μέτρια-σοβαρή ως προς την βαρύτητα των συμπτωμάτων και την επίπτωσή τους στην ποιότητα του ύπνου, την ημερήσια δραστηριότητα,τα αθλήματα,την αναψυχή,τη φυσιολογική απόδοση σε εργασία σχολείο.
ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ: Φαίνεται ότι για την εκδήλωση της αλλεργικής ρινίτιδας παίζει ρόλο το γενετικό υπόβαθρο και περιβαλλοντικοί παράγοντες.Η ατοπία δηλαδή το υπόβαθρο της ανάπτυξης αλλεργικής νόσου είναι μεγαλύτερη στα παιδιά που οι γονείς τους πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα.Εάν εμφανίζει αλλεργίες ο ένας μόνο γονέας,οι πιθανότητες εμφάνισης αλλεργικής ρινίτιδας στο παιδί είναι 29% και ανεβαίνουν στο 47%,όταν πάσχουν και οι δύο γονείς.Ο «Δυτικός» τρόπος ζωής με περισσότερο ζεστούς και λιγότερο αεριζόμενους κλειστούς χώρους, με αύξηση των εσωτερικών ρύπων και των αλλεργιογόνων παραγόντων και η έκθεσή μας σ΄ αυτούς ειδικά το πρώτο τρίμηνο της ζωής καθώς και η ολοένα και μικρότερη έκθεση μας την περίοδο αυτή σε λοιμογόνους παράγοντες οδηγεί σε μια ανισορροπία της αναλογίας των Th1/Th2 λεμφοκυττάρων με αποτέλεσμα την αλλεργική προδιάθεση.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ-ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ: ΟΙ κλινικές εκδηλώσεις της αλλεργικής ρινίτιδας περιλαμβάνουν ρινική απόφραξη, κνησμό της ρινός της υπερώας και του φάρυγγα, με τον “αλλεργικό χαιρετισμό” όταν το παιδί τρίβει και ανασηκώνει την κορυφή της μύτης του προς τα πάνω, το ερύθημα γύρω από τις ρινικές θαλάμες και τη δημιουργία της αλλεργικής γραμμής μιας εγκάρσιας πτυχής του δέρματος της ράχης της μύτης ,υδαρή ρινόρροια με οπισθορινική έκκριση που ερεθίζει το φάρυγγα και παροξυσμούς φτερνίσματος .
Μπορεί να συνυπάρχει οίδημα των βλεφάρων, επιπεφυκίτιδα με ερυθρότητα ,δακρύρροια,κνησμό και καύσο στα μάτια και άσθμα του οποίου και προηγείται χρονικά.Η ρινίτιδα εμφανίζεται στο 75% των ασθενών με αλλεργικό άσθμα και στο 40% των ασθενών με μη αλλεργικό άσθμα(one way one disease).
Η παραρρινοκολπίτιδα είναι επίσης συχνή όπως και η μεγαλύτερη συχνότητα ανάπτυξης ρινικών πολυπόδων.
Προκαλεί επίσης προβλήματα στον αερισμό του μέσου ωτός λόγω δυσλειτουργίας της ευσταχιανής σάλπιγγος με επιπτώσεις στην ακοή και στην ανάπτυξη της ομιλίας στα παιδιά καθώς και στις σχολικές επιδόσεις.
Η στοματική αναπνοή οδηγεί στα παιδιά σε στεβλή ανάπτυξη της άνω γνάθου και των δοντιών και έντονη κύρτωση της σκληράς υπερώας (αδενοειδές προσωπείο) ,με ξηρότητα και επιβάρυνση του κατώτερου αναπνευστικού(συχνότερεςλοιμώξεις,βήχας).
Κεφαλαλγίες, αίσθημα πίεσης στο μέσον και άνω τμήμα του προσώπου ,υποσμία, ιδιαίτερη ομιλία (κλειστή ρινολαλιά), ανήσυχος ύπνος, ροχαλητό, υπνική άπνοια , κόπωση και υπνηλία την ημέρα με συνέπειες στην απόδοση στην εργασία, τα αθλήματα, το σχολείο.
Ακόμη δίνει την εντύπωση κρυολογήματος αφού ο ασθενής έχει μπουκωμένη μύτη, τη σκουπίζει συχνά, πιθανώς και να βήχει και αυτό να ενοχλεί τους άλλους και να τον αποφεύγουν.
Διάγνωση: Το καλό ιστορικό,η πρόσθια ρινοσκόπιση με το οίδημα των κάτω ρινικών κογχών και ωχρή ή ωχροϊώδη όψη,με υδαρή ρινική έκκριση,η ενδοσκόπηση της μύτης με την οποία βλέπουμε πάρα πολύ καλά και το εσωτερικό και το οπίσθιο τμήμα της μύτης και ελέγχουμε για μορφολογικές ανωμαλίες,ξένα σώματα ,παραρρινοκολπίτιδες,ρινικούς πολύποδες ,αδενοειδείς εκβλαστήσεις(κρεατάκια),είναι απαραίτητα για τη διάγνωση.
Η Κυτταρολογική εξέταση του ρινικού εκκρίματος.
Οι Δερματικές δοκιμασίες χωρίζονται στις επιδερμικές δοκιμασίες(Prick Tests) και τις ενδοδερμικές δοκιμασίες (Intradermal tests.)Οι επιδερμικές δοκιμασίες είναι οι πιο ευρέως χρησιμοποιούμενες και αποτελούν εξαιρετικά ευαίσθητη(in vivo),ταχεία και ασφαλή μέθοδο ανίχνευσης αλλεργίας σε πολλαπλά αλλεργιογόνα.
Δοκιμασίες RAST:Οι δοκιμασίες ραδιοαλλεργοπροσρόφησης(RAST) βασίζονται στην παρουσία ειδικών για τα αλλεργιογόνα IgE στο αίμα.Είναι χρήσιμες σε ειδικές καταστάσεις.
Ηωσινοφιλία και επίπεδα IgE:στη ρινίτιδα οι εξετάσεις αυτές δεν έχουν πολλή αξία.
Ρινική πρόκληση με αλλεργιογόνο και ρινομανομετρία ή ακουστική ρινομετρία.
Αντιμετώπιση
Αντιμετώπιση
1)Αποφυγή αλλεργιογόνων:Αφού έχουμε εντοπίσει τον/τους υπεύθυνους αλλεργιογόνους παράγοντες,μπορούμε να λάβουμε μέτρα ώστε να τους αποφύγουμε ή αν αυτό δεν είναι δυνατό να μειώσουμε τη συγκέντρωσή τους στο περιβάλλον μας.Έτσι σε αλλεργία στη γύρη αποφεύγουμε την εποχή της ανθοφορίας των φυτών που είμαστε αλλεργικοί να βρισκόμαστε σε ανοικτούς χώρους νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα που έχουμε αυξημένη ποσότητα γύρης στην ατμόσφαιρα,σε αλλεργία στο άκαρι της οικιακής σκόνης καλό αερισμό των εσωτερικών χώρων,χαμηλή θερμοκρασία και υγρασία,απομάκρυνση μοκετών,χαλιών,γεμιστών παιχνιδιών(λούτρινα),συχνή αλλαγή κλινοσκεπασμάτων,ειδικά καλύματα,ειδικές ηλεκτρικές σκούπες κτλ.Σε αλλεργία σε σκύλο,γάτα,τα ζώα αυτά να μην εισέρχονται στην κρεβατοκάμαρα και να σκουπίζονται μία φορά την εβδομάδα με υγρό πανί και οι τρίχες του σκύλου να συλλέγονται με υγρό ξεσκονόπανο από τα έπιπλα.
2) Φαρμακευτική αγωγή:Πρόκειται για συμπτωματική αγωγή (ανακούφιση των συμπτωμάτων).
Χρησιμοποιούνται αντιϊσταμινικά από το στόμα ,ενδορινικά αντιϊσταμινικά, ενδορινικά κορτικοστεροειδή, σταθεροποιητικά των μαστοκυττάρων, αντιλευκοτριενικά, αγγειοσυσπαστικά αποσυμφορητικά από το στόμα και τοπικά(για μικρό μόνο χρονικό διάστημα,λόγω παρενεργειών και εθισμού-φαρμακευτικής ρινίτιδος) ,τοπικά αντιχολινεργικά,αντι-IgE μονοκλωνικό αντίσωμα.
2) Φαρμακευτική αγωγή:Πρόκειται για συμπτωματική αγωγή (ανακούφιση των συμπτωμάτων).
Χρησιμοποιούνται αντιϊσταμινικά από το στόμα ,ενδορινικά αντιϊσταμινικά, ενδορινικά κορτικοστεροειδή, σταθεροποιητικά των μαστοκυττάρων, αντιλευκοτριενικά, αγγειοσυσπαστικά αποσυμφορητικά από το στόμα και τοπικά(για μικρό μόνο χρονικό διάστημα,λόγω παρενεργειών και εθισμού-φαρμακευτικής ρινίτιδος) ,τοπικά αντιχολινεργικά,αντι-IgE μονοκλωνικό αντίσωμα.
Προσοχή όλες οι αλλεργίες δεν είναι ίδιες,όλα τα φάρμακα δεν είναι ίδια, όλα τα spray δεν είναι ακίνδυνα, το τι πρέπει εάν πρέπει να πάρετε θα το δώσει ο ιατρός αφού εξετάσει τον ασθενή.
3) Ειδική ανοσοθεραπεία με αλλεργιογόνα εκχυλίσματα στα οποία είναι ευαίσθητος ο ασθενής.
Χορηγούνται με υποδόριες ενέσεις ή με υπογλώσσιες σταγόνες ή σε ρινικό spray σε κατάλληλη δοσολογία ανάλογα με την ανεκτικότητα του ασθενούς και η διάρκεια της θεραπείας είναι 2 έως 5 χρόνια.Η αποτελεσματικότητα της ανοσοθεραπείας έχει αποδειχθεί με μεγάλες ανοικτές μελέτες και είναι θεραπεία απευαισθητοποίησης δηλαδή να μην είμαστε άλλο αλλεργικοί και όχι να καταστέλλουμε τα συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης.
4) Χειρουργική αντιμετώπιση(και με τοπική αναισθησία) με συρρίκνωση της κάτω ρινικήςκόγχης(Laser,κρυοπηξία,υπέρηχοι,ραδιοσυχνότητες), ώστε να ανοίξουν εσωτερικά οι ρινικές θαλάμες και να αποσυμφορηθεί ο ασθενής(να αναπνέει κανονικά ,χωρίς μπούκωμα).
Συμπερασματικά μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια πάθηση που υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής μας και οδηγεί και σε άλλες άσχημες καταστάσεις.Είναι λοιπόν ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας και χρήζει ανάλογης προσοχής και αντιμετώπισης, γιατί η μύτη μας το αξίζει και η αναπνοή μας τη χρειάζεται.
3) Ειδική ανοσοθεραπεία με αλλεργιογόνα εκχυλίσματα στα οποία είναι ευαίσθητος ο ασθενής.
Χορηγούνται με υποδόριες ενέσεις ή με υπογλώσσιες σταγόνες ή σε ρινικό spray σε κατάλληλη δοσολογία ανάλογα με την ανεκτικότητα του ασθενούς και η διάρκεια της θεραπείας είναι 2 έως 5 χρόνια.Η αποτελεσματικότητα της ανοσοθεραπείας έχει αποδειχθεί με μεγάλες ανοικτές μελέτες και είναι θεραπεία απευαισθητοποίησης δηλαδή να μην είμαστε άλλο αλλεργικοί και όχι να καταστέλλουμε τα συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης.
4) Χειρουργική αντιμετώπιση(και με τοπική αναισθησία) με συρρίκνωση της κάτω ρινικήςκόγχης(Laser,κρυοπηξία,υπέρηχοι,ραδιοσυχνότητες), ώστε να ανοίξουν εσωτερικά οι ρινικές θαλάμες και να αποσυμφορηθεί ο ασθενής(να αναπνέει κανονικά ,χωρίς μπούκωμα).
Συμπερασματικά μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια πάθηση που υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής μας και οδηγεί και σε άλλες άσχημες καταστάσεις.Είναι λοιπόν ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας και χρήζει ανάλογης προσοχής και αντιμετώπισης, γιατί η μύτη μας το αξίζει και η αναπνοή μας τη χρειάζεται.
ΖΑΜΑΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
Ωτορινολαρυγγολόγος
Ωτορινολαρυγγολόγος
Βάρναλη 3 Κατερίνη 2351046996
Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ωτορινολαρυγγολογικής Αλλεργίας,Ανοσολογίας και Ρογχοπαθειών .
Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ωτορινολαρυγγολογικής Αλλεργίας,Ανοσολογίας και Ρογχοπαθειών .
