Αξιότιμε κύριε δήμαρχε, αξιότιμοι δημοτικοί σύμβουλοι,
Με την ευκαιρία της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Κινητικότητας, που ξεκίνησε στις 16 Σεπτεμβρίου, θα θέλαμε να σας συγχαρούμε για την πρωτοβουλία σας να ασχοληθείτε ενεργά με τη διοργάνωση των φετινών εκδηλώσεων. Ελπίζουμε αυτή να είναι η αρχή μιας μακράς περιόδου δραστηριοποίησης του δήμου μας σε θέματα κινητικότητας, και μια ένδειξη της σοβαρότητας της νέας δημοτικής αρχής στην αντιμετώπιση των χρόνιων και σοβαρών ελλειμμάτων που χαρακτηρίζουν την πόλη.
Το κυκλοφοριακό πρόβλημα της Κατερίνης είναι γνωστό και δεν χρειάζεται να το αναλύσουμε σε βάθος· γίνεται προφανές κάθε φορά που σχηματίζεται ουρά στις στενές παρακαμπτήριες του πεζόδρομου επειδή ένα φορτηγό ξεφορτώνει λίγα τελάρα με γαλακτοκομικά ή ένα ταξί αποβιβάζει κάποιον ηλικιωμένο. Η εκτεταμένη παράνομη στάθμευση επίσης αποκαλύπτει τις πιέσεις που δέχεται ο αστικός πυρήνας, και με τη σειρά της προκαλεί νέες δυσκολίες στην κίνηση οδηγών και πεζών. Όμως σε ένα οδικό δίκτυο χωρίς δυνατότητες επέκτασης και ήδη γεμάτο με μονόδρομους, τα παραδοσιακά εργαλεία των συγκοινωνιολόγων φτάνουν στα όριά τους. Είναι ορατή η απειλή να στραγγαλιστεί το κέντρο από τα ΙΧ, και επιβάλλει μια αλλαγή φιλοσοφίας: αν δεν χωράνε περισσότερα οχήματα, πώς μπορούν να χωρέσουν περισσότεροι άνθρωποι;
Μόνο με ασφαλές περπάτημα και ποδηλασία μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, καθώς και με τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς. Είναι τρόποι μετακίνησης που δεν καταλαμβάνουν πολύ χώρο για κίνηση και στάθμευση, ενώ οι πρώτοι δύο είναι ταυτόχρονα οι πιο καθαροί, ανέξοδοι, αθόρυβοι και ωφέλιμοι για την υγεία. Τα πλεονεκτήματά τους δεν αφορούν μόνο αυτούς τους πεζούς και ποδηλάτες, αλλά εκτείνονται και στους γύρω τους: λιγότερος θόρυβος και καυσαέρια, καλύτερη οδική ασφάλεια, βελτιωμένες κυκλοφοριακές ροές για όλους.
Για να ξεκλειδώσει όμως τις δυνατότητες της βιώσιμης μετακίνησης, η πόλη πρέπει να την ενθαρρύνει με τα κατάλληλα κίνητρα, και παράλληλα να αποθαρρύνει τα ογκώδη ΙΧ που συνήθως κινούνται με μόνο έναν ή δύο επιβάτες. Αυτό μέχρι στιγμής δεν συμβαίνει.
Παρότι η έκταση και το ανάγλυφο της Κατερίνης ευνοούν τις μετακινήσεις με ποδήλατο, το αστικό περιβάλλον είναι αδιάφορο ή και εχθρικό προς τις ανάγκες του μέσου. Η παντελής έλλειψη ποδηλατοδρόμων αναγκάζει τους ποδηλάτες να συνυπάρχουν με αυτοκίνητα σε επικίνδυνο βαθμό, ενώ απουσιάζουν οι ζώνες ήπιας κυκλοφορίας που θα έκαναν τους συνοικιακούς δρόμους πιο φιλόξενους. Οι δε θέσεις στάθμευσης, απαραίτητες για την ασφάλεια των ποδηλάτων, συνήθως αναπληρώνονται από κάγκελα και δέντρα.
Η μετακίνηση με τα πόδια έχει τις δικές της δυσκολίες. Πολλά πεζοδρόμια είναι απροσπέλαστα και υποχρεώνουν ακόμα και αρτιμελείς συμπολίτες μας να βαδίζουν στη μέση του δρόμου. Οι διαβάσεις πεζών μετά βίας φαίνονται, ενώ οι απαραίτητες ράμπες στα πεζοδρόμια είτε απουσιάζουν (ειδικά στην περιφέρεια της πόλης) είτε καταλαμβάνονται τακτικά από αυτοκίνητα. Για άτομα με κινητικές δυσκολίες, ή ακόμα και γονείς με καροτσάκια, μια φαινομενικά απλή διαδρομή μπορεί να αποδειχθεί περίπλοκη και κουραστική.
Αυτά είναι ζητήματα που μπορούν να λυθούν σε βάθος χρόνου, όμως δεν αρκούν μεμονωμένες εκδηλώσεις και αποσπασματικά τεχνικά έργα, όσο αξιόλογα κι αν είναι. Χρειάζεται μια σφαιρική, ολιστική αντιμετώπιση, και ένα πρώτο βήμα θα ήταν η εκπόνηση Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας για την Κατερίνη. Η ύπαρξη ΣΒΑΚ είναι πλέον απαραίτητη για την εξασφάλιση ευρωπαϊκών κονδυλίων για αναπλάσεις, και αποτελεί πολύτιμο εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού για την επόμενη δεκαετία. Ένα σωστά χρηματοδοτημένο ΣΒΑΚ, με καταρτισμένους επιστήμονες του χώρου και διαβουλεύσεις που εμπλέκουν ουσιαστικά πολίτες και φορείς, μπορεί να μας ξεκολλήσει από το τέλμα και να μας βάλει επιτέλους στον σωστό δρόμο.
Αν ακούγεται ριζοσπαστική η εφαρμογή λύσεων που σε άλλα μέρη αποτελούν καθημερινότητα εδώ και χρόνια, αυτό δείχνει μόνο το πόσο συστηματικά αγνοήθηκε το πρόβλημα της κινητικότητας στην Κατερίνη. Περαιτέρω αδράνεια θα ήταν εγκληματική, μπροστά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε αλλά και στις νέες που βλέπουμε να έρχονται. Θα χρειαστεί κόπος, χρήμα και σταθερή πολιτική βούληση για να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος, όμως μια τέτοια επένδυση είναι βέβαιο ότι θα αποδώσει πολλαπλάσια οφέλη σε όλους τους πολίτες και θα μείνει ως παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενιές. Από την πλευρά μας θα χαρούμε να υποστηρίξουμε κάθε σοβαρή προσπάθεια για τη βελτίωση των συνθηκών στην πόλη μας.
Ελπίζουμε λοιπόν να τολμήσετε να κάνετε ό,τι χρειαστεί για να λύσετε αυτά τα περίπλοκα προβλήματα, και να αναβαθμίσετε πραγματικά την ποιότητα ζωής στην Κατερίνη. Η επιτυχία σας σε αυτά και παρόμοια ζητήματα θα κρίνει άλλωστε την υστεροφημία σας. Το διακύβευμα όμως είναι πολύ μεγαλύτερο, και μας αφορά όλους.
Σας ευχόμαστε ολόψυχα καλή και παραγωγική θητεία.
Για την Ποδηλατική Από-Δραση Πιερίας,
το Διοικητικό Συμβούλιο
