Οι πρόγονοι μας απέδιδαν μεγάλη σημασία στην υστεροφημία, καθόσον ήταν η κινητήριος δύναμη που τους ωθούσε να ζήσουν ενάρετα και να επιδοθούν σε πράξεις ευποιίας και ανδρείας.
Σήμερα, εποχή κατάπτωσης των ηθικών αξιών, διαπιστώνεται αδιαφορία των περισσότερων για την υστεροφημία τους. Και βέβαια δεν συνοδεύουν τον τεθνεώτα ο πλούτος, τα αξιώματα, τα βραβεία και όλα τα αποκτήματα της επίγειας ζωής του, σύμφωνα και με το εξόδιο τροπάριο «ου παραμένει ο πλούτος, ου συνοδεύει η δόξα». Η δόξα όμως υπό την έννοια της υστεροφημίας θα τον συνοδεύουν για πολλά χρόνια και κάποιους μεγάλους και επιφανείς της ιστορίας, του πνεύματος και του πολιτισμού τους ακολουθεί για αιώνες. Το τι θα αφήσουμε πίσω μας, εγκαταλείποντας τον μάταιο αυτό κόσμο, έχει κυρίως σημασία για τους επιζώντες, τα παιδιά μας, τους συγγενείς και φίλους μας, τους οποίους θα συνοδεύει η ανάμνηση των πεπραγμένων του βίου και πολιτείας μας. Ο ίδιοι, σαφώς δεν πάρουμε τίποτε από τα εγκόσμια μαζί μας. Αρκεί η ψυχή μας να έχει εξαγνισθεί πριν φύγουμε με μετάνοια και συγχωρητικότητα, για όσους πιστεύουμε στην αναστάσιμη μετά θάνατον αιώνια ζωή.
Αλήθεια, πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή των ενοίκων της γης, εάν άρχοντες και αρχόμενοι, φρόντιζαν για την καλλιέργεια της υστεροφημίας τους, υπό την έννοια όχι της ικανοποίησης απλώς και μόνον του εγωισμού, της ματαιοδοξίας και του ναρκισσισμού τους, αλλά υπό το πρίσμα της αιωνιότητας, της προς τον πλησίον αγάπης, της αλληλεγγύης και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Ο γνωστός παγκοσμίως από τα απονεμόμενα στο όνομά του βραβεία Νόμπελ, πριν την καθιέρωσή τους, είχε διαβάσει ένα πρωί στις εφημερίδες την αναγγελία του θανάτου του, από κάποιο λάθος πληροφορία στον τύπο. Η νεκρολογία τον κατηγορούσε ως «έμπορο του θανάτου», επειδή είχε πλουτίσει από την εφεύρεση της δυναμίτιδας. Τόσο τον σόκαρε το γεγονός για την υστεροφημία του, όταν πραγματικά θα έφευγε από τη ζωή, ώστε άφησε όλη την τεράστια περιουσία του για την θεσμοθέτηση των ειρηνικών και πολιτιστικών του βραβείων. Δεν χρειάζονται, νομίζω, περαιτέρω σχόλια.
