Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου Φιλολόγων
3ο ΠΕ. Κ. Ε. Σ. Κεντρικής Μακεδονίας
Τη Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2019, στο πλαίσιο των Φωτίων (29/1-6/2/2019), των πνευματικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων της Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος παρουσιάστηκε η θεατρική παράσταση «Αντιγόνη» του Σοφοκλή από το Εργαστήριο Πολυτροπικών Δραστηριοτήτων του Οργανισμού Φεστιβάλ Ολύμπου σε διδασκαλία του Νίκου Γραίκου.
Όσοι προσήλθαμε το απόγευμα της Δευτέρας στο Πνευματικό Κέντρο «Ο ΑΓΙΟΣ ΦΩΤΙΟΣ», είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε μία πραγματικά ιδιαίτερη θεατρική παράσταση. Ιδιαίτερη για λόγους αρκετούς.
Πρώτα απ΄ όλα, οι ηθοποιοί ήταν μαθήτριες και μαθητές που φοιτούν στο Γυμνάσιο Κονταριώτισσας και συμμετέχουν στο Εργαστήριο Πολυτροπικών Δραστηριοτήτων του Οργανισμού Φεστιβάλ Ολύμπου. Σκηνοθέτης, ο δάσκαλός τους. Το θέατρο στο οποίο διδάχτηκε η αρχαία τραγωδία ήταν το Πνευματικό κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος. Χρόνος παράστασης, μέσα στο χειμώνα, στην καρδιά της σχολικής χρονιάς και στο πλαίσιο ενός εκκλησιαστικού πνευματικού και πολιτιστικού θεσμού, των Φωτίων. Τεχνικά μέσα και θεατρικές μηχανές, όσα επιτρέπει το όραμα, το μεράκι, η δημιουργικότητα και η επινοητικότητα των συντελεστών. Θεατές, οι ιερείς, οι γονείς των παιδιών, οι εκπαιδευτικοί, οι ενορίτες.
Η θεατρική παράσταση των παιδιών και του δασκάλου τους ήταν ιδιαίτερη, κυρίως, για λόγους θεατρικής παιδείας. Με σεβασμό στο κείμενο του Σοφοκλή ο κύριος Γραίκος δίδαξε τα παιδιά όλο το κείμενο της τραγωδίας (λέξις) με τη προσέγγιση φιλολογικής μετάφρασης, μπολιασμένης στα χορικά κι από στοιχεία των δημοτικών τραγουδιών. Η διανομή των ρόλων ήταν άριστα μελετημένη: η συγκλονιστική στην πολύτροπη ερμηνεία (άρτια εκφορά λόγου, έκφραση συναισθημάτων χωρίς άτεχνες υπερβολές, αέρινη κίνηση, αρμονική μονωδία) Αντιγόνη που αγαπά, τιμά, σέβεται, αντιστέκεται και η πειστική Ισμήνη στον contra ρόλο της. Ο αρμονικός σε κίνηση, όρχηση, λόγο και μέλος Χορός υπηρέτησε με επιτυχία τη θεατρική αποστολή του ως αγωγός του μύθου και της διάνοιας της τραγωδίας και ως εκφραστής των συναισθημάτων του κοινού. Ο Τειρεσίας μας καθήλωσε με τον τόνο της φωνής, μαστίγιο στην αλαζονεία του τυράννου και με μάτια που δεν έβλεπαν τα κοντινά αλλά τα μελλούμενα και αναπότρεπτα. Ο Αίμονας, αντάξιος αγαπημένος της Αντιγόνης, έπεισε τόσο στην αρχή ως υπάκουος γιος που προσπαθεί να μεταπείσει τον πατέρα-άρχοντα να αλλάξει την υβριστική κρίση όσο και στη συνέχεια της αδιέξοδης επικοινωνίας και της απόγνωσης. Η διανομή των ρόλων, όμως, ήταν και ανατρεπτική, καθώς οι δύο νευραλγικοί ανδρικοί ρόλοι, του πρωταγωνιστή Κρέοντα και του δευτεραγωνιστή φύλακα, ανατέθηκαν σε δύο μαθήτριες. Τον αρχικό προβληματισμό για τη διανομή (τον υπαγόρευσαν η λειψανδρία ή η επιλογή;) τον ήραν οι πρώτοι στίχοι του Κρέοντα, όπως τους ερμήνευσε η μαθήτρια. Η επιβλητική παρουσία και η απειλητική σοβαρότητα κατά τις προγραμματικές δηλώσεις του Κρέοντα, η αλαζονεία του άντρα που δε θα κυβερνηθεί από γυναίκες, η ύβρις του τυράννου, η ισχυρογνωμοσύνη του αυταρχικού πατέρα διαπέρασαν το κοινό, το οποίο τον συνακολουθούσε προς την Άτι. Ο φύλακας, πάλι, πειστικά τρομαγμένος και θρασύς, «προέτρεπε» τον Κρέοντα να ξεδιπλώσει την ύβρι σε ανθρώπους και θεούς και να επιταχύνει τη Νέμεσι.
Αυτή η νεανική θεατρική παράσταση «Αντιγόνη» του Σοφοκλή ήταν ιδιαίτερη και ως προς δύο άλλα γνωρίσματα της τραγωδίας: την ὄψιν και το μέλος. Η ὄψις (για την ιστορία της τραγωδίας, ο Σοφοκλής πρώτος εισήγαγε τη σκηνογραφία) ήταν ενδιαφέρουσα και πολυτροπική, καθώς αξιοποιήθηκε οπτικοακουστικά η τεχνολογία για να μας μεταφέρει έξω στα κάστρα της Θήβας αλλά και λιτή στα σκηνικά και στη σκευή των ηθοποιών. Ως προς το μέλος, ο ήχος της τραγωδίας αντάμωσε τον ήχο του δημοτικού τραγουδιού(«ο ήλιος βασιλεύει και η μέρα σώνεται…») για να ντύσει τα χορικά πατώντας στα μονοπάτια της βυζαντινής παράδοσης. Το δε νανούρισμα, πριν τον πρόλογο και μετά την έξοδο, ήταν μία αναδημιουργία του κειμένου από τα παιδιά, πρόταση αντίστασης στο «τέλος», νεανική σφραγίδα αισιοδοξίας.
Στην ιδιαιτερότητα της παράστασης συνέβαλε και το κοινό της, το οποίο συμμετείχε έκπληκτο από τη σοβαρότητα και το ύφος των παιδιών-ηθοποιών και άφωνο από τα ιστορούμενα επί σκηνής με τον λόγο, την όρχηση και το άσμα των ηθοποιών και του Χορού. Το παρατεταμένο χειροκρότημα και οι επευφημίες ήταν το ελάχιστο που μπόρεσε να αισθητοποιηθεί, για να εκφράσουμε τη συγκίνηση, τον θαυμασμό και, κυρίως, την ευγνωμοσύνη μας στα παιδιά που μας δίδαξαν πανανθρώπινες αξίες που συνηθίσαμε να ξεχνάμε, με κεντρική : «Δε γεννήθηκα για να μισώ μαζί με άλλους αλλά για ν΄ αγαπώ μαζί τους» (οὔτοι συνέχθειν, ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυν· στ. 523).
Για την ξεχωριστή αυτή μαθητική θεατρική παράσταση στην πόλη μας, κατά τη διάρκεια των Φωτίων, από τη θέση της Συντονίστριας Εκπαιδευτικού Έργου Φιλολόγων Πιερίας και Ημαθίας, θα ήθελα να συγχαρώ εγκάρδια τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Γεώργιο και τον Πανοσιολογιότατο Αρχιμανδρίτη π. Παύλο Ντούρο για την επιτυχή διοργάνωση των πνευματικών και πολιτιστικών Φωτίων, τον κ. Νίκο Γραίκο, Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου Δασκάλων Πιερίας για την εμπνευσμένη διδασκαλία του και, ξεχωριστά, τις μαθήτριες και τους μαθητές - ηθοποιούς που μας δίδαξαν με την ψυχή τους και το ήθος τους την αρχαία τραγωδία «Αντιγόνη» του Σοφοκλή.
