Της Έφης Μπάσδρα*
Βρέθηκα προχθές με μία «ευρωπαϊκή» οικογένεια. Οι γονείς, ένας Έλληνας και μία Πολωνή, είχαν συναντηθεί ως φοιτητές Ερασμίτες σε ένα πανεπιστήμιο της Ισπανίας. Τα τετράχρονα παιδιά τους ήταν ήδη τρίγλωσσα!
Ίσως μια τέτοια εικόνα να είχαν στο νου τους οι πρώτοι οραματιστές της Ενωμένης Ευρώπης όταν σχεδίασαν το πρόγραμμα Erasmus, στοχεύοντας στην ανάπτυξη δεσμών και στην ενίσχυση του αισθήματος του ανήκειν μεταξύ των πολιτών της.
Κάποιοι υπολογίζουν ότι σήμερα στην Ευρώπη έχουν γεννηθεί περίπου ένα εκατομμύριο παιδιά λόγω Erasmus!
Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 1987, αρχικά ως ένα μικρό πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών. Σήμερα, 32 χρόνια μετά, αποτελεί την πλέον επιτυχημένη πρωτοβουλία της ΕΕ. Ως κοινωνικό φαινόμενο δημιούργησε την περίφημη «γενιά Erasmus». Μέλη της είναι φοιτητές, πανεπιστημιακοί καθηγητές, δάσκαλοι, επιχειρηματίες, αθλητές, ευρωπαίοι πολίτες από κάθε κοινωνική και επαγγελματική ομάδα, νεολαίοι. Πάνω από τρία εκατομμύρια φοιτητές σε όλη την ΕΕ μετακινήθηκαν για σπουδές και πρακτική άσκηση μαζεύοντας γνώση και αποκτώντας εργασιακή εμπειρία. Εξήντα χιλιάδες περίπου Έλληνες φοιτητές γνώρισαν την εμπειρία Erasmus σε κάποιο πανεπιστήμιο της Ευρώπης. Χιλιάδες Έλληνες καθηγητές δίδαξαν σε πανεπιστήμια της Ευρώπης, εκατοντάδες σχολεία από κάθε γωνιά της Ελλάδας ταξίδεψαν στο εξωτερικό, και αντίστοιχα Ευρωπαίοι δάσκαλοι επισκέφθηκαν τη χώρα μας γνωρίζοντας τους τρόπους διδασκαλίας, τον πολιτισμό, την πατρίδα μας. Επιχειρηματίες από μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας μας και φορείς, ταξίδεψαν και αντάλλαξαν απόψεις, μίλησαν για τα προβλήματα στην πρωτογενή παραγωγή, τις καλλιέργειες, τη διοίκηση, την ασφάλεια, την ενέργεια. Αναπτύχθηκαν δεξιότητες στους νέους, δημιουργήθηκαν ευκαιρίες απασχόλησης και δίκτυα επικοινωνίας, αναδείχθηκαν τα σύγχρονα κοινά ευρωπαϊκά προβλήματα.
Το πρόγραμμα Erasmus κυρίως συνέβαλε στην διαμόρφωση της ιδέας του Ευρωπαίου πολίτη και τη δημιουργία μιας γενιάς της ανοικτής Ευρώπης, της «γενιάς Erasmus», που απαλλαγμένη από προκαταλήψεις και στερεότυπα τα οποία κόστισαν παγκόσμιους ολέθρους, έγινε η μήτρα για την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής ιδέας. Οι κοινές εμπειρίες και τα συναισθήματα των ερασμιτών έγιναν ο κρίκος για τη σύνδεση της κοινής ευρωπαϊκής προοπτικής με την υπερηφάνεια της εθνικής τους ταυτότητας. Οι νησίδες ανοικτού πνεύματος που δημιουργήθηκαν μεταξύ των σχολείων και των πανεπιστημίων έγιναν τα κύτταρα για τη σύνθεση του ιστού του κοινού οράματος.
Την Κυριακή, στις 26 Μαΐου, όλοι οι Ευρωπαίοι θα αποφασίσουν για την εκπροσώπησή τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την κοινή τους πορεία.
Την Κυριακή, στις 26 Μαΐου, όλοι οι Ευρωπαίοι θα αποφασίσουν για την εκπροσώπησή τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την κοινή τους πορεία.
Η πρόσφατη οικονομική κρίση και το μεταναστευτικό κύμα ταρακούνησε γερά το οικοδόμημα της Ένωσης και αποκάλυψε τις αδυναμίες του. Οι αλλαγές στις παγκόσμιες σφαίρες επιρροής επέτειναν την ανησυχία, ο ευρωσκεπτικισμός φούντωσε και ο λαϊκισμός περίσσεψε. Τριάντα δυο χρόνια Erasmus και εκατομμύρια πολίτες σε όλη την ΕΕ, με κοινές εμπειρίες σε φοιτητικά έδρανα, μαθητικά θρανία, γραφεία, εργαστήρια, αίθουσες διδασκαλίας και εστίες, καλούνται να αποδείξουν την δύναμη της εκπαίδευσης για κοινό ευρωπαϊκό όραμα και πορεία. Η γνώση που αποκτήθηκε μέσα από τις κοινές δράσεις, η αλληλεγγύη μέσα από την αλληλοβοήθεια και την αλληλοκατανόηση, αποτελούν τη βάση για την εμπέδωση της κοινής προοπτικής και συνείδησης και ίσως κάπου μακρυά στο βάθος, την ιδέα για κοινή ευρωπαϊκή πατρίδα! Η περίφημη γενιά Erasmus μεγάλωσε σε αριθμούς. Το αφήγημα για ανθρωπισμό, ανεκτικότητα, αλληλεγγύη, σεβασμό, ελευθερία, δημοκρατία, το αφήγημα της Ευρώπης, έχει θαμπώσει. Οι αλλαγές που απαιτούνται για να ξανακερδίσει το ευρωπαϊκό όραμα την αίγλη και τη λάμψη του, είναι στα χέρια τους. Το νέο πρόγραμμα Erasmus για το 2021 έχει διπλάσιο προϋπολογισμό για την Ε.Ε., προφανώς και για την πατρίδα μας, γιατί πολύ σωστά το αύριο της Ευρώπης περνάει μέσα από την εκπαίδευση και τη δημιουργική ανάμειξη των παραδόσεων και πολιτισμών των λαών της. Ακόμη περισσότεροι Ευρωπαίοι θα βρεθούν δίπλα-δίπλα ανταλλάσσοντας ιδέες, εμπειρίες, χαρές, αγωνίες και θα διαμορφώσουν την Ευρώπη του μέλλοντος τους. Έχω την βαθιά πεποίθηση ότι οι Ερασμίτες θα σώσουν και την τιμή της!
* Η Έφη Μπάσδρα είναι καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών
